طرح صیانت چه هدفی را دنبال می‌کند؟
به گزارش جماران؛ عباس عبدی تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی در روزنامه اعتماد نوشت: کلیات طرح صیانت که با نام جدیدی برای رسیدگی در دستور کار کمیسیون ویژه مجلس قرارگرفته بود برخلاف قانون آیین‌نامه داخلی تصویب شد. نو اصولگرایان با تمام توان دنبال تصویب آن هستند. رسیدگی به آن در زمان بررسی بودجه و در مدت اندک کمتر از یک ساعت نشان داد که پشت این عجله در تصویب، به احتمال فراوان ماجرایی وجود دارد. بیایید به این پرسش پاسخ دهیم که بقای در قدرت چگونه محقق و تضمین خواهد شد؟ یا با همراهی مردم و اقناع جامعه ورای آنان است، یا با کنار زدن مردم محقق می‌شود. در صورت اول، آزادی رسانه‌ها و دسترسی عموم به آن و نقد و پاسخ به نقد، لازمه چنین حالتی است، چون همراهی مردم و نخبگان و نیز جلب نظر مردم و اقناع آنان، مستلزم وجود رسانه‌های آزاد و سپس نهادهای مدنی برای شکل دادن جریان‌های سیاسی و بالأخره حضور در انتخابات آزاد برای در اختیار گرفتن قدرت است که این نیز باید با آزادی حضور همه نامزدهای انتخاباتی باشد. در نقطه مقابل و حالت دوم، در اولین گام باید رسانه آزاد را از مردم گرفت و از طریق حذف نامزدها نیز مشکل انتخابات و نهادهای مدنی را حل کرد. اگر در این حالت، رسانه‌های آزاد در جامعه باقی بمانند، تداوم حضور در مجلس یا دولت با نقد عمومی و مخالفت مردم ممکن نخواهد بود و در این حالت ساختار سیاسی را ناپایدار می‌کند. اگر از این زاویه به مسئله طرح صیانت نگاه کنیم، روشن می‌شود که با وضعیت سیاسی موجود راهی جز حذف فضای مجازی برای صاحبان قدرت کنونی وجود ندارد، مگر اینکه رویکرد آنان نسبت به سیاست و اداره امور تغییر کند. بنابراین انتظار می‌رود که نمایندگان برای تثبیت وضعیتی که منجر به حضور خودشان در مجلس شده است، این طرح را تصویب کنند، یا دنبال تصویب آن باشند. اما جامعه‌ای که می‌خواهد کسب‌وکارهای استارت‌آپی آن پیشرو باشد، نمی‌تواند با اینترنت مبارزه کند، بلکه باید آن را توسعه دهد. اینترنت یک زیرساخت اساسی برای تحول است. فقط بخش کوچکی از آن به نقل و انتقال خبر و تحلیل اختصاص می‌یابد. اینترنت برای مردم وسیله‌ای برای انجام کارهای روزمره است، زندگی و معیشت مردم با اینترنت گره خورده است. اگر جامعه‌ای با یک گروه سیاسی مخالف باشد، از هر چیزی به عنوان ابزار استفاده خواهد کرد. مسئله این است که می‌توانند اینترنت را ضعیف کنند و بزرگ‌ترین ضربه را به حیات اجتماعی و اقتصادی و روانی مردم بزنند، ولی درنهایت مشکل موردنظرشان حل نخواهد شد. چرا؟ زیراکسانی که دنبال خبر و تحلیل هستند به هر نحوی آن را به دست می‌آورند و این بخش‌های دیگر زندگی و حیات اقتصادی هستند که زیان می‌بینند.
طرح صیانت به معنی خداحافظی با اینترنت است!
معاون پیشین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، گفت: جامعه مدنی باید حساسیت خود را نسبت به تصویب طرح صیانت حفظ کند چون تصویب آن به معنی خداحافظی با اینترنت در ایران است. از همین روی؛ زمانی که زمزمه‌های این طرح بیان شد دولت پیشین مخالفت خود را بیان کرد.
امیر ناظمی در گفت‌وگو با ایلنا، بابیان اینکه ضرورتی برای تصویب طرح صیانت وجود ندارد، گفت: اگر شخصی کوچک‌ترین آشنایی با قوانین و مقررات داشته باشد می‌داند که این طرح به دنبال قانون‌مند کردن فضای مجازی نیست. موضوع؛ طرح صیانت حریم خصوصی افراد را محدود نمی‌کند اما برای آنها تعیین تکلیف می‌کند. وی تصریح کرد: مالکیت در حوزه آی تی به انواع حقوق معنی می‌شود به‌عنوان‌مثال حق توسعه دادن، حق بهره‌برداری و .... درنهایت برای افرادی که قانون‌شکنی می‌کنند مجازات تعیین می‌کند آن هم مجازات مالی، چراکه اگر مجازات کیفری در نظر گرفته شود نوابغ این بخش دیگر در آن اکوسیستم فعالیت نخواهند کرد. این طرح با حق دسترسی مردم به اطلاعات تعارض دارد و فعالیت پلتفرمها را محدود می‌کند، این محدود کردن قانونی نیست و از نظرات غیر حاکمیتی استفاده‌نشده است. ناظمی بابیان اینکه این طرح ناامیدی میان فعالان اکوسیستم را افزایش می‌دهد، گفت: در چنین شرایطی میل به مهاجرت افزایش پیدا می‌کند و با افزایش این میل شرکت‌های نوپدید و تازه تأسیس از بین می‌روند، همچنین سرمایه اجتماعی را کاهش می‌دهد. مطابق با نظرسنجی‌ها تعداد قابل‌توجهی از مردم مخالف آن هستند و با استناد به تویت اخیر معاون پژوهش‌های مجلس بیش از 85 درصد از اصولگرایان نیز مخالف این طرح هستند.
