علت گرانی میوه و خشکبار
میوه و خشکبار پرچم‌دار تورم ماهانه بوده‌اند. سید رضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، به تسنیم گفت: اخراج کارگران مهاجر افغان که در برداشت محصولات نقشی کلیدی داشتند، کاهش منابع آبی و سرمازدگی باغات در استان‌های آذربایجان، کردستان، ایلام و تنش‌های منطقه‌ای و جنگ‌های اخیر زنجیره تأمین و بازار محصولات کشاورزی را مختل کرده است. مشکلات زیرساختی همچون قطعی برق و افزایش هزینه‌های بسته‌بندی و حمل‌ونقل نیز این فشار را تشدید کرده‌اند.
تورم نان و غلات 94 درصد
تورم مواد خوراکی فقط به میوه محدود نیست. نان و غلات با ثبت تورم نقطه‌به‌نقطه ۹۴٫۳ درصدی به بالاترین سطح افزایش قیمت رسیده‌اند؛ رقمی که نشان می‌دهد کالای استراتژیکی مانند نان، تحت تأثیر مستقیم افزایش هزینه‌های تولید و تورم عمومی قرارگرفته است. پس از نان، میوه و خشکبار در رتبه بعدی قرار دارند.
افزایش قیمت حبوبات
سبزی‌ها و حبوبات هم بیشترین رشد سالانه را تجربه کرده‌اند. این رشد چشمگیر در شهریور ۱۴۰۴ را باید در همان چارچوبی تحلیل کرد که برای میوه و خشکبار مطرح شد؛ چراکه این محصولات نیز بخشی از سبد کشاورزی کشور هستند و به‌طور طبیعی از همان عوامل اثر می‌پذیرند. خشک‌سالی، کمبود منابع آبی، سرمازدگی و مشکلات زنجیره تأمین که پیش‌تر به‌عنوان دلایل جهش قیمت میوه بیان شد، بر تولید سبزی‌ها و حبوبات نیز سایه انداخته است.
عقب‌افتادگی کشاورزی
داود رنگی، عضو اتاق بازرگانی ایران، هم پیش‌تر به تجارت گفته بود که کشاورزی کشور با عقب‌افتادگی عمیق در کل زنجیره تولید مواجه است. کاهش تولید کود شیمیایی به دلیل کمبود گاز نمونه‌ای از این چالش‌هاست؛ زمانی که پتروشیمی‌ها نتوانند به‌موقع کود تولید کنند، توزیع آن به کشاورزان با تأخیر انجام می‌شود و این در حالی است که مصرف کود باید دقیقاً در زمان مشخص انجام گیرد تا عملکرد محصول حفظ شود.
او یادآور شد که این مشکلات تنها به نهاده‌های شیمیایی محدود نمی‌شود. ضعف دانش و فنّاوری در بخش کشاورزی، کمبود بارندگی و بحران آب از دیگر عواملی هستند که روند نزولی تولید را تشدید کرده‌اند. درنتیجه، عرضه سبزی‌ها و حبوبات به بازار کاهش‌یافته و قیمت‌ها رو به افزایش گذاشته است.
بحران ساختاری و محیطی
این داده‌ها حاکی از آن است که کشاورزی ایران با ترکیبی از بحران‌های ساختاری و محیطی روبه‌روست. تغییرات اقلیمی که به خشک‌سالی و کاهش بارش منجر می‌شود، کاهش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی که تولید را محدود کرده و فشارهای ژئوپولیتیک که هزینه‌های تأمین نهاده‌ها و حمل‌ونقل را بالابرده است. در چنین شرایطی، سیاست‌های کوتاه‌مدت مانند واردات تنها در مقطعی می‌تواند نقش مسکن داشته باشد؛ درحالی‌که ثبات بلندمدت بازار نیازمند برنامه‌های جدی برای مدیریت منابع آب، حمایت از تولیدکنندگان داخلی و نوسازی زیرساخت‌های کشاورزی است. (تجارت نیوز)
سفره کوچک فقرا
حسین راغفر اقتصاددان درباره کاهش شاخص ضریب جینی در کشور معتقد است که این رقم، می‌تواند معنایش بدتر شدن فقر در جامعه باشد.
این استاد دانشگاه توضیح می‌دهد: این کاهش نشان‌دهنده رشد فقر است. شاخص ضریب جینی ضعف بزرگی دارد و آن، حساسیت زیاد آن نسبت به اعداد میانگین درآمد یا مصرف است. به عبارت فنی، این یعنی هر تغییری در میانگین درآمد یا مصرف، می‌تواند بر مقدار ضریب جینی اثر جدی بگذارد. تصور کنید در یک روستای فقیر، فاصله بین درآمد کدخدای ده و یک کشاورز یا زارع ساده چندان زیاد نباشد. در این حالت ممکن است شاخص ضریب جینی در آن روستا خیلی پایین باشد، اما همه ساکنان همچنان فقیر باشند. بنابراین، ضریب جینی به‌تنهایی شاخص خوبی برای اندازه‌گیری نابرابری نیست.
بر اساس شاخص‌های دیگر، این کاهش ضریب جینی نشانه عمیق‌تر شدن فقر در ایران است.
به گفته وی، ضریب جینی درواقع شاخص پراکندگی درآمد است و بیان می‌کند که فاصله بین کمترین و بیشترین درآمدها چقدر است. این فاصله ممکن است در روستاها بسیار کم باشد، اما هم‌زمان همه مردم فقیر باشند؛ پس این شاخص به‌تنهایی نشان نمی‌دهد آیا وضعیت توزیع درآمد مطلوب است یا خیر. شاخص‌های دیگری مانند تولید ناخالص داخلی و سرانه آن نشان می‌دهند که در سه‌ماهه اول امسال، وضعیت خانوارها نسبت به بهار سال گذشته بدتر شده است. بنابراین، با کنار هم گذاشتن این شاخص‌ها، می‌توان نتیجه گرفت که کاهش ضریب جینی به معنای بدتر شدن وضعیت درآمدی است. میانگین درآمد جمعیت طبقات پایین افت کرده و وزن این طبقات در جامعه بیشتر شده است، یعنی جمعیت بیشتری وارد گروه‌های پایین درآمدی شده‌اند. میانگین جمعیت پایین جامعه که دچار فقر شده‌اند، وضعیت نامطلوبی دارند.