پارادایم‌های (الگوهای مسلط) نوین اقتصاد جهانی مبتنی بر علم، فناوری و نوآوری و رویکردهای بدون وزن و دیجیتال هست. اقتصاد آینده جهان مبتنی بر تفکرات جدید شکل می‌گیرند. اقتصاد کشور با بهره‌گیری از تجارب جهانی و با توجه به رویکردهای نوین باید تغییر جهت دهد تا بتواند مکانیزم‌های خلق ثروت جدید را ایجاد کند، زیرا تحقق اقتصاد هوشمند درگرو استفاده از رویکردهای جدید است.
مدل‌های کسب‌وکار و فعالیت‌های اقتصاد صنعتی نسل چهارم (پارادایم نوین صنعتی مبتنی بر هوشمند سازی و دیجیتال شدن) عبارت‌اند از:
*اقتصاد دیجیتال (خلق ارزش و مدل‌های کسب‌وکار جدید)
*اقتصاد اشتراکی (اقتصاد مردم محور)
*اقتصاد دورانی یا چرخشی (Circular Economy) یک نظام اقتصادی است که هدف آن کمینه کردن ضایعات و بیش‌ترین استفاده از منابع است. این رویکرد بازسازی‌کننده در مقابل رویکرد سنتی اقتصاد خطی قرار می‌گیرد که در آن مدل تولید به صورت «دریافت مواد اولیه، تولید و دور انداختن» است.
در یک نظام چرخشی، مصرف منابع ورودی، ضایعات خروجی و هدر رفت انرژی با بستن یا کوچک کردن حلقه‌های مواد و انرژی کمینه می‌شود که از طریق طراحی، نگهداری، تعمیر، استفاده مجدد، بازتولید و بازیافت می‌توان به صورت بلندمدت به این اهداف دست یافت.
چنین دنیای پایداری به معنای کاهش در سطح کیفیت زندگی مصرف‌کنندگان نیست و می‌توان بدون هزینه اضافی برای تولیدکنندگان (یا کاهش درآمدشان) آن را محقق ساخت.
مدل‌های کسب‌وکار با محوریت اقتصاد چرخشی می‌توانند به سودآوری مدل‌های خطی باشند که امکان استفاده از محصولات و خدمات مشابه را برای ما فراهم می‌کند. اقتصاد چرخشی برای دستیابی به مدل‌هایی که به لحاظ اقتصادی و زیست‌محیطی پایدارند بر حوزه‌هایی چون تفکر طراحی، تفکر سامانمند، گسترش طول عمر محصول و بازیافت متمرکزشده است.مصرف‌کنندگان، بطری‌های یک‌بار مصرف را با دیگر زباله‌ها مخلوط می‌کنند یا آنها را در شهر و طبیعت رها می‌کنند. آنان چون هزینه‌های مشخص و برگشت‌پذیری را برای بطری خالی نپرداخته‌اند، انگیزه مادی برای جمع‌آوری آن ندارند و چون بیشتر آنان از حداقل آموزش زیست‌محیطی بهره نبرده‌اند، احساس مسئولیت اخلاقی هم در رهاسازی آزادانه آن ندارند، از سوی دیگر چون کارخانه‌های بازیافت پی.ای.تی در کشور نیست (یا با ظرفیت کافی نیست) مصرف‌کننده دلیلی برای جداسازی این‌گونه بطری از دیگر زباله‌ها نمی‌بینند.
مشکلات بطری‌های پی.ای.تی تجزیه‌ناپذیر بودن آنها و فضای زیادی است که اشغال می‌کنند. ازاین‌رو به هیولایی برای محیط‌زیست تبدیل‌شده‌اند. در بیشتر دره‌ها و دامنه‌های کوهستانی، گردشگاه‌ها، ساحل‌ها، کناره جاده‌ها و بسیاری نقاط دیگر، ریخت‌وپاش این بطری‌ها چشم‌انداز بدی ایجاد کرده است. در مسیر رودخانه‌ها، به ویژه در پایین‌دست، این بطری‌ها باعث گرفتگی زیر پل‌ها و کانال‌های آبیاری می‌شوند و در طغیان رودخانه‌ها و پدید آمدن سیل و اختلال در آبیاری مؤثرند.
