ستاره صبح - فائزه صدر: گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس 30 درصد جامعه یعنی 27 میلیون نفر را فقیر معرفی می‌کند، درحالی که برخی از کارشناسان عقیده دارند 36 درصد جمعیت یعنی 32 میلیون نفر دچار فقر هستند. برآوردها نشان می‌دهد از هر سه ایرانی یک نفر در تأمین هزینه‌های خود در مضیقه است. ستاره صبح در گفت‌وگو با امان الله قرائی مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه به بررسی تبعات فقیر شدن جامعه پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
امان الله قرائی مقدم ضمن یادآوری هشدارهای جامعه شناسان در خصوص افزایش فقر و تبعات آن، گفت: جامعه شناسان از دهه‌ها پیش بارها درباره خسارت‌های سیاست‌گذاری غلط؛ گفته، نوشته و تذکر داده‌اند. نتیجه هر تصمیم گیری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، برای جامعه شناسان روشن بود. امروز که به قول جوزف شومپیتر، آب و هوای اجتماعی بد است، دلیل را باید در تصمیمات اشتباه دهه‌های پیش جست و جو کرد.
قرائی مقدم افزود: اشتباهات سیاست ورزان در حوزه اقتصاد رخ داد. تأمین معیشت برای مردم سال به سال مشکل می‌شد و در ماه‌های گذشته این رنج معاش به طور ماهانه افزایش پیدا کرده است. از طرفی پیدا کردن شغل سخت شده و درآمدها پایین است. بحث امروز درباره این نیست که چه تعداد از ایرانیان کمتر به سفر می‌روند یا نمی‌توانند سفر کنند؟! آمارها خبر می‌دهد چه تعداد ایرانی گرسنه هستند و غذای کافی یا سالم برای خوردن ندارند؟
این جامعه‌شناس به افزایش آمار مهاجرت ایرانیان، با هدف رسیدن به رفاه اشاره کرد: سختی معاش به سطح نخبگان و الیت هم رسیده و افراد طبقات متوسط نیز در تأمین مایحتاج زندگی خود درمانده‌اند. در دهه‌های گذشته بخشی از جامعه به دلیل مشکلات اقتصادی مهاجرت کرده‌اند که همین امر ضربه بزرگی به نیروی کار زده است.
وی در ادامه اضافه کرد: پرورش این نیروی انسانی برای کشور هزینه سنگینی داشت و امروز متخصصین، هنرمندان، کارگران حرفه‌ای، اساتید و ورزشکاران و جوانان بسیاری از کشور خارج شده‌اند تا بتوانند در کشور دیگری رفاه داشته باشند یعنی به شغل و درآمد و سطحی از رفاه در زندگی برسند. تصمیم گیران به همین راحتی با تصمیمات غلط نیروی کار ممتازی را مفت و مجانی در اختیار دیگر دولت‌های جهان قرار داده است.
این استاد دانشگاه بی توجهی به رفع مشکلات اقتصادی خانوار را برای آینده ایران خطرناک می‌داند. وی در این زمینه گفت: از دیدگاه بنیامین هگلز، استاد جامعه شناسی دانشگاه هاروارد؛ نیروی انسانی مهمترین سرمایه هر کشوری است. هگلز می‌گوید اگر کشورهای جهان سوم با درآمدی که از منابع طبیعی دارند بتوانند پیشرفته‌ترین صنایع را وارد یا نصب کنند ولی نتوانند نیروی انسانی ماهر را درون خود پرورش بدهند به رشد و توسعه اقتصادی اجتماعی سیاسی و فرهنگی نمی‌رسند.
قرائی مقدم در این خصوص اظهار کرد: بدبختانه هیچ سازمان و مقرراتی نمی‌تواند در زمینه رشد و توسعه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مؤثر باشد؛ مگر اینکه مردانی که آن را اداره می‌کنند بدانند چه می‌کنند. بر اساس این دیدگاه هگل باید گفت امروز در اداره بسیاری از نهادها و مجموعه‌های مهم و تصمیم ساز نیروی مدیریتی که بداند چه می‌کند وجود ندارد.
وی گفت: آلفرد مارشال برنده جایزه نوبل اقتصاد در این خصوص می‌گوید: اگر آموزش و پرورش شهری در طول 100 سال یک مخترع بپروراند هزینه 100 ساله آن شهر را جبران کرده است. ما چه کردیم؟ مردم را در تنگنای اقتصادی قرار داده‌ایم تا به فکر مهاجرت بیفتند! آن‌هایی که مانده‌اند نیز باید برای سیر کردن شکم خود و خانواده‌شان صبح تا شب بدوند. از این وضعیت خلاقیت و نبوغ بیرون نخواهد آمد چون فرد در تأمین نیازهای اساسی‌اش درمانده است.
به عقیده این استاد جامعه شناسی تصمیمات اقتصادی ایران در حاشیه سیاست اخذ شده وی در این رابطه افزود: اقتصاد اصل و اساس است اقتصاد پایه است. اقتصاد مثل آهن ربا و جامعه مثل براده‌های آهن است. اقتصاد به هر سمتی بچرخد جامعه حول آن گرد می‌آید و هر چقدر قوی‌تر باشد جمعیت بیشتری را جذب خواهد کرد.
این پژوهشگر حوزه اجتماعی در ادامه متذکر شد: وضعیت اقتصادی در حال پراکندن سرمایه‌های کشور است. جذب نداریم و پیوسته در حال دفع هستیم. به جرات می‌توانم بگویم ما ایرانی‌ها طی چهار دهه گذشته با نیروی انسانی و سرمایه‌های مادی خود زیر سایه سیاست‌گذاری‌های غلط، دوبی و قطر را آباد کرده‌ایم. ترکیه در سایه مشکلات ایران تقویت شد و رشد کرد. امان الله قرائی مقدم در پایان گفت‌وگو تاکید کرد: تورم جهنده‌ای که وجود دارد وضعیت معیشتی مردم را بدتر خواهد کرد. در چنین شرایطی کشور نیروهای استراتژیک خود را از دست خواهد داد. وضعیت اقتصادی بد کشور هر کسی که هدف، برنامه، استعداد، خلاقیت، علم و دانش، توانایی و تخصص و خط مشی دارد و می‌تواند در ردیف هدایت کنندگان جامعه باشد را به مهاجرت تشویق و ترغیب می‌کند. باید به این مسئله توجه کرد که فقر و مشکلات معیشتی جامعه را از نیروهای استراتژیک خود تهی خواهد کرد.