در ادامه، جزئیات عواقب ورود غیرمجاز به دو محدوده طرح ترافیک و کنترل آلودگی هوا در تهران را بررسی می‌کنیم. با توجه به احتمال عدم اطلاع‌رسانی به‌موقع از سوی سامانه‌های دولتی درخصوص جریمه‌های اعمال‌شده نیز یک راه‌حل قطعی برای جلوگیری از انباشت جریمه‌ها و پرداخت آنی آن‌ها معرفی خواهیم کرد.
جریمه ورود غیرمجاز به طرح ترافیک
طرح ترافیک در روزهای کاری شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۸ اجرا می‌شود. به جز برخی استثناها برای خودروهای حمل‌ونقل عمومی و ساکنان این مناطق، برای ورود به این محدوده که با رنگ قرمز در تصویر بالا مشخص شده باید از سامانه‌های دولتی مجوز خریداری کنید. در غیر این صورت، مشمول پرداخت جریمه خواهید شد که مبلغ پایه آن در سال ۱۴۰۴ برابر با ۱۶۸ هزار تومان اعلام شده است.
بسته به ساعت ورود، میزان تردد و تکرار این تخلف این جریمه می‌تواند بیشتر از این مقدار نیز باشد. به‌عنوان مثال به گزارش برخی کاربران در ساعات پرترافیک و اصطلاحا پیک، این عدد تا ۴۹۴ هزار تومان نیز در مناطقی مانند میدان هفت تیر افزایش یافته است. پرداخت انلاین جریمه ماشین مانند طرح ترافیک نیز به روش‌های متنوعی مانند سامانه تهران من، خودپردازهای بانکی یا اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های خدمات خودرو مانند آیتول قابل انجام است.
جریمه ورود غیرمجاز به طرح آلودگی هوا
محدوده طرح آلودگی هوا یا زوج و فرد سابق، وسیع‌تر از طرح ترافیک بوده و با رنگ آبی در تصویر بالا مشخص شده است. هر خودروی پلاک تهران در یک فصل، تنها ۲۰ روز می‌تواند در این محدوده بدون نیاز به خرید مجوز تردد کند. پس از آن لازم است مشابه طرح ترافیک از سامانه‌های دولتی مجوز ورود تهیه شود؛ در غیر این صورت، جریمه‌ای حداقل ۱۰۲ هزار تومانی در انتظارتان خواهد بود.
مبلغ این جریمه بسته به میزان آلودگی هوا در زمان تردد، وضعیت فنی خودرو و تکرار این تخلف می‌تواند بیشتر یا کمتر از این مقدار باشد. به‌عنوان مثال، این عدد برای خودروهای فرسوده با عمر بالاتر از ۲۰ سال، ۱.۲ برابر و در ساعات پیک ۱.۵ برابر خواهد شد.
عواقب سنگین تر ورود غیرمجاز به طرح های دوگانه تهران
اگر به نقشه طرح‌های ترافیک و آلودگی هوای تهران توجه کنید، می‌بینید که عمده مناطق تحت پوشش آن‌ها مشترک هستند. بنابراین، اگر خودرویی بدون مجوز وارد این محدوده مشترک و نسبتا وسیع شود، مشمول هر دو جریمه خواهد شد. از سوی دیگر، ضریب جداگانه‌ای هم در اجرای طرح آلودگی هوا در نظر گرفته شده که اگر خودرو همزمان وارد محدوده طرح ترافیک نیز شده باشد، جریمه طرح آلودگی هوای آن ۱.۵ برابر می‌شود. بنابراین در این صورت، حداقل مبلغ جریمه برابر با حدودا ۳۳۰ هزار تومان خواهد بود.