در تالاب‌ها و دریاچه‌ها، بطری‌ها به چشم‌انداز طبیعی آسیب می‌رسانند و احتمالاً باعث ترسیدن و اختلال در مهاجرت و زادآوری پرندگان می‌شوند.
افزون بر این، دور ریختن و بازنگرداندن بطری‌های پی.ای.تی به چرخه تولید، هدر دادن آشکار و اسراف منابع تجدید ناپذیر نفت است.
این رویکرد منفی در توسعه، پس از دهه‌ی 1940 آسیب‌های جدی متعددی بر محیط‌زیست هم چون پدیده‌ی گرمایش کره‌ی زمین، تغییرات محسوس آب و هوایی، نابودی برخی از گونه‌های گیاهی و جانوری را به همراه آورده است.
در آغاز دهه 1970 کشورهایی مانند چین، آلمان و اتحادیه‌ی اروپا و برخی موسسه‌های غیردولتی، فعالیت‌های علمی و عملیاتی ارزنده‌ای را در انجام فعالیت‌های اقتصادی و در عین کاهش آلودگی و تخریب محیط‌زیست، استفاده‌ی مجدد از ضایعات تولید و زباله‌ها انجام داده‌اند، که منجر به شکل‌گیری دانش جدید اقتصاد چرخشی شد. در اقتصاد چرخشی، برنامه‌ریزی، منابع، تهیه، تولید، باز فرآوری و طراحی، به عنوان فرآیند و خروجی برای به حداکثر رساندن عملکرد اکوسیستم و رفاه بشری مدنظر است.اهمیت به مؤلفه‌های اقتصاد چرخشی در محیط‌زیست، صنعت آب و فاضلاب، به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد حاکم بر آن و ارتباط متقابل فرآیندهای تأمین و توزیع آب و جمع‌آوری و دفع فاضلاب با محیط‌زیست و از سویی ارتباط محیط‌زیست با اقتصاد چرخشی (کاهش آلودگی و بازیافت ضایعات)، می‌تواند در زمینه‌های گوناگون این صنعت تأثیرگذار باشد. اقتصاد دورانی فرصت‌هایی را ایجاد می‌کند که منجر به افزایش اشتغال و مقابله با تغییر اقلیم می‌شود. اقتصاد امروز بر پایه از چرخه خارج شدن سریع محصولات است. بسیاری از کالاهایی که مصرف می‌کنیم هرچه سریع‌تر جایگزین شوند برایمان بهتر است. این روند منجر به ناکارآمدی شدید در مدیریت منابع زمین، افزایش آلودگی، از دست رفتن اکوسیستم‌ها و افت قابل‌توجه ارزش اقتصادی با دور انداختن لوازم می‌شود. استفاده دوباره از لوازم در اقتصاد دورانی به جای استفاده یک‌باره در اقتصاد خطی منجر به منافع زیادی می‌شود.
سه بنیان اساسی اقتصاد دورانی شامل انرژی تجدید پذیر، کارایی انرژی و کارایی مواد هست. حفظ کالاها از طریق تعمیر، نگهداری، به‌روزرسانی و بازسازی بسیار بیشتر از معدن کاوی و تولید به وسیله ماشین‌های خودکار اشتغال ایجاد می‌کند.
سلسله‌مراتب اقتصاد چرخشی عبارت‌اند از:
- امتناع: پرهیز استفاده از منابع
- کاستن: کاهش استفاده از منابع
- استفاده مجدد: یافتن مورداستفاده جدید یک کالا
- تعمیر: تعمیر و نگهداری
- بازسازی: اصلاح کالاها
- بازطراحی: خلق کالای جدید از کالای دست دوم
- هدف‌گذاری جدید: استفاده از یک کالا برای مقاصد مختلف
- بازیافت: استفاده مجدد از مواد خام کالاها
- بازیابی: بازیابی انرژی از زباله
چند R در اقتصاد چرخشی باید رعایت شود:
*استفاده مجدد یا reuse
*بازیافت یا recycle
*تعمیر یا repair
*فکر کرد قبل از خرید یا rethink
*رد کردن مصرف‌گرایی و پلاستیک refuse