فائزه صدر-گروه سیاسی[email protected]
به نظر شما سفر رافائل گروسی به تهران در این برهه حساس چه دلیلی داشت و چه هدفی را دنبال می‌کرد؟
آژانس بنا بر گزارش‌هایی اثراتی از مواد هسته‌ای در چند مرکز یافته بود که احتمالاً این گزارش‌ها نادرست و یا با اهدافی خرابکارانه و از منشأ اسرائیل بودند. اما آژانس حق راستی آزمایی دارد. البته پیش از سفر گروسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شده بود که میزان ذخایر اورانیوم ایران ۱۵ برابر بیشتر از سقف تعیین‌شده در برجام است. این ادعا هم می‌تواند نشان بدهد که آژانس سعی دارد بر مذاکرات تأثیر بگذارد.
شما نتیجه این سفر را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا گزارش آژانس از سفر به تهران اخیرش در جریان توافق وین نقشی خواهد داشت؟
تهران و طرفین برجام کاملاً آماده حصول توافق بوده‌اند. چون ازیک‌طرف دولت ابراهیم رئیسی با مشکلات اقتصادی و معیشتی دست‌وپنجه نرم می‌کرد و هم طرفین به گشایشی سیاسی و موفقیت در مذاکرات به اغنای داخلی نیاز دارد. در چنین موقعیتی اختلافات ایران و آژانس و یا گزارش‌هایی و کارشکنی‌ها در مورد ایران به آژانس به جریان مذاکرات و روند رو به پیشرفت گفتگوها صدمه می‌زند تا جایی که احتمال شکست مذاکرات را تقویت می‌کند. از این رو در این مرحله باید دید چه قدرت‌هایی پشت آژانس هستند و از تقابل آژانس و تهران استقبال می‌کنند و آژانس چه نیتی دارد؟! اگر غرب پشت آژانس باشد آژانس بین‌المللی اتمی در جریان توافق سنگ‌اندازی نخواهد کرد چون اروپا و آمریکا مایل هستند هر چه زودتر با ایران به توافق برسند و برجام احیا شود. آن‌ها هم به این توافق نیازمندند. ولی اگر اسرائیل پشت ماجرا باشد آژانس تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به‌هرحال ما باید منتظر انتشار نتایج گفتگوها باشیم
چطور می‌توان نقش منفی اسرائیل را در این شرایط کم یا بی‌اثر کرد؟
ارتباطات خوب منطقه‌ای می‌تواند کارساز باشد. دولت سیزدهم رسماً اعلام کرده که توسعه روابط با همسایگان در اولویت سیاست خارجی قرار دارد. از اردیبهشت‌ماه تا آبان ۱۴۰۰ چهار مذاکره با عربستان در بغداد انجام شد. تماس‌ها و دریافت پیام بین دو کشور بدون انقطاع ادامه داشته و دارد. این دو کشور بعد از پنج سال در فکر بهبود روابط خود هستند. ایران اهدافی بلندمدت را دنبال می‌کند اما عربستان به فرازوفرود مذاکرات چشم دوخته است. چه چیزی تهران و ریاض را به سمت بهبود روابط برد؟ متغیرها و عوامل متعددی باعث شد تا عربستان به سمت مذاکره و تنش زدایی با ایران گام بردارد. فشار جنگ یمن یکی از این دلایل بود. اما اراده عربستان برای حل مناقشات خود با ایران و از سر گیری روابط دو کشور با تند و کند شدن جریان گفتگوها تغییر می‌کرد و مانع از این شد که با به نتیجه رسیدن مذاکرات بین دو کشور امروز در این مرحله ایران از حمایتی منطقه‌ای و سیاسی برخوردار باشد و بتواند تحرکات اسرائیل و کارشکنی‌های صهیونیست‌ها در جریان مذاکرات را کنترل و یا خنثی کند.
تلاش‌های ایران برای به نتیجه رسیدن برجام باید در چه مسیری متمرکز شود؟
موضع گیری‌های سیاسی و دیپلماتیک متفاوت از واقعیت‌های جاری در میز مذاکره خود را نشان می‌دهد. تا قبل از آغاز مذاکرات طرف‌ها از جمهوری اسلامی ایران و آمریکا گرفته تا اروپایی‌ها و حتی روسیه و چین حداکثر خواسته‌ها و منافع خود را مطرح کردند اما امروز وقت واقع بینی و حتی کوتاه آمدن است. صادقانه باید گفت فرصتی باقی نمانده است. به نتیجه نرسیدن توافق به ایران صدمه می‌زند. اقتصاد ایران امروز در گرو به نتیجه رسیدن برجام است پس ایران باید برای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی به موفقیت در مذاکره فکر کند و از تنش پرهیز کند. توافق با آژانس در راستای کم کردن تنش است. توافق با عربستان هم همین‌طور است.