اکنون زمان مناسبی است تا نگاهی نقادانه داشته باشیم به عملکرد صدروزه سوم نمایندگانی که خود را «انقلابی» خوانده و مهم‌ترین اولویتشان را بهبود اوضاع اقتصادی و وضعیت معیشتی مردم اعلام کرده بودند. اما به نظر می‌رسد در این مدت، حاشیه‌های مجلس، پررنگ‌تر از متن بوده است.
مصوبه هسته‌ای مجلس و تهدید رئیس‌جمهور
نمایندگان اصولگراترین مجلس روز 11 آذر 1399 طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت را تصویب کردند. این مصوبه هسته‌ای مجلس، دولت را مجبور کرده‌بود که اگر تا سوم اسفند تحریم‌ها علیه ایران برداشته نشود، ایران پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) را اجرا نکند و بازرسان آژانس را به کشور راه ندهد، وگرنه مقامهای دولت باید به دادگاه بروند. قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با ستاره صبح تأکید کرد: «مصوبه مجلس مسیر احیای برجام و رفع تحریم‌ها را پیچیده کرده است». اما دولت با هوشمندی، اجازه نداد تا برجام نیمه‌جان، بی‌جان شود و در سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، توافقی سه‌ماهه با آژانس منعقد کرد که همکاری با این نهاد بین‌المللی همچنان ادامه داشته باشد. دولت، وزارت‌امورخارجه و شورای عالی امنیت ملی هم بیانیه دادند که توافق با آژانس، برخلاف مصوبه مجلس نیست. اما نمایندگان مجلس اصولگرای یازدهم که مدعی «انقلابی» بودن هستند، معتقد بودند توافق با آژانس سرپیچی از قانونی بوده که مجلس گذاشته است؛ بنابراین با ۲۲۱ رأی موافق، ۶ رأی مخالف و ۷ رأی ممتنع از مجموع ۲۳۹ نماینده حاضر، خواستار اعمال ماده ۲۳۴ نسبت به رئیس‌جمهور و کلیه ناقضین و مستنکفین از اجرای این قانون به قوه قضائیه و دادگاهی شدن رئیس‌جمهور شدند. نصراله پژمان‌فر، نماینده مشهد نیز در نطق خود در صحن علنی مجلس گفت: «دولت مصوبه مجلس را جعل کرده است». این بدان معنا بود که نمایندگان حتی مطلع نبودند که چنین تصمیماتی در سطوح عالی نظام اتخاذ می‌شود. دکتر نعمت احمدی، حقوقدان و وکیل پایه‌یک دادگستری در سرمقاله ستاره صبح نوشت: «مگر این همان برجامی نیست که نمایندگان اصولگرا در مجلس آتش زدند؟ حالا چه شده که مفاد برجام آن‌قدر برای نمایندگان اصولگرا مهم شده که این اعمال را انجام می‌دهند؟»
سفر پرحاشیه رئیس اصولگراترین مجلس به مسکو
سفر محمدباقر قالیباف به مسکو، از اتفاقات خبرساز مجلس بود. درحالی‌که روزنامه «همشهری» خبرداده بود قالیباف حاضرشده برای دیدار با پوتین در تهران و فرودگاه روسیه تست کرونا بدهد و مجتبی توانگر نماینده تهران گفته بود که قالیباف با پوتین دیدار می‌کند، اما وی فردای آن روز گفت قالیباف با پوتین دیدار نمی‌کند؛ دلیل انجام نشدن این دیدار، به خاطر نپذیرفتن پروتکل‌های بهداشتی روس‌ها از سوی قالیباف عنوان شد. پس‌ازآن حسین امیرعبداللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس، روابط تهران و مسکو را «ممتاز و راهبردی» خواند و گفته «برنامه‌های مهمی در مدت اقامت قالیباف در مسکو تنظیم‌شده که رایزنی با رئيس‌های مجلس‌های دوما و سنای و برخی از مقامهای بلندپایه دولتی روسیه از آن جمله است». شتاب‌زدگی یا ذوق‌زدگی رئیس مجلس برای سفر به مسکو و شاید گرفتن عکس‌های انتخاباتی، به‌گونه‌ای بود که موردانتقاد برخی رسانه‌ها و فعالان سیاسی قرار گرفت و حتی سایت اصولگرای رجانیوز هم از قالیباف انتقاد کرد و آن را «مانوری برای کسب اعتبار سیاسی» نامید. قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امورخارجه هم در سرمقاله ستاره صبح نوشت: «داوطلبان بالقوه ریاست جمهوری در تلاش هستند تا به شکلی، اعتماد مسکو را جلب کنند... سفر قالیباف به مسکو، منافع ملی ایران را تأمین نکرد... روسای پارلمان کشورها، شانیت مستقل سیاسی ندارند.»