وی بابیان اینکه این طرح در کشور دوگانگی ایجاد می‌کند، گفت: این طرح شرکت‌های فعال را مقابل مردم قرار می‌دهد و درنهایت منجر به کاهش اعتماد بین مردم و شرکت‌ها می‌شود. همچنین افزایش مداخله دولت در اقتصاد را بالا می‌برد تجربه نشان داده است که هرگاه نقش دولت در اقتصاد پررنگ شود چه عواقبی دارد و دیگر نمی‌توانیم انتظار یک بازار آزاد رقابتی داشته باشیم. رئیس پیشین سازمان فناوری اطلاعات ایران بابیان اینکه این طرح محدود به پلتفرمها نیست، افزود: موضوع این طرح پلتفرمها و پیام‌رسان‌ها نیست بلکه خدمات پایه کاربردی و کل اینترنت را نشانه رفته است. در طرح صیانت رویکرد مجوز دهی افزایش پیدا خواهد کرد. درواقع با تصویب این طرح، ابزارها از وزارت ارتباطات گرفته می‌شود و ابزاری برای کنترل آنها وجود ندارد.
گسترش فیلترشکن‌ها عامل شیوع بالای بد افزارها در ایران
یک کارشناس فناوری اطلاعات گفت: طبق گزارش کسپراسکای، ایران یکی از دارندگان رتبه بالا در بد افزارهای جهان در سال ۲۰۲۱ بوده که یکی از مهم‌ترین دلایلش، گسترش فیلترشکن‌هاست. میلاد نوری در گفت‌وگو با ایسنا، بابیان اینکه طبق گزارش کسپراسکای که یکی از شرکت‌های امنیتی جهانی است، ایران در سال ۲۰۲۱ در بخش بد افزارهای جهان رتبه بالایی کسب کرده است، افزود: در این مدت مرکز ماهر هم درباره شیوع بد افزارها گزارش داده، اما هیچ‌وقت عمق فاجعه در این ابعاد نبوده است. حتی چین با آن حجم کاربر، در رتبه دوم قرارگرفته است. زمانی که تلگرام پالایه شد، بسیاری از کارشناسان هشدار دادند که ما کاربری که اصلاً به فیلترشکن برای کارهای روزانه‌اش احتیاج ندارد را به سمت استفاده از فیلترشکن‌ها به هر قیمتی سوق می‌دهیم.
این کارشناس فناوری اطلاعات بابیان اینکه ما اپلیکیشن‌های فیلترشکن که معتبر هستند را در مارکت‌های داخلی نداریم، افزود: در گوگل‌پلی و اپ‌استور هم فیلترشکن‌های معروف را مسدود کرده بودند و به جایی رسیدیم که فیلترشکن‌های غیررسمی در تلگرام دست‌به‌دست می‌شد؛ کاربر در یک گروه و کانال ناشناس، بدون هویت و مشخصات مجاز، هر ابزار دور زدن فیلترینگ را که می‌دید، سریعاً و بدون توجه به سطح دسترسی‌ها نصب می‌کرد. همیشه هم افراد کلاه‌برداری که به دنبال سوءاستفاده و دسترسی به اطلاعات و خالی کردن حساب مردم هستند، کمین کرده و روی همین موج‌ها سوار می‌شوند.
نوری ادامه داد: آنها در قالب ابزارهای دور زدن فیلترینگ، اپلیکیشن‌هایی را طراحی می‌کنند که ممکن است از شما دسترسی به پیامک، گالری و لوکیشن را بگیرد، دسترسی‌های غیرمتعارفی که برای آن اپلیکیشن نیاز نیست. به طرق مختلف از این دسترسی‌ها استفاده می‌کنند. یکی دیگر از کلاه‌برداری‌ها این است که این اپلیکیشن‌ها دسترسی به پیامک را می‌گیرند.
وی بابیان اینکه طبق اطلاعات پلیس فتا، حجم فیشینگ به دلیل استفاده از رمز پویا کاهش پیدا کرده، اظهار کرد: اما فیلترشکن‌هایی هستند که روی گوشی شما نصب می‌شوند و دسترسی به پیامک دارند، زمانی که اینها قصد دارند فیشینگ کرده و حساب شما را خالی کنند، به پیامک رمز پویایی که برای شما ارسال می‌شود هم در لحظه دسترسی دارند و آن را به سرور خودشان منتقل می‌کنند و ما می‌بینیم که الآن باوجوداینکه رمز پویا هم داریم، دوباره فیشینگ گسترش پیدا کرده است.
نوری ادامه داد: مارکت‌های ایرانی نمی‌توانند اپلیکیشن‌هایی مانند فیلترشکن و حتی اپلیکیشن توییتر و یوتیوب را داشته باشند. کسی که به اینها علاقه‌مند باشد، می‌تواند به هر طریقی از مشارکت‌ها و منابع غیررسمی این اپلیکیشن را نصب کند، اما ما کاربر را تشویق کردیم که اپلیکیشن‌هایش را از مرجع غیررسمی دانلود کند.