شمس افرازی زاده-روزنامه نگار
نگاهی گذرا به قوانین اساسی کشورهای دموکراتیک و مترقی دنیا نشان می‌دهد که مردم را نباید از حق بیان نوشتن، انتشار افکار و عقایدشان محروم کرد. در این قوانین تاکید شده از آزادی رسانه به مثابه یکی از مهمترین آزادی‌های سلب‌ناشدنی جوامع باید حراست کرد. کارکرد مطبوعات در جوامع دموکراتیک امروزی شامل نقد، بررسی و نظارت بر عملکرد حاکمیت، اطلاع رسانی شفاف، افزایش آگاهی عمومی در وجوه گوناگون توسعه، فرهنگ مشارکت مدنی، تشویق و تقویت روحیه مطالبه‌گری شهروندان و ...است.
شهروندان یک جامعه در بیان آراء و افکار و عقاید باید آزاد باشند و این آزادی عقیده، بخش غیرقابل انکار حیات سیاسی و اجتماعی شهروندان را تشکیل می‌دهد. شایسته است که نقش نقادانه رسانه‌ها در ارکان حاکمیتی محقق شود.
در نظام‌های غیردموکراتیک همواره با آزادی رسانه و مطبوعات به اشکال مختلف مقابله می‌شود و معمولاً اصحاب قلم و اندیشه را به بهانه‌های مختلف غیرحقوقی و غیرقانونی تحت تعقیب و پیگرد قرار می‌دهند. در این نظام‌ها جلوی تولید تفکر و ترویج اندیشه را با برخورد با اصحاب قلم و اندیشه و سلب آزادی‌های مطبوعاتی می گیرند.
مطبوعات آزاد و مستقل به عنوان رکن چهارم دموکراسی در حوزه عمومی جامعه، نیازمندی‌های مخاطبان را پاسخ گفته و موجب چرخش آزاد اطلاعات در جامعه می‌گردد. حکومت‌ها با تعیین معیارهای مبهم و سلیقه‌ای در حوزه فعالیت مطبوعات، آزادی بیان را مخدوش و ورود رسانه‌ها را در اغلب حوزه‌های حکمرانی محدود می‌کنند .
قدرت‌های غیردموکراتیک همواره در پی بست قدرت سیاسی خود هستند و از طرفی خود را در برابر رسانه‌ها و در برابر شهروندان و افکار عمومی پاسخگو نمی‌دانند.
زیرا همواره خود را از دایره نقد و ارزیابی عمومی مصون می‌دانند. این نوع نگاه موجب جزم اندیشی و انسداد سیاسی می‌شود، به طوری که یادگیری و کسب تجربه از محیط پیرامون و رفتار شهروندان را از دست می‌دهند، و به جای بازنگری در رفتار و اصلاح خود، دست به اقدامات و برخوردهای قهری با شهروندان می‌زنند.
در نظام‌های مردمی و دموکراتیک، اعتراض و انتقاد شهروندان نیازی به رضایت حاکمیت ندارد، و برعکس باید دولت‌ها زمینه انتقاد عمومی از حاکمیت را فراهم آورند و در جامعه‌ای که ادعای دموکراسی می‌شود، هیچ‌‌کس فراتر از قانون و مقررات و بیرون از دایره نقد نخواهد بود. لذا انتقاد و اعتراض به عملکرد مدیریتی حق ذاتی شهروندان است و حکومت‌ها نباید آزادی‌های سیاسی مدنی و مطبوعاتی جامعه را محدود نماید.
رسانه‌ها و مطبوعات در جوامع دموکراتیک در واقع عمل خودپالایشی را انجام می دهند و هنگام اعمال نظارت بر نهاد قدرت، این هوشیاری را دارند که بر خود نیز نظارت مستمری داشته باشند، و این خصلت نظام‌های مردم‌سالار است.