سیلی زدن نماینده به‌صورت سرباز و عدم برائت برخی نمایندگان
علی‌اصغر عنابستانی، رئیس ستاد انتخاباتی احمدی‌نژاد در سبزوار در سال 84 و فرماندار سبزوار در دولت نهم، استاندار چهارمحال‌وبختیاری در دولت دهم؛ نماینده اصولگرای سبزوار در مجلس یازدهم است که ماجرای سیلی زدن او به یک سرباز وظیفه بسیار جنجالی شد و در صدر خبرهای رسانه‌های داخلی و بین‌المللی قرارگرفت. اگرچه او در ابتدا با صدور بیانیه‌ای سیلی زدن به سرباز را انکار کرد و مدعی شد «این سرباز بوده که دو بار با باتوم به او ضربه زده است» اما فشار افکار عمومی و انتشار فیلم باکیفیت پلیس راهور از جزئیات این ماجرا باعث شد تا او در ویدیویی از مردم ایران و سبزوار عذرخواهی و از قانون‌مداری سربازی که از او سیلی خورد تشکر کند. اما به نظر می‌رسد برخی از نمایندگان اصولگراترین مجلس، نه‌تنها با این اقدام عنابستانی مخالف نبودند، بلکه از منتقدان طلبکار هم شدند. حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس، درباره ماجرای سیلی زدن نماینده سبزوار به مأمور راهور خواستار عذرخواهی نیروی انتظامی بابت ادبیات مأمور سیلی‌خورده شده است! همچنین موسی غضنفرآبادی، سخنگوی هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان، مجلس درباره سیلی‌زدن نماینده سبزوار گفت «این موضوع اولویت این هیئت نیست». اما ماجرا به اینجا ختم نشد و به گزارش خبرآنلاین به نقل از برنا، بهروز محبی نجم‌آبادی، دیگر نماینده سبزوار در مجلس، بدون آن‌که از اقدام عنابستانی اعلام برائت کند، ضمن حمایت از عنابستانی گفته: «فضای رسانه‌ای تبدیل‌شده به عده‌ای شعبان بی‌مخ که از کاه کوه می‌سازند. آدم‌هایی هستند که دروغ می‌گویند؛ حادثه‌ها را بزرگ‌نمایی می‌کنند؛ مانند خطای عنابستانی بزرگ‌نمایی شد».
وضعیت مبهم بودجه و عملکرد
عجیب نمایندگان
پس از آن‌که روز 12 آذر دولت لایحه بودجه سال 1400 را به مجلس تقدیم کرد، اغلب نمایندگان اصولگرای مجلس که مخالف رویکردهای دولت هستند، زبان به انتقاد از بودجه گشودند و از قصد خود برای اعمال تغییرات اساسی در لایحه بودجه سخن گفتند. برای مثال مرکز پژوهش‌های مجلس (به ریاست علیرضا زاکانی، نماینده تهران و عضو جبهه پایداری) از نمایندگان خواست تا کلیات بودجه پیشنهادی دولت توسط مجلس را رد کنند. نمایندگان مجلس یازدهم روز ۱۴ بهمن، کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ را با ۹۹ رأی موافق، ۱۴۸ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع از مجموع ۲۶۱ نماینده حاضر در مجلس رد کردند. اگرچه این سومین لایحه بودجه در 42سال پس از انقلاب و همچنین دولت «حسن روحانی» بود که مجلس با کلیات آن مخالفت کرد اما این رأی مخالف اصولگراترین مجلس، از یک‌جهت تاریخی شد؛ آن‌هم به این دلیل که «نه» نمایندگان به بودجه، نه‌تنها به لایحه دولت بلکه به تغییرات کمیسیون تلفیق متشکل از همکاران و همفکران خودشان در مجلس نیز بود؛ یعنی نمایندگان علیه خودشان عمل کردند! همین موضوع باعث شد تا دولت روز دوشنبه 27 بهمن لایحه اصلاحی بودجه سال ۱۴۰۰ را تقدیم مجلس کند و نمایندگان یک روز بعد، یعنی روز 28 بهمن، کلیات لایحه اصلاحی بودجه سال ۱۴۰۰ را با ۲۱۱ رأی موافق و ۲۸ مخالف و ۶ ممتنع تصویب کردند. این سرعت‌بالای تصویب لایحه بودجه در شرایطی که در مرحله نخست این‌همه هیاهو و حاشیه ایجادشده بود، جای تعجب داشت! هادی حق‌شناس، تحلیلگر اقتصادی و نماینده پیشین مجلس در سرمقاله روزنامه ستاره صبح نوشت: «وقتی مجلس به دولت اعتماد نمی‌کند و بدون توجه به شرایط ویژه کشور نسبت به رد لایحه بودجه اقدام می‌کند، نتیجه آن در بازارها قابل رصد است... کمیسیون تلفیق بررسی بودجه از تاریخ ۱۲ آذر تا ۱۴ بهمن (دو ماه) لایحه بودجه را بررسی کرد اما درنهایت با رد این لایحه، به دو ماه فعالیت خود پشت پا زد... طولانی شدن فرایند بررسی لایحه بودجه، بحران سومی را برای اقتصاد ایران ایجاد کرد.»
