مسیر سفرها برای ساخت مستند «۷۲ ساعت» فقط به عراق بود؟
ما سفرهای متعددی به سوریه، عراق و لبنان داشتیم، دلیلش هم این بود که مسیر حاج قاسم از سوریه به لبنان و دوباره سوریه بود و بعدازآن به عراق بازگشتند تا آن واقعه رخ داد. برای ساخت این مستند، تمام مسیرهایی که حاج قاسم طی کرده‌اند را رفتیم و با آخرین آدم‌هایی که با ایشان جلسه و دیدار داشتند ملاقات کردیم. در روزهای منتهی به شهادت حاج قاسم، وضعیت عراق به‌هم‌ریخته بود و این کشور در وضعیتی خاص به سر می‌برد. حاج قاسم به‌عنوان مستشار ارشد کشور عراق در امور امنیتی، به دعوت دولت عراق در منطقه حضور داشت باهدف دفع فتنه داعش. ایشان به دلیل سیادت و اعتباری که در میان گروه‌ها و طیف‌های مختلف سیاسی در منطقه داشت، تلاش می‌کرد تا این مشکلات را برطرف کند. پرداختن به این تلاش‌ها هم تبدیل به خط موازی روایت اصلی قصه ما در این مستند شد. آدم‌هایی هم بودند که در جلسات مختلف با حاج قاسم حضور داشتند و همان‌ها راوی این بخش از ماجراها شدند. با عمده آدم‌هایی که در سه روز پایانی عمر حاج قاسم، با ایشان دیدار و ارتباط داشتند، در این مستند گفتگو شده است. در کنار آن با آدم‌هایی که طی یک ماه و نیم پایانی عمر حاج قاسم در زمینه ماجراهای عراق دیدار و گفتگو داشتند هم گفتگوهایی داشتیم. ازآنجایی‌که این دو خط در یک نقطه به هم می‌رسد، می‌توان گفت در این مستند دو داستان موازی را روایت کرده‌ایم.
مستند «۷۲ ساعت» چهل روز پس از شهادت سردار قاسم سلیمانی یعنی در سال ۱۳۹۸ کلید خورد، اما ساخت آن دو ماه پیش پایان یافت. ساخت این مستند چند ماه زمان برد و چرا پس از دو سال آماده نمایش شد؟
ساخت این مستند ۲۲ ماه طول کشید و تمام این مدت ما درگیر تولید بودیم. بسیاری از مواقع روزها منتظر می‌ماندیم تا یک نفر را ببینیم و شاید یکی از شاخصه‌های اصلی این مستند، حضور فرماندهان مستشاری ما در سوریه و عراق است که فکر می‌کنم تاکنون چنین موردی را نداشتیم. از همان ابتدا هم شیوه‌ای را در پیش گرفتیم که در ایران بسیار کم انجام می‌شود و آن شیوه آرشیو-بازسازی است؛ یعنی ما در همه مکان‌هایی که حاج قاسم حضور داشت، یک دوربین شاهد که ازنظر تصویری هم چندان منظم نیست داشتیم. به‌طور مثال صحنه شهادت حاج قاسم را بازسازی نکردیم، چون صحنه‌های دوربین مداربسته آن موجود است که برای اولین بار در این مستند می‌بینید. تصاویر و فیلم‌های بعد از ترور حاج قاسم در این مستند موجود است که برای اولین بار به نمایش درآمده است. تصویر از حاج قاسم کم است بااین‌حال ما سعی کردیم از فیلم‌های دیده نشده استفاده کنیم.
ساخت این مستند یک پروژه امنیتی تلقی می‌شود؟
ما یک مستند قصه‌گو ساختیم که بخشی از آن یک قصه امنیتی را روایت می‌کند. تمام افرادی که با ما همکاری کردند عاشق حاج قاسم بودند. در این فیلم با ۷۰ نفر مصاحبه کردم که تنها روایت ۲۳ نفر از آن‌ها وجود داد و دلیلش هم این است که روایت این افراد به قصه‌ای که من می‌خواستم نزدیک‌تر بود و این موضوع هیچ ارتباطی به مسائل سیاسی و امنیتی نداشت. ما خواستیم ابعاد مختلفی از حاج قاسم را نشان دهیم. من درباره کسی فیلم ساختم که قهرمان ایران است و در تاریخ ۵۰۰ سال اخیر ایران کسی مانند او وجود ندارد و او واقعاً یگانه است.
اگر سازمان هنری اوج نبود، آیا بازهم مستند «۷۲ ساعت» ساخته می‌شد؟
خیر، اگر سازمان هنر اوج نبود، هیچ‌وقت این فیلم ساخته نمی‌شد و من برای ساخت این مستند و نمایشش از هفت‌خان رستم عبور کردم. ساخت این پروژه خیلی سخت بود بااین‌حال اگر همکاری نهادهای مختلف ازجمله اوج نبود این کار مثل خیلی از کارها ساخته نمی‌شد. آنچه در ۷۲ ساعت می‌بینید ماحصل عشق و ارادت تعداد زیادی از افراد به سردار دل‌هاست. من ۴۰ سال از خدا عمر گرفته‌ام، اما یک مستند احساسی نساخته‌ام. موضوعات جدی استراتژیک، سیاسی و مرتبط با روابط بین‌الملل در این مستند مطرح شده است. بااین‌حال این دو سال از عمرم که صرف ساخت این مستند کردم، بهترین سال‌های عمرم بود. هرچند سختی‌ها و فشارهای بسیاری همراهم بود، اما واقعاً برایم لذت‌بخش بود. یاد کردن و صحبت از حاج قاسم سلیمانی را جزئی از منافع ملی ایران می‌دانم.