به گفته یکی از نمایندگان مجلس با توجه به گزارش یکساله برنامه هفتم،138 حکم و نسخه برنامه هفتم قابلیت اجرایی ندارد و با توجه به سخن یکی از مدیران اجرایی برنامه هفتم توسعه یک شوخی بیشتر نیست و حداکثر ده درصد آن قابلیت اجرایی دارد؛ برنامه هفتم توسعه که از سال 1403 شروع به به مدت پنج سال ادامه دارد، قرار بود در این برنامه رشد اقتصادی 8 درصد در سال تحقق پیدا کند و رشد بهرهوری نیز به 2/8 درصد برسد، رشد صادرات نفتی 12 درصد افزایش یابد، رشد صادرات غیرنفتی 23 درصد افزایش پیدا کند.. و دیگر موارد که رئیسجمهور کتباً اعلام کرده که این شاخصها و برنامه تحقق پیدا نمیکند. نکته مهمتر در برنامه هفتم این است که پزشکیان در جریان کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری برنامهای ارائه نکرد. او برنامه هفتم توسعه را محور اصلی سیاستگذاری خود و دولتش معرفی کرد و خود را موظف به اجرای آن برنامه دانست. بعد از گذشت یک سال از رئیسجمهوری، برنامه معرفی شده را غیر قابل اجرا میداند و بعد از یک سال برنامه هفتم دولت در گزارشی اعلام نموده که برنامه پنج ساله هفتم توسعه مبتنی بر واقعیات جامعه نوشته نشده و واقعی نیست، شوخی بردار است، قابلیت اجرایی ندارد، قابلیت تحقق هم ندارد. بعد از یک سال، یک برنامه و نسخه پیشنهادی جایگزین و تحویل مجلس داده که بازتاب زیادی داشته است.
*محورهای برنامه
برخی موارد اشاره شده در نسخه پیشنهادی دولت:
1. رشد 8 درصدی تحقق پیدا نمیکند، در حالی که طبق برنامه 7 ساله باید رشد 8 درصدی تحقق پیدا کند.
2. در برنامه هفتم رشد بهره وری 2/8 درصد است در حالی که در بودجه پیشنهادی جدید، رشد بهره وری کمتر از یک درصد است.
3.در برنامه هفتم باید یک میلیون فرصت شغلی ایجاد شود. در نسخه پیشنهادی و اصلاحی دولت، یک میلیون فرصت شغلی را غیر قابل تحقق میداند.
4. در برنامه پنج ساله مصوب، رشد صادرات غیر نفتی 23 درصد و رشد صادرات نفتی 12 درصد بود که در نسخه پیشنهادی دولت آن را غیرواقع بینانه میدانند.
5. در برنامه مصوب پنج ساله هفتم، اعلام شده که سهم بودجه عمرانی باید طبق مصوبه مجلس 25 درصد افزایش پیدا کند که دولت در برنامه اصلاحی پیشنهادی، به دلیل نبود منابع مالی و ارزی آن را قابل تحقق نمیداند.
*تجربه برنامه نویسی
اولین برنامه پنج ساله توسعه در ایران در سال 1327 هجری شمسی است و این در حالی است که نخستین برنامه توسعه در هند در سال 1951 یعنی 4 سال بعد از ایران نوشته شد، نخستین برنامه توسعه در چین در سال 1953، در ژاپن در سال 1956، در کره جنوبی سال 1962 نوشته شد، و در مجموع در قبل از انقلاب پنج برنامه توسعه نوشته شد و بعد از انقلاب الان در حال اجرای برنامه توسعه هفتم هستیم، و اما در کشورهایی مثل مالزی یا کره جنوبی یا ژاپن باز اجرای 3 برنامه توسعه به مرز توسعه یافتگی و بعضاً رشد اقتصادی 8 درصدی رسیدند.
*شکست برنامهها
در ایران بعد از نوشتن 12 برنامه نه تنها از توسعه و رفاه و پیشرفت و رشد اقتصادی 8 درصدی خبری نیست، بلکه اکنون دولت در پایان سال اول برنامه اعلام نموده که برنامه قابلیت اجرایی ندارد و بعد از نوشتن 12 برنامه، تحقق برنامهها پنج ساله را در وضعیت، ارزش پول ملی، رشد اقتصادی، تورم، رشد بهره بری، افزایش تولید نفت، افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی، وضعیت مسکن، اشتغال زایی، اعتبار گذرنامه و دیگر موارد برای هر انسان اهل فنی قابل رویت است.
*دلایل ناکامی
برای واکاوی موضوع و پیدا کردن دلایل این ناکامی در اجرای برنامههای پنج ساله و از طرفی ناکامی رئیسجمهور پزشکیان در سال اول دولتش، ابتدا به این نکته توجه کنیم که بهترین برنامه توسعه در ایران برنامه سوم بود که از سال 1379 تا 1383 اجرا در دوره اصلاحات صورت گرفت و ایران را یک گام جلو برد و از طرفی کمترین تورم هم مربوط دوران برجام بود که ریشه اصلی موفقیت را باید در تعاملات منطقهای و جهانی و آشتی و رابطه خوب با منطقه و جهان پیدا کنیم. باید به بعد نظارتی مجلس در ابعاد کلی موضوع و از طرفی در مرکز پژوهشهای مجلس توجه کنیم، چرا قبل از نوشتن برنامه پنج ساله هفتم، به دلایل عدم تحقق برنامه پنجم و ششم توجه نمیکنند، چرا معایب و زیرساختهای اساسی که در برنامه ششم وجود داشت، حال نگردید و با توجه به اینکه برنامه ششم توسعه 25 درصد تحقق پیدا کرد، اما برنامه هفتم نوشته شد، چرا به مشکلات اساسی در سند چشم انداز 20 ساله توجه نشد که قرار بود در پایان سند چشم انداز 20 ساله یعنی سال 1404 به عنوان یک سند بالادستی عدد 888 بدست آید یعنی باید در سال 1404 ایران کشور اول منطقه شود که نشد.