ستاره صبح - فائزه صدر: از نیمه پاییز، سایه سنگین آلودگی هوا بر شهر های کشور گسترده شده است. بار‌ها گفته شده عوامل اصلی تیره و غبارآلود شدن آسمان در این فصل سال، وارونگی هواست. آلاینده‌هایی که در هوا معلق هستند، پس از مدتی بر سلامتی شهروندان، حیوانات، گیاهان و سبزینگی شهر و حتی عمر اشیا از جمله نمای ساختمان‌ها و مبلمان شهری اثر نامطلوبی به جا خواهند گذاشت، اما خبر خوش این است که می‌توان با روشهایی به مقابله با این پدیده شوم برخاست. شرایط به گونه‌ای شده که مردم در دود زندگی می‌کنند که عوارض آن امسال و سال های آینده آشکار خواهد شد. سال گذشته آلودگی هوا جان 50 هزار ایرانی را گرفت. ستاره صبح در گفت‌وگو با کارشناسان به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
حسین آخانی، استاد پیشین دانشگاه تهران در رابطه با آلودگی هوا در فصول سر سال گفت: مشکل آلودگی هوا ناشی از دو مسئله اساسی است. یکی آلودگی خودروها و دیگری آلودگی با منشا صنایع، اما در مواردی ریزگردها نیز در تشدید آلودگی هوا نقش دارند و در مناطقی توامان شاهد همراهی هر دو هستیم.
وی افزود: تا جایی که در سال های خشک و کم بارش اخیر، در فصول مختلف سال آسمان مناطقی از کشور با لایه عظیمی از گرد و خاک پوشیده میشود.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: تمام عواملی که به آلودگی هوا ختم می‌شوند ناشی از مدیریت اشتباه است. چه در حوزه خودرو چه صنعت و حتی در مورد ریزگردها مسئله اصلی تصمیماتی است که باید گرفته می‌شدند، ولی از آنها غفلت شده و کارهای غلطی که نباید انجام می‌گرفت ولی بر آنها اصرار ورزیده‌اند.
وی اظهار داشت: باید در شهرها به سمت حمل‌ونقل عمومی، وسایل نقلیه و سوخت سبز و استفاده از انرژی پاک برویم. این طرح‌ها در دنیای امروز تعریف و اجرا شده است.
این کارشناس محیط زیست گفت: همه شهروندان باید بتوانند به صورت عادلانه از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند. امکان استفاده از دوچرخه باید برای تمام شهروندان فراهم شود. تا یک دهه پیش بسیاری از شهر های بزرگ جهان با مشکل آلودگی هوا دست به گریبان بودند اما پیشرفته ترین‌ها با اجرای به موقع طرحهایی نظیر آنچه گفته شد بر این مشکل فائق آمدند.
حسین آخانی در پایان سخنان خود اظهار کرد: در ایران تاکید میشود که باید برای حل مشکل آلودگی کیفیت خودروها ارتقا داده شود، ولی مسئله اصلی این است که باید حمل‌ونقل عمومی توسعه یابد. بالا بودن کیفیت، سرعت و امنیت حمل‌ونقل عمومی مردم را از خودروی شخصی بی نیاز می‌کند. متأسفانه تا اینجا تمام تلاش ها به حمایت از خودروسازان ختم شده است که نتیجه مشخص است و همگان می‌دانند.
محمد حسین رامشت، اقلیم شناس و پژوهشگر حوزه محیط زیست در رابطه با تشدید آلودگی هوا در شهرهای بزرگ کشور گفت: ما در تمام سال منابع آلودگی هوا را داریم اما این موضوع که در زمستان با موضوع آلودگی روبه‌رو می‌‌شویم به دلیل وارونگی هوا است. آن چه که باعث میشود وضعیت هوا به حد غیر مجاز برسد، وارونگی یا اینورژن است.
وی ادامه داد: در تابستان هم آلودگی ها وجود دارد، ولی با بالا آمدن خورشید وارونگی هوا ناپایداری ایجاد میشود و سبب میشود وضعیت آلودگی هوا به سطح بحرانی نرسد.
این اقلیم شناس تشریح کرد: آنچه امروز می‌بینیم انسداد هوا است که مثل پوششی بر روی شهرها قرار می‌‌گیرد و از پخش شدن آلودگی در جو جلوگیری می کند.
رامشت افزود: اولین راه حل تمرکز بر مدیریت شهری است. به طور مثال سوخت ماشین ها باید عوض شود. حمل‌ونقل عمومی گسترش یابد. کیفیت سوخت صنایع ارتقا پیدا کند و آلایندگی آنها کاهش یابد. صنایع سنگین از شهرها دور شوند. قطعا این اقدامات موثر واقع خواهد شد، ولی به دلیل ماهیت مسئله کافی نیست.
این پژوهشگر گفت: راه حل دیگر مدیریت آسمان است باید آشفتگی هوا ایجاد کنیم تا سکون هوا شکسته شده و وارونگی از بین برود. این امکان در کشور وجود دارد و می‌‌توانیم زمینه شکستن وارونگی را ایجاد کنیم.
محمد حسین رامشت در پایان سخنان خود متذکر شد: باید سلول های هوایی را در اطراف شهر مورد نظر پیدا کرد تا با تحریک آنها آشفتگی ایجاد کرد. اگر بتوانیم باد بسازیم، انباشت و غلظت هوا کاهش پیدا می‌کند.