به قلم ژو شافنتس
سپتامبر 2021
تارنمای بلومبرگ
برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی
[email protected]
فاصله جغرافیایی بین تل‌آویو و کابل تقریباً 2000 مایل است. اسرائیل پس از خروج آمریکا از افغانستان، از اینکه طالبان و متحدان رادیکال آن را در همسایگی خود می‌بیند نگران است. این نکته‌ای است که نفتالی بنت، نخست‌وزیر این کشور در دیدار خود با جو بایدن در آستانه عقب نشین آمریکایی‌ها از افغانستان به آن اشاره کرد. بنت گفت: «ما در سخت‌ترین محله جهان زندگی می‌کنیم. ما داعش را در مرز جنوبی (در صحرای سینا)، حزب‌الله را در مرز شمالی و جهاد اسلامی، حماس و شبه‌نظامیان ایرانی را در اطراف خود داریم. همه آن‌ها می‌خواهند دولت یهود را نابود کنند.»
این گروه‌ها از پیروزی طالبان جان تازه‌ای گرفته‌اند. قرن‌ها می‌گذرد تا اینکه یک ارتش جهادی این‌قدر قاطعانه نیروهای نظامی غرب را شکست داده است. ایالات‌متحده می‌تواند وانمود کند که صرفاً ازنظر استراتژیک از یک میدان جنگ بی‌هدف خارج شده است، اما کل خاورمیانه بهتر می‌داند که این نه‌تنها تحقیر تاریخی برای آمریکا بود، بلکه الگویی برای پیروزی افراط‌گرایی نیز بود.
دراین‌ارتباط سید حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان گفت: «این تصویری از شکست کامل آمریکا و سقوط در منطقه است. بیروت مانند تل‌آویو، 2000 مایل از کابل فاصله دارد؛ اما این شهر هم‌اکنون پایتخت خاورمیانه به شمار می‌رود.»
پس از خروج آمریکا، اسماعیل هنیه، رئیس فلسطینی حماس با عبدالغنی برادر، رهبر طالبان تماس گرفت و پیروزی‌های اخیر را به وی تبریک گفت. هنیه گفت: «این پیروزی مقدمه‌ای برای از بین رفتن همه نیروهای اشغالگر است که مهم‌ترین آن‌ها اشغال فلسطین توسط اسرائیل است.» برادر نیز به‌نوبه خود آرزوی پیروزی و توانمندسازی برای فلسطین کرد.
ظاهراً اختلافات فرقه‌ای این روزها اهمیت کمتری از همبستگی در نبرد با «شیطان بزرگ» یعنی آمریکا و «شیطان کوچک» یعنی اورشلیم دارد.
ناگفته نماند که شکست اراده آمریکا در افغانستان باعث تمرکز اذهان در اسرائیل شده است. مردم شوکه و افسرده هستند. تعداد کمی انتظار دارند که تازه واردی مانند بنت بتواند تغییر حاصله در توازن قدرت منطقه‌ای را مدیریت کند. در پیچ‌وخم سرنوشت، نخست‌وزیر اسرائیل اولین رهبر خارجی بود که با جو بایدن دیدار کرد. بنت دو بار اعلام کرد که اسرائیل هیچ دوست و متحدی قابل‌اعتمادتر از آمریکا ندارد. بار نخست به‌طور طبیعی خوب توصیف می‌گردد، اما بار دوم حالتی از ای‌کاش را به خود می‌گیرد.
اسرائیل به‌ویژه از توانایی ایالات‌متحده در مدیریت تهدید هسته‌ای ایران نگران است. در دیدار کاخ سفید، رئیس‌جمهور بایدن گفت که اگرچه او همچنان از دیپلماسی در موضوع هسته‌ای ایران حمایت می‌کند، اما اگر صحبت‌ها به نتیجه نرسد، از «گزینه‌های دیگر» برای جلوگیری از فعالیت هسته‌ای ایران، استفاده خواهد کرد. بنت در برابر این صحبت بایدن مؤدبانه سر تکان داد، اما مطمئناً باور نمی‌کرد که وی برای جلوگیری از چنین تحول خطرناکی از زور استفاده کند. در تهران هم کسی چنین برداشتی ندارد.
بایدن همچنین به‌صراحت گفت که او و مشاورانش خواهان راه‌حل دو دولتی برای اسرائیل هستند که فراتر از طرح ترامپ برای فلسطین دموکراتیک در منطقه‌ای غیرنظامی به وسعت 70 درصد از کرانه باختری می‌رود.
نخست‌وزیر استدلال خواهد کرد که یک کشور فلسطینی تبدیل به سکوی پرتاب موشک برای فلسطینی‌ها یا سکویی برای حمله ایران-عراق-سوریه-حزب الله به اسرائیل خواهد شد. در گذشته دیپلمات‌های آمریکایی این استدلال را با پیش کشیدن خدمات اطلاعاتی و تضمین امنیت از جانب آمریکا به چالش کشیده‌اند؛ اما هم‌اکنون با توجه به فقدان اطلاعات حیاتی که سبب حوادث افغانستان و در ادامه سبب بروز مشکلات برای نجات شهروندان آمریکایی در کابل شده است، چگونه می‌توان به قابلیت‌های آمریکا که به‌طورجدی تضعیف شده است، اطمینان کرد؟
اسرائیل تنها کشور منطقه نیست که در حال بررسی وضعیت جدید است. عربستان سعودی، مراکش، امارات متحده عربی و شاید مصر و حتی اردن از خود می‌پرسند که آیا ایالات‌متحده هنوز قوی‌ترین اسب است؟ بنابراین در این مورد پرسش این است که آیا متحدان ناتو که در خروج شتابان آمریکا از افغانستان به کناری زده شده بودند، به بررسی وضعیت جدید نخواهند پرداخت؟
افرادی در اینجا در اسرائیل هستند که به فکر مشارکت جدی با چین به‌عنوان یک ابرقدرت با پتانسیل تجاری و استراتژیک بالا هستند؛ اما آیا ایالات‌متحده چنین طرز فکری را تحمل خواهد کرد؟ این کشور همچنان و بدون شک شریک ضروری اسرائیل باقی خواهد ماند، هرچند موقتاً با افت مواجه شده باشد. با توجه به شور و شوق جهادی که از سقوط کابل الهام گرفته شده است، اسرائیل به‌ناچار مجبور به نشان دادن توان نظامی خود به شیوه‌ای قانع‌کننده است. امیدواریم رئیس‌جمهور بایدن اوضاع را درک کند و از هر اقدامی که انتخاب می‌کند، حمایت کند. از این گذشته، برخلاف ایالات‌متحده، اسرائیل نمی‌تواند خود را ضعیف نشان دهد، زیرا اسرائیل مانند آمریکا این ظرفیت را ندارد که وسایل خود را جمع کرده و پا به فرار گذارد.