حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به اولین سفر رئیس‌جمهور کشورمان به عراق و امضای تفاهم‌نامه‌های مشترک با عراق، گفت: تا به حال ده‌ها تفاهم‌نامه امضا شده است، مهم این است که اجرا شود. اجرا شدن تفاهم‌نامه‌ها و تبدیل آن‌ها به قرارداد اهمیت دارد. در تفاهم‌نامه دو طرف تأیید می‌کنند که مثلاً ما در این امور با همدیگر کار مشترک انجام می‌دهیم منتها باید تبدیل به قرارداد شود، بعد از قرارداد باید اجرا شود. ما الان توافق‌های متعددی داریم که در دولت آقای روحانی و دولت آقای رئیسی امضا شده است ولی هنوز اجرایی نشده‌اند. باید یک ارزیابی دقیق از روابط با عراق داشته باشیم که امکانش وجود ندارد، آن هم در این شرایطی که دولت تازه کارش را شروع کرده‌است.
تحریم‌های آمریکا مانع توسعه همکاری‌های ما با سایر کشورها است
وی افزود: ما هنوز قرارداد یا تفاهم‌نامه صلح بلند مدت با عراق را امضا نکردیم. به شدت تحت تأثیر تحریم‌های آمریکا هستیم که خودش را به روابط ایران و عراق تحمیل کرده است و عملاً دچار مشکلات جدی در بحث توسعه همکاری‌ها هستیم. طرح‌های متعدد خیلی خوبی داریم که اجرا نشده است البته دلیل عمده‌ی آن تحریم‌ها است ولی غیر از تحریم‌ها هم عوامل دیگری وجود دارد. دولت یک ماه است که سرکار آمده و نقشی در ایجاد این مسائل نداشته است، نمی‌تواند هم همه این مسائل را پایان دهد عملا در روابط ایران و عراق دولت نقش پشتیبانی‌کننده را دارد. الحمدلله در دوره آقای عراقچی احتمال اینکه شرایط خیلی بهتر باشد، وجود دارد. آقای امیرعبداللهیان هم واقعاً خیلی تلاش کرد که دوگانگی دیپلماسی و میدان از بین برود و این موضوع یکدست باشد.
دیپلماسی در عراق می‌تواند نقش پشتیبانی از میدان را داشته باشد
وی در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توانیم روابط دیپلماتیک کشورمان را با عراق گسترش دهیم، گفت: در جریان موضوعات دیپلماتیک دوکشور یک طرف قضیه میدان است که در عراق نقش تعیین کننده دارد. انتخاب سفیر ما هم از این طریق مشخص می‌شود و دیپلماسی از میدان پشتیبانی می‌کند. در مورد عراق باید یک تعریف دقیقی باشد که ما واقعاً چه زمانی می‌خواهیم وارد عادی‌سازی مناسبات عراق و ایران شویم. ما هنوز تکلیف اروندرود را روشن نکردیم، هنوز خیلی جاها خیلی مسائل مختلف در روابط ما مسئله است.
حل مشکلات ناشی از حضور تروریست‌ها در شمال عراق منجر به بهبود روابط ایران و عراق می‌شود
بهشتی‌پور عنوان کرد: من مخالف برقراری رابطه با عراق نیستم، برعکس اتفاقا معتقدم لزوم توسعه روابط مناسب بر اساس منافع مشترک وجود دارد. بر اساس توسعه روابط، توافقاتی به وجود می‌آید که دو طرف متقابلاً سود می‌برند. الان یک بخش مهم روابط ما، مسائل امنیتی است که نیروهای تروریستی که در عراق وجود دارند علیه ایران فعالیت می‌کنند. این نیروها در شمال عراق و اقلیم کردستان مستقر هستند که تا حد زیادی مسئله‌اش حل شده است. اگر این مشکلات حل شود به بهتر شدن روابط دو کشور کمک می‌کند.
گفت‌وگو فی ذاته خوب یا بد نیست، بستگی دارد که شما با چه هدفی این کار را می‌کنید
بهشتی‌پور گفت: دولت آقای پزشکیان ادامه‌دهنده دولت آقای رئیسی در سیاست خارجی است، همچنین آقای رئیس‌جمهور گفتند که ما با کشورها تعامل می‌کنیم. حالا باید ببینیم که این تعامل به چه نحو خواهد بود. مثلاً در جریان سفر آقای پزشکیان به نیویورک آیا تغییری حاصل می‌شود؟ آقای پزشکیان با مقامات غربی به خصوص آمریکا گفت‌وگو خواهد کرد یا خیر. اگر رویکرد ما تعامل است یعنی اینکه بشود گفت‌وگو کنند و گفت‌وگو فی ذاته خوب یا بد نیست، بستگی دارد که شما با چه هدفی این کار را می‌کنید.
باید ببینیم با وجود تحریم‌های آمریکا، امکان تعامل با کشورها وجود دارد یا خیر
وی افزود: در موضوع عراق هم ما واقعاً باید رویکردمان را تغییر دهیم اگر رویکردمان همین باشد که الان است و تا زمانی که تحریم‌های آمریکایی داریم، بعید می‌دانم پیشرفت قابل توجهی در روابط ایران و عراق به وجود بیاید. ما باید وضعیت را خوب بفهمیم؛ اینکه در چه وضعیتی هستیم. توقعمان آن چیزی باشد که وجود دارد نه آن موارد تبلیغاتی که از حل مسائل دوجانبه، حل مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی حرف می‌زنند. این‌ها حرف کلی و نمایشی است که راجع به هر موضوعی گفته می‌شود. یکبار برای همیشه نگاه‌مان را به عراق تعریف کنیم و بگوییم آیا بدون تحریم‌های آمریکا می‌توانیم با کشوری مثل عراق کار کنیم و این کارکردمان آیا به نتیجه موردنظر می‌رسد؟ مثلا عراق می‌تواند بدهی‌های ما رو تهاتر کند؟
باید به دنبال راهکارهایی برای نزدیکی به عراق باشیم
این کارشناس مسائل منطقه خاطرنشان کرد: عراق به گاز و برق ایران نیاز دارد ولی با کشورهای دیگر هم کار می‌کند که این نیازش را به انرژی ایران تا پنج سال آینده کم و کمتر می‌کند، باز ما در مورد روابط باید فکر کنیم. بالاخره ببینیم مؤلفه‌هایی که می‌تواند روابط ایران و عراق را به هم نزدیک کند، چه مؤلفه‌هایی است.