ستاره صبح - فائزه صدر: ایران در جغرافیای گرم و خشک جهان قرار دارد از این رو طی سالیان همواره کشور با مشکلاتی نظیر کمبود آب و خشکسالی در بسیاری مناطق کشور روبه‌رو بود. در دهه های گذشته کشاورزان برای کشت های آبی به منابع آب زیر زمینی وابسته شدند. استحصال بی رویه منابع آبی از سفره های آب زیر زمینی منجر به خشکسالی، نشست زمین و بر هم خوردن اکوسیستم طبیعت شد. در این مدت تاکید بر روش های صرفه جویی در مصرف آب و حفظ منابع آبی سرزمینی توسط کارشناسان و حامیان محیط زیست به جایی نرسید و امروز بحران کم آبی به معضلات دیگری از جمله پدیده فرونشست انجامیده است. ستاره صبح در گفت‌وگو با حسین آخانی، کارشناس ارشد محیط زیست به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
حسین آخانی در تشریح معضل بی آبی و تبعات این بحران برای ایران گفت: ایران 1/1 درصد مساحت خشکی ها و 35/3 درصد وسعت قاره آسیا را دارد. اما حجم بارش کشور تنها 37/0 درصد از کل ریزش های جوی زمین است. در چنین شرایطی هدر رفت آب در ایران بیش از میانگین جهانی است.
وی افزود: یکی از عوامل اصلی هدر رفت آب بهره برداری غیر مجاز و غیر استاندارد از سفره های آب زیرزمینی است که بالاترین استخراج از منابع آب زیرزمینی از طرف بخش کشاورزی است.
این کارشناس ارشد محیط زیست با اشاره به ئوضعیت آماری چاه‌ها در ایران گفت: در دهه ۵۰، تعداد چاه های موجود در بخش کشاورزی، ۴۴۰۷ حلقه چاه نیم عمیق و ۲۳۸۰ حلقه چاه عمیق بوده است، این آمار در دهه ۸۰ به ۷۴ هزار و ۹۱۱ حلقه چاه رسیده و حدود سه برابر افزایش داشت.
وی در ادامه تاکید کرد: مدیریت و بهره برداری از منابع آبی نیازمند نگاه و رویکرد میان رشته ای و کل نگر است. ایران از نظر آبی محدودیت های آبی با چالش روبه‌رو است. عدم توازن بارندگی، جمعیت و مصرف، خشکسالی و کاهش کیفیت آب از جمله چالش های پیش روی ایران است. آخانی با اشاره به عوامل موثر در ناترازی آبی کشور اظهار کرد: فرسودگی تأسیسات آب و شبکه های آبرسانی نیز از جمله عوامل هدر رفت آب است. در چنین وضعیتی اصلاح الگوی مصرف می‌تواند راه حلی برای گذر از بحران باشد. محقق کردن حکمرانی خوب در مدیریت منابع آب تغییر اساسی می‌خواهد. چالش های کنونی مرتبط با کم آبی در بخش کشاورزی از وجود نارسایی در سیستم مدیریت آب کشور خبر می‌دهد.
وی یادآور شد: عوامل طبیعی مثل خشکسالی، تغییر اقلیم هم موثر است ولی بخش بزرگی متاثر از سیاست های حکمرانی آب است. مناطق زیادی از وسعت ایران هم اکنون در معرض خطر فرونشست قرار گرفته‌اند. اگر چه پدیده فرونشست به صورت ناگهانی ظاهر می‌شود ولی این نشست ها به طور تدریجی؛ با مرور زمان و براثر برداشت های بی رویه از سفره های آب زیر زمینی ایجاد شده‌اند.
حسین آخانی در پایان سخنانش متذکر شد: فرونشست زمین بر کیفیت زندگی مردم اثر منفی دارد. هم زمان با فرونشست کیفیت آب در سفره های زیر زمنی کاهش پیدا می‌کند و زیست در این مناطق به خطر می‌افتد. از این رو فرونشست پیامد های اجتماعی و اقتصادی جبران ناپذیری به جا می‌گذارد و می‌تواند موجی از مهاجرت ایجاد کند.