بسیاری از شهروندان امید داشتند که این رای‌گیری تغییری ملموس در شرایط زندگی آن‌ها ایجاد کند، اما احساس کردند این روند عمدتاً به نفع نخبگان سیاسی و قدرت‌های منطقه‌ای دنبال می‌شود.
شرکت مردم و فضای انتخاباتی
نزدیک به 31 میلیون نفر واجد شرایط رأی بودند و بیش از ۷۷۵۰ نامزد برای تصاحب ۳۲۹ کرسی پارلمان رقابت کردند؛ یک‌سوم نامزدها زن بودند و ۲۵ درصد کرسی‌ها به زنان اختصاص یافته بود. همچنین ۹ کرسی ویژه اقلیت‌های مذهبی در نظر گرفته شده بود. با این حال، فرایند مشارکت با چالش‌هایی روبه‌رو بود و پیش‌بینی می‌شد که نرخ مشارکت حتی از پایین‌ترین میزان سابق در سال ۲۰۲۱ نیز کمتر شود.
نامزدها، احزاب و بُرداشتن اولیه
در میان نامزدها، محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر فعلی، که از سال ۲۰۲۲ به قدرت رسیده است، یکی از بازیگران اصلی بود؛ ائتلاف او با شعار «عراق اول» وارد میدان شد. بسیاری از تحلیلگران او را نامزد پیشرو تلقی می‌کردند. از سوی دیگر، غیبت مقتدی صدر و تحریم انتخابات توسط جریان او، فضایی را فراهم کرد که رقبا بتوانند پیشروی بیشتری داشته باشند. چهره‌های شناخته شده دیگر شامل نوری المالکی، نخست‌وزیر سابق، و عمار الحکیم، از چهره‌های بانفوذ شیعه و محمد الحلبوسی، رئیس سابق پارلمان و از رهبران جناح سنی، هستند.
موازنه قدرت
در عراق، پس از جنگ، عرف سیاسی به این شکل است که نخست‌وزیری به یک مسلمان شیعه، ریاست پارلمان به یک سنی و ریاست جمهوری به یک کرد اختصاص می‌یابد. با این حال، برنده نهایی انتخابات تنها کسی خواهد بود که بتواند ائتلاف گسترده‌ای ایجاد کرده و حمایت گروه‌های مختلف سیاسی و قومی را جلب کند. محمد شیاع السودانی تلاش کرده است تا تعادل میان روابط عراق با تهران و واشنگتن را حفظ کند، اما موفقیت نهایی وی به توانایی او در تشکیل ائتلاف‌های پایدار وابسته است.
گمانه‌زنی درباره «برنده»
اگر معیار برنده شدن بیشترین کرسی یا پیشروی رأی باشد، ائتلاف السودانی شانس بالایی دارد، ولی تضمینی برای حفظ نخست‌وزیری نیست. شکل‌گیری دولت جدید مستلزم ائتلاف‌های گسترده و توافق میان تشکل‌های شیعه، سنی و کرد است. برنده واقعی کسی است که بتواند علاوه بر کسب کرسی‌ها، حمایت لازم برای تشکیل کابینه و اجرای برنامه‌هایش را کسب کند.
پیامدها و چشم‌انداز
پیروزی نسبی ائتلافی که صرفاً تابع خواست نخبگان باشد، می‌تواند استمرار وضعیت موجود سیاسی را به همراه داشته باشد، وضعیتی که در آن انتخابات وسیله تثبیت قدرت نخبگان است نه تغییر واقعی. در مقابل، ائتلافی که بتواند خواست مردم را در اولویت قرار دهد، می‌تواند مسیر عراق را به سمت ثبات نسبی و اصلاحات سوق دهد، هرچند این مسیر دشوار و نیازمند مدیریت پیچیده سیاسی داخلی و تعامل منطقه‌ای است.
جمع‌بندی
به همین دلیل پاسخ کوتاه به این سؤال که «برنده انتخابات عراق کیست؟» وجود ندارد. از یک سو، ائتلاف محمد شیاع السودانی شانس بالاتری دارد اما از سوی دیگر، تحقق این پیروزی و کنترل دولت به توانایی وی در تشکیل ائتلاف گسترده و جلب حمایت گروه‌های مختلف بستگی دارد. سرنوشت واقعی قدرت در عراق نه تنها به تعداد کرسی‌های به دست آمده بلکه به مهارت سیاسی و انعطاف‌پذیری بازیگران برای ایجاد ائتلاف‌های مؤثر وابسته است.