فرض کنید در منزل منبع آلودهکنندهای دارید که اگر آن را به زمین بریزید راه خود را پیدا میکند و به سفرههای آب زیرزمینی میپیوندد و چاههای آب را آلوده میکند. اگر آن را بسوزانید هوا را آلوده میکند. این منبع آلودهکننده را به هرکجا ببرید خرابی و آلودگی به بار میآورد. امروز اسم این منبع آلودهکننده مازوت است و ایران خانه ما است. مازوت، بنزین و گازوئیل نیست که ما به آن نیاز داشته باشیم، بلکه ماجرا برعکس است و این منبع دقیقاً آن چیزی است که ما به آن احتیاج نداریم، ولی این کالا روی دست کشور مانده است. به همین دلیل از مازوت بهعنوان سوخت استفاده میکنیم.
پرسش این است که چرا چرخه تولید مازوت در کشور متوقف نمیشود؟ حقیقت این است که نفت استخراجشده طی مراحلی پالایش میشود و بالاترین مرحله سوخت جت است که تقریباً 99 درصد خالص است. نفت سفید در مراحل پایین و گازوئیل پایینتر از آن قرار دارد. در مراحل بعدی به نفت سیاه میرسیم که در نانواییها و حمامهای عمومی میسوزد و حرارت و آلودگی تولید میکند. اگر پایینتر بیاییم به سوخت مازوت میرسیم و بعدازآن، قیر قرار دارد؛ بنابراین هر چه پایینتر بیاییم خلوص مواد کمتر و آلودگی آنها بیشتر است. مازوت در انتهای مسیر تصفیه نفت قرار دارد. ایران این محصول را به امارات میفروخت، زیرا مازوت در امارات بهعنوان سوخت کشتی مورداستفاده قرار میگیرد. امارات یکی از وسیعترین ناوگان دریایی را برای انتقال کالا در اختیار دارد. این کشتیها در مناطقی به نام «های سیز» یعنی ایستگاههای عمیق سوخت مازوت میگرفتند و به دلیل تلاطم دریاها در این نقاط آلودگی بالایی تولید میشد. مؤسسات بینالمللی دریانوردی خلوص مازوت را نیم درصد اعلام کردند و مازوتی که بیش از این مقدار ناخالصی داشته باشد بهعنوان سوخت مورداستفاده قرار نخواهد گرفت. مازوت تولید شده در ایران 3.5 درصد ناخالصی دارد یعنی 7 برابر میزان تعیینشده و ازاینرو است که امارات دیگر از ایران مازوت نخرید. مازوت ایران از آن روز به بعد مشتری ندارد. حال این مازوت روی دست ایران مانده و همانطور که گفته شد نه میتوان این منبع آلودهکننده را به خاک داد و نه به آب، ازاینرو ناچارا مازوت در نیروگاهها سوزانده میشود و از این طریق انرژی برق میگیریم؛ یعنی مسئله جایگزین نداشتن نیست و ما با میل و رغبت مازوت تولید نکردهایم! بلکه امروز مازوت ما مادهای نخواستنی است و ایران مجبور است با آن کاری بکند.
پرسش این است که مانع ایران برای رساندن خلوص مازوت تولیدشده، به استانداردهای بینالمللی چیست؟ حقیقت این است که در این زمینه تحریمها برای ما مشکل ایجاد کرده است، به این صورت که دستگاهها، تکنولوژی و مواد لازم برای خالص کردن مازوت را به ما نمیدهند. در پالایشگاههای ما قسمت اعظم خالصسازی سوخت توسط دستگاهها، فرمولها و متخصصان خارجی انجام میشد که امروز این تکنولوژی را به ما نمیدهند. در حقیقت وقتیکه دلشان بخواهد این شیر را میبندند و ما اینطور دست بسته میمانیم. درنتیجه هوای شهرها آلوده و دود و کربن به ریه افراد پمپاژ میشود و متأسفانه بسیاری از ایرانیها به دلیل آلودگی هوا دچار بیماری و حتی مرگ میشوند، پس باید برای توقف مازوت سوزی فکری اساسی کرد و به دنبال استفاده از انرژیهای پاک رفت.