مسئله مهم دیگر، جریمه دیرکرد پرداخت این مبالغ است. بر اساس آخرین اطلاعیه‌ها در سال ۱۴۰۴، پس از پایان مهلت ۳۰ روزه پرداخت هریک از این جریمه‌ها، مبلغ آن‌ها دوبرابر می‌شود. پرداخت یکجای این مبالغ در کنار هزینه‌های دیگری مانند عوارض خودرو در کلان شهرها در مواقعی مانند تعویض پلاک یا ترخیص خودرو از پارکینگ می‌تواند فشار مالی قابل توجهی برای مالکان خودرو ایجاد کند. در نهایت، اگر مبلغ جرائم پرداخت‌نشده شما از سه میلیون تومان عبور کند، پلیس می‌تواند خودرو را متوقف کرده و به پارکینگ منتقل کند.
بهترین راهکار پرداخت و استعلام جریمه های رانندگی
همان‌طور که گفتیم در بسیاری از مواقع، ارسال پیامک جریمه طرح ترافیک و طرح آلودگی هوا برای مالک خودرو با اختلال مواجه می‌شود. از سویی ممکن است تلفن همراه شما خاموش باشد یا آنتن کافی نداشته باشد و پیامک را دریافت نکند. با توجه به اطلاع‌رسانی بعضا ناقص سامانه‌های دولتی نیز توصیه می‌شود برای آگاهی به‌موقع از این جریمه‌ها، استعلام دقیق و پرداخت آنی آن‌ها، از خدمات سامانه‌های خصوصی اما معتبر استفاده کنید.
یکی از شناخته‌شده‌ترین سامانه‌های اختصاصی خدمات آنلاین خودرو در ایران، آیتول (itoll) است؛ سامانه‌ای که امکان استعلام جریمه طرح ترافیک و کنترل آلودگی هوا، عوارض آزادراهی و دیگر جریمه‌های رانندگی را تنها با نیاز به پلاک خودرو کاربران فراهم کرده است. برای استفاده از این خدمت و نیز پرداخت آنی و تسویه کامل بدهی‌های خودرو نیازی به ثبت‌نام و احراز هویت نبوده و کافی است مراحل زیر را دنبال کنید:
- وارد وب‌سایت آیتول شوید.
- از بخش خدمات پرداخت روی طرح ترافیک کلیک کنید.
- پلاک خودروی خود را وارد نمایید.
- روی دکمه استعلام طرح ترافیک کلیک کنید.
- بدهی‌ها را مشاهده کنید و به‌صورت موردی یا تجمیعی در یک تراکنش پرداخت نمایید.
از مهم‌ترین مزایای آیتول نیز می‌توان به رابط کاربری ساده، سرعت در پرداخت‌ها و عدم محدودیت زمانی در تسویه با سامانه‌های دولتی اشاره کرد.
پرداخت خودکار و اطلاع به موقع از جریمه با آیتول
پلتفرم آیتول خدمات ویژه‌ای هم به کاربران خود ارائه می‌دهد. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، ارسال پیامک جریمه بلافاصله پس از ثبت تخلف از سوی پلیس یا دوربین‌های راهنمایی‌ورانندگی برای پلاک خودرو است. در صورت دانلود اپلیکیشن این سامانه نیز نوتیفیکیشن جریمه روی تلفن همراه شما ظاهر می‌شود.
ویژگی مهم‌تر آیتول، کیف پول داخلی آن است. با شارژ این کیف پول، جریمه‌های شما بلافاصله پس از اعمال، به‌صورت خودکار پرداخت می‌شوند. با این دو ویژگی، دیگر نگران عدم اطلاع از جریمه‌ها و افزایش تصاعدی آن‌ها به‌دلیل عدم پرداخت به‌موقع نخواهید بود.
به‌طور خلاصه، مهم‌ترین نتیجه ورود غیرمجاز به هریک از محدوده‌های طرح ترافیک یا کنترل آلودگی هوا، جریمه حداقل ۱۶۸ و ۱۰۲ هزار تومانی هریک از این طرح‌هاست. پس از گذشت یک ماه و عدم پرداخت آن‌ها نیز این مبلغ دوبرابر می‌شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود با استفاده از خدمات پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های حرفه‌ای مانند آیتول، به‌شکل آنی از این جریمه‌ها مطلع شده و حتی پرداخت آن‌ها را خودکار کنید.