به نظر شما امکان صلح در جنگ اوکراین وجود دارد یا خیر؟
پایان جنگ اوکراین بستگی به شکل آن دارد. اول به این سؤال باید پاسخ دهیم که جنگ بر اساس چه طرح صلحی می تواند پایان یابد. آنگاه میتوان قضاوت کرد که پایان جنگ به نفع ایران هست یا خیر؛ کارشناسان معتقدند دنیای بعد از جنگ اوکراین با دنیای قبل از آن قابل مقایسه نخواهد بود.
البته اگر صلح برقرار شود به طور کلی اتفاق بدی نیست و هرچقدر سریعتر جلو این جنگ گرفته شود به نفع جهان است.
به نظر شما انگیزه اوکراین از صلح در جنگ چه میتواند باشد؟
زلنسکی طرح صلح داده و بر اساس باورهایش حرف زده بعید است چنین صلحی انجام شود. او خواسته که روسیه از شبه جزیره کریمه و دونباس عقب نشینی کند. این در حالی است که کریمه اکنون پیوست سرزمینی روسیه شده و دونباس نیز استقلال یافته که بعید است روسیه از آنها دست بکشد. بنا بر شواهد موجود تحقق چنین صلحی امکان پذیر نیست و باید امتیازات دیگری وسط باشد تا تحقق یابد. من بعید میدانم روسیه از این چهار استان بگذرد و شرایط زلنسکی را بپذیرد. زلنسکی برای بهبود فضا باید عدم پیوستن به ناتو را اعلام کند و بی طرف بماند. مثل سالهای طولانی که فنلاند و سوئد بی طرف ماندند و از بی طرف استفاده کردند. این رفتارها باعث شد تا فنلاند عضو ناتو شود.
به نظر شما راهکار حل بحران اوکراین چیست؟
قبلاً هم چنین شرطهایی از سوی اوکراین مطرح شده است. کشورهای ثالث به زلنسکی می گویند پای میز بیا تا مشکل را حل کنیم اما او وقتی میبیند بخشی از اوکراین در اشغال است برای چه چیزی مذاکره کند؟ واقعاً نمیتوان از زلنسکی انتظار داشت که در شرایط اشغال کشورش مذاکره و صلح کند. هرچند واقعیتها گاها خود را به انسانها تحمیل میکنند. زلنسکی باید به صراحت اعلام کند که دنبال پیوستن به ناتو نیست و درک کند که 1580 کیلومتر مرز مشترک اوکراین با روسیه و قرابت تاریخی، امنیت این دو کشور را به یکدیگر گره زده است. روسیه و اوکراین به دلیل مسائل ژئوپلوتیک و ژئواکونومیک به یکدیگر پیوند خوردهاند. بنابراین وقتی یک طرف تصمیم بگیرد به ناتو بپیوندد، طرف دیگر نیز تصمیم به جنگ میگیرد و دردسر به وجود میآورد.
به نظر شما تأثیر جنگ اوکراین بر روابط ایران با غرب چگونه است؟
ایران در مسئله فروش پهپادها به روسیه، سوژه جدید به غرب داده است. اروپاییها از این ماجرا خشمگیناند و آنها را به جایی رسانده که خود را ملزم به اجرای پایان بند موشکی در اکتبر (مهرماه) نمیدانند. اگر صلح اوکراین برقرار شود، این بهانه موضوعیت خود را از دست میدهد. ایران میگوید ما این پهپادها را قبل از جنگ به روسیه تحویل دادهایم اما اروپا آن را نمیپذیرد. اصل قضیه این است که ایران و روسیه سالهاست مبادلات نظامی داشتهاند. اگر اروپاییها با ایران مبادله نظامی میکردند مسلماً ایران فقط به روسیه پهپاد نمیداد و با آنها نیز کار میکرد. اروپاییها حتی هواپیما مسافربری به ایران ندادند. پایان جنگ اوکراین برای ایران مثبت است و تأثیر منفی پهپاد ها را خنثی میکند. علت اصلی چالش اروپا با ایران جنگ اوکراین است. آنها نمیتوانند ممانعت کنند، بلکه میتوانند قطعنامه 2231 را اجرا نکنند. اروپا تحریم نظامی را از طرف خودش ادامه خواهد داد. قطعنامهای که صادر میشود، کشورها در صورت لزوم میتوانند آن را اجرا نکنند. مثل ایران که 6 قطعنامه در مورد غنی سازی اورانیوم را اجرا نکرد.