ستاره صبح، فائزه صدر: چندی پیش جویای احوال یکی از همکاران شدم که سایه‌اش سنگین شده و مدتی بود که هیچ کسی از او خبری نداشت. قلبم به درد آمد وقتی شنیدم بعد از سومین خودکشی ناموفق پسر نوجوانش، زن و شوهر کار و زندگی خود را رها کرده‌اند و به همراهی بیست و چهار ساعته با فرزند مشغولند تا خطر دفع شود و به دلیل غفلت و غیبت آن‌ها فرزند افسرده بار دیگر دست به انتحار نزند. ستاره صبح در گفت و گو با علیرضا شریفی یزدی، جامعه شناس و روانشناس اجتماعی به بررسی راه‌های مقابله با این پدیده شوم پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
علیرضا شریفی یزدی در رابطه با عوامل تشدید کننده اقدام به خودکشی در میان نوجوانان گفت: خودکشی یک سری عوامل اجتماعی دارد که افراد را به سمت آن سوق می‌دهد و یک سری عوامل فردی وجود دارد که باعث خودکشی می‌شوند.
شریفی افزود: در مورد نوجوان یا جوانی که چند بار اقدام به خودکشی کرده این توصیه را برای خانواده دارم که در وهله اول به دنبال عوامل اجتماعی نروند. این احتمال وجود دارد که فرزند آن‌ها Borderline personality disorder (BPD) است و شخصیت مرزی دارد یا Bipolar manic است و depression و حالت اختلال قطبی دارد. چون اقدام به خودکشی در میان این افراد نسبت به دیگران بیشتر است. و یا اینکه این نوجوان در حالت افسردگی ماژور قرار دارد که یکی از 15 علامت آن مرگ اندیشی و اقدام به خودکشی است.
وی در ادامه اضافه کرد: توصیه من به خانواده‌ها این است که به صورت پلیسی با ماجرای خودکشی برخورد نکنند و مثل کارآگاه فرزند را تعقیب و کنترل نکنند. این مسیر آن‌ها را به نتیجه نمی‌رساند و به احتمال زیاد فرزندشان خودکشی خواهد کرد. اگر می‌خواهند برای فرزندشان کاری انجام بدهند به روانپزشک مراجعه کنند و فرزندشان را برای مدتی محدود بین یک هفته تا 15 روز بستری کنند.
این روانشناس اجتماعی در تشریح مسیر موفق مقابله با خودکشی اظهار داشت: دارو دادن و رها کردن این نوجوانان نتیجه نمی‌دهد. در بیمارستان 5 تا 10 جلسه درمان ECT برای این افراد انجام می‌شود. وقتی حالشان بهتر شد و شرایط نرمال‌تری پیدا کردند از طریق روانپزشک با روانشناس مرتبط شوند و کار با نوجوان شروع شود و این پدیده شوم جمع شود.
وی در این رابطه ادامه داد: اقدام به خودکشی در میان نوجوانان بالاست و افکار خودکشی در این رده سنی بیشتر است. اما به دلیل تجربه کم معمولاً خودکشی‌ها کامل و موفق نیست و می‌شود این بچه‌ها را نجات داد.
این جامعه شناس با اشاره به نقش مهم خانواده در سلامت روان نوجوانان متذکر شد: بعد از این مراحل به خانواده‌ها توصیه می‌کنم زبان نوجوانشان را بشناسند. بزرگترها در خانواده به هر زبانی که با بچه‌ها صحبت می‌کنند، اتصالی برقرار نمی‌شود. بزرگترها باید با نوجوان و جوان ارتباط برقرار کنند. اینکه زبان فرزندمان را می‌فهمیم توهم ما است، در حقیقت ما چیزی از او نمی‌دانیم و حرفهایش را نفهمیده‌ایم. به والدین توصیه می‌کنم شنونده باشند و از نصیحت کردن پرهیز کنند. درک دنیای فرزندان با شنیدن و دیدن آن‌ها ممکن می‌شود نه با نصیحت کردن.
وی گفت: باید بر این نکته تاکید کنم که بر خلاف بزرگتر ها، نوجوانان با فکر پیدا کردن شغلی در آینده امیدوار یا ناامید نمی‌شوند. آن‌ها به فلان و بهمان بودن خانه و یا ماشینشان در آینده فکر نمی‌کنند. این نگرانی‌ها توسط پدر و مادر یا بزرگسالان به ذهن نوجوان تزریق می‌شود. نوجوان تا حول و حوش 20 سال فقط حال را می‌بیند و کاری با آینده دور ندارد.
این کارشناس مسائل اجتماعی با تفکیک خودکشی بزرگسالان و نوجوانان یادآور شد: احساس ناامیدی، بیکاری، تورم، رکود و اتفاقات ناامید کننده سیاسی و اقتصادی و... که چند سالی است در ایران شاهد اش هستیم و اخیراً تشدید شده است، نباید مرتباً در خانه بحث و تکرار شود. اینبحث ها شرایط را برای نوجوان اضطراب آور خواهد کرد و احساس ناکامی، ناامیدی، ناامنی و سرخوردی برای او ایجاد و تشدید می‌شود.
وی در ادامه افزود: نکته بعدی کنترل روی دوستان است. دوست نوجوان بسیار مهم است. تقلید در نوجوان مساله ای جدی است وقتی نوجوانی افکار خودکشی دارد این فکر را به دوست خود منتقل می‌کند. فراموش نکنید که فکر خودکشی در دوره نوجوانی شدید است.
علیرضا شریفی یزدی در پایان گفت و گو تاکید کرد: ناامیدی در میان بزرگسالان معمولاً پایه اجتماعی دارد و به رکود، تورم و بیکاری و... مرتبط است اما در دوره نوجوانی و جوانی معمولاً گروه همسالان و ارتباطات آنی در خودکشی تأثیر دارد. گاهی یک شکست عشقی که معمولاً پایه عشقی ندارد نوجوان و جوان را به سمت خودکشی سوق می‌دهد. والدین نباید بر اساس ذهنیات خود برای اصلاح این موضوع اقدام کنند. در این زمینه بهره گیری از متخصص ضروری است.