محسن صنیعی
عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز
سفر استانی هیئت دولت به استان قم و ملاقات رئیس‌جمهور با مراجع تقلید، آیت‌الله جوادی آملی خطاب به رئیس‌جمهور فرموده‌اند که «مسئولان باید همت بلند داشته باشند و بدانند که مدیریت و اقتصاد یک کار علمی است، باید همه تلاش کنند که مردم محترمانه و آبرومندانه زندگی کنند.» ایشان در ادامه در مورد ارتباط با سایر کشورها بیان کردند: «ما هرگز در را به روی خود نمی‌بندیم، ما باکسی قهر نیستیم و با همه کشورها تعامل می‌کنیم. آنها نیز باید مؤدب باشند و ادب را در مقابل ما رعایت کنند، اما ما پس از دست دادن با آنها، باید انگشتان خود را بشماریم، این معنای استقلال است». آیت‌الله جوادی آملی در حقیقت بر دو نکته مهم تأکید کردند اول آن‌که اقتصاد و اداره دولت را علم بدانید و به کارشناسان مراجعه کنید و ثانیاً در حوزه سیاست خارجی با همه کشورها تعامل داشته باشید. نگارنده تمایل دارد که این توصیه‌ها را در دو بخش تحت عنوان اصلاح سیاست داخلی و خارجی، بیان کند.
الف- اصلاح سیاست داخلی
آیت‌الله جوادی آملی بیان کردند که مدیریت و اقتصاد یک کار علمی است، پس در حقیقت باید مدیریت و اقتصاد، علمی و کارشناسی اداره شود و نظرات کارشناسان به خدمت گرفته شود درنتیجه مجموعه سیاست‌گذاران باید از نظرات کارشناسان ولو نظرات مخالف باسیاست‌های دولت موجود، استقبال کنند. باید از نظرات همه کارشناسان در دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی، رسانه‌ها، مطبوعات، احزاب، گروه‌ها و نهادهای مردم نهاد استفاده کرد و به این مجموعه، امکان و مجوز لازم برای نقد سیاست‌ها داده شود. نباید به جای شنیدن سخنان و نقد کارشناسی، فضایی را به وجود آورد که کارشناسان از نقد کارشناسی پرهیز کنند. طرح‌هایی مانند طرح صیانت (بخوانید کنترل) از فضای مجازی، در حقیقت مانعی است برای این‌که کارشناسان بتوانند بااحساس اطمینان کامل، نظرات خود را در اختیار سیاست‌گذاران قرار دهند. متأسفانه برخی از کسانی که میز خطابه‌هایشان به عنوان مواضع نظام تلقی می‌شود، به نحوی سخن می‌گویند که عملاً فضای نقد در فضای مجازی را نمی‌پسندند مثلاً آیت‌الله علم الهدی در نماز جمعه مشهد گفته‌اند که «نیروی انتظامی مسئله فضای مجازی و رسانه‌هایی که در داخل هرروز به یک اسمی پدیدار می‌شوند را پیگیری کند. این جنگ دشمن است. رسانه‌ها و افرادی که دروغ‌های دشمن را منتشر می‌کنند، ستون پنجم دشمن‌اند.» راه بیان نظرات کارشناسی، تسهیل و گسترش فضای نقد و آزادی است. به جای محدودیت بر فضای مجازی و آن را به عنوان تهدید دانستن، باید از فرصت‌های بزرگی که برای گسترش گفت‌وگو و فضای نقد و ارائه طریق به سیاست‌گذاران قرار داده است، استفاده کرد.
ب- اصلاح سیاست خارجی
بخش دوم سخنان آیت‌الله جوادی آملی، اصلاح روابط با کشورهای جهان بود که «ما هرگز در را به روی خود نمی‌بندیم، ما باکسی قهر نیستیم و با همه کشورها تعامل می‌کنیم.» این همان سخنی است که همه دلسوزان این کشور، همیشه تکرار می‌کنند و اصلاح سیاست خارجی در روابط با همه کشورها را خواهان‌اند. متأسفانه، آنچه از سیاست خارجی جمهوری اسلامی نشان داده می‌شود سیاست عدم رابطه متعادل با همه کشورهاست، یا آن‌که با کشورهای غربی در تضادیم یا آن‌که مجبوریم بیش‌ترین روابط را با کشورهای شرقی داشته باشیم، گرچه نگارنده اعتقاد دارد صرفاً این کشورها شرق جغرافیایی را تشکیل می‌دهند و همه کشورهای شرق و غرب به دنبال منافع خود هستند و اهداف ایدئولوژی محور مانند دوره جنگ سرد شرق و غرب، سال‌هاست که به پایان رسیده است. در روابط با کشورهای منطقه با بعضی از کشورها، سردی روابط داریم و با بعضی از کشورها چنان رابطه‌ای داریم که گویی یک پدر همه سرمایه خود را برای یک فرزند خرج می‌کند. ما باید در سیاست خارجی، تعامل مثبت با همه کشورها در شرق و غرب و نیز کشورهای منطقه داشته باشیم. باید سایه تحریم را از سر اقتصاد، اجتماع و سیاست در ایران برداریم. به قول سعید لیلاز، من هم اعتقاددارم که دیپلماسی باید در خدمت میدان باشد ولی میدان، میدان اقتصاد است نه میدان جنگ.