انتقادهای نمایندگان
از رفتار پادگانی رئیس!
برخی از نمایندگان از تریبون مجلس نسبت به رئیس خود انتقاد کرده‌اند. محمود احمدی بیغش، نماینده شازند در تذکری گفت: «آیا تاکنون نماینده‌ای دیده است که یک‌بار رئیس مجلس به نطق‌ها توجه کنند؟ انگار نطق‌های نمایندگان برای رئیس مجلس زنگ تفریح است. به‌محض رسیدن زمان نطق‌ها آقای قالیباف از صحن مجلس بیرون می‌رود و ما دلیل آن را نمی‌دانیم.» محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر نیز در تذکری گفت: «آقای قالیباف، شنیده می‌شود که قرار است شما به‌عنوان کاندیدای ریاست جمهوری حضور یابید و برخی از اقداماتی که انجام می‌دهید هم یک ابزاری برای انتخابات ریاست جمهوری است که از شأن مجلس به دور است.» سفر پرحاشیه قالیباف به مسکو هم علاوه بر آن‌که انتقادهایی از سوی مردم و اهالی سیاست به دنبال داشت، موردانتقاد برخی نمایندگان هم واقع شد؛ مصطفی میرسلیم، نماینده تهران در توییتر خود با کنایه به قالیباف نوشت: «مقامات ارشد کشور موظف‌اند قبل از سفرهای رسمی خود تمام بررسی‌های تشریفاتی را بکنند تا نظام ما هزینه تبلیغات جاه‌طلبانه نشود.» همچنین محمدرضا صباغیان، نماینده بافق در جریان بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ قصد داشت تذکری بدهد که قالیباف از او انتقاد کرد؛ صباغیان در واکنش به رئیس مجلس گفت: «آقای قالیباف! بگذارید حرفم را بزنم. اینجا مجلس است و پادگان نظامی نیست. شما هم نماینده مجلس هستید و نماینده برتر نیستید. آقای قالیباف! شما در مجلس یک حزب تشکیل داده‌اید و کسی هم نمی‌تواند در مجلس حرف بزند.»
طرح مصوب مجلس علیه
سلامت مردم و شهروندان
مجلس یازدهم در ۲۶ بهمن ۱۳۹۹ طرحی را با عنوان «جهش تولید و تأمین مسکن» به تصویب رساند که بر اساس ماده ۹ این طرح سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور موظف است اراضی ملی واقع در محدوده و حریم شهرها و همچنین اراضی مصوب وزارت راه و شهرسازی برای طرح‌های شهرک‌سازی در خارج از حریم شهرها را حداکثر ظرف مدت دو ماه تحویل وزارت راه و شهرسازی نماید. همچنین بر اساس ماده 12 این طرح، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور موظف است که اراضی واقع در محدوده و حریم طرح هادی روستاهای واقع در حریم شهرها را حداکثر ظرف دو ماه از تاریخ درخواست وزارت راه و شهرسازی به‌صورت رایگان در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهند و همین اختیار را برای بنیاد مسکن منظور داشته‌اند. اسماعیل کهرم، بوم‌شناس و فعال محیط‌زیست در سرمقاله روزنامه ستاره صبح این طرح را «مجوز تخریب و قلع‌وقمع منابع طبیعی» نامید و گفت: «درنتیجه مناطقی که مانند یک گردنبند گران‌بها در اطراف شهرها برای هوای پاک و آب پاک و خاک پاک در نظر گرفته‌شده، به تاراج خواهند رفت.» همچنین عباس آخوندی، وزیر پیشین راه و شهرسازی این طرح را «چک سفید امضای مجلس برای تخریب منابع طبیعی» نامید و نوشت: «تخریب چراغ خاموش اراضی زراعی و منابع طبیعی با طرح جدید مجلس صورت می‌گیرد.»