بنا بر آخرین آمار از موجودی مخازن سدهای کشور؛ ورودی آب به سدها تا ۲۶ مهرماه سال آبی جاری ( ۱۴۰۵-۱۴۰۴) ۷۸۰ میلیون متر مکعب بوده که در مقایسه با رقم یک میلیارد و ۲۹۰ میلیون متر مکعب سال گذشته ۳۹ درصد کاهش یافته اما خروجی آب به دلیل مدیریت صورت گرفته نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۹ درصد کمتر بوده است.
کاهش ذخایر آبی سدها
این گزارش حاکی است؛ حجم آب موجود در سدها در سال آبی جاری ۱۷ میلیارد و ۶۶۰ میلیون متر مکعب است که نسبت به رقم ۲۳ میلیارد و ۳۱۰ میلیون متر مکعب سال قبل ۲۴ درصد کاهش یافته که بر این اساس سدهای کشور تنها ۳۴ درصد پرشدگی دارند.
نگاهی به وضعیت سدهای مهم کشور بیانگر این است که ۲۲ سد به لحاظ موجودی مخزن اوضاع بحرانی را سپری می‌کنند و کمتر از ۱۵ درصد پرشدگی دارند.
وضعیت سدهای تأمین‌کننده آب شرب و کشاورزی تهران
بر پایه این گزارش؛ از مجموع ۵ سد تأمین‌کننده آب شرب و کشاورزی تهران سد امیرکبیر با ۱۹ میلیون متر مکعب ذخیره آبی ۱۱ درصد پرشدگی دارد که نسبت به مدت مشابه سال آبی قبل ۸۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد. لار با ۱۷ میلیون متر مکعب موجودی و ۲ درصد پرشدگی ۴۷ درصد نسبت به پارسال منفی است. سد طالقان نیز ۱۶۰ میلیون متر مکعب موجودی، ۳۸ درصد پرشدگی و ۳۶ درصد ذخیره کمتری دارد. لتیان-ماملو هم ۳۰ میلیون متر مکعب ذخیره آبی و ۹ درصد پرشدگی ۵۷ درصد نسبت به سال آبی قبل در همین زمان منفی است.
وضعیت سدهای سایر مناطق کشور
مجموع ۱۳ سد حوضه دریاچه ارومیه کلا ۳۴۷ میلیون متر مکعب موجود داشته و نسبت به پارسال ۴۰ درصد منفی هستند.
زاینده رود در اصفهان ۳۹ درصد نسبت به پارسال منفی است.
شهیدرجایی مازندران ۲۹ درصد ذخیره آبی کمتری نسبت به پارسال دارد.
دوستی و طرق در خراسان رضوی هر کدام به ترتیب نسبت به پارسال ۷۷ درصد و ۵۳ درصد منفی هستند.
در خوزستان زنجیره کارون، دز، کرخه، جره، مارون هر کدام به ترتیب در شرایط منفی ۱۴ درصد، منفی ۸ درصد، منفی ۴۹ درصد، منفی ۲۶ درصد و منفی ۷۰ درصد قرار دارند.
گلپایگان،کوچری و پانزده خرداد در حوضه قمرود نیز منفی ۱۳ درصد و منفی ۳۶ درصد هستند.
در اردبیل یامچی و سبلان نسبت به سال آبی گذشته مثبت ۸ درصد و منفی ۹ درصد هستند.
ارس، خداآفرین و ستارخان در آذربایجان شرقی نسبت به سال قبل هر کدام به ترتیب منفی ۲۵ درصد، منفی ۳ درصد و منفی ۲۷ درصد را نشان می‌دهند.
در آذربایجان غربی شهید قنبری، بارون، سردشت، آغ‌چای و بوکان نیز به ترتیب نسبت به سال گذشته در اعداد ۱۵ درصد، ۴۰ درصد، ۴ درصد، ۳۸ درصد و ۷۲ درصد منفی هستند.
در هرمزگان سد استقلال ۷۲ درصد منفی، سرنی منفی ۳۰ درصد، جگین ۴۱ درصد منفی و شمیل و نیان با موجودی صفر نسبت به پارسال ۱۰۰ درصد منفی است.
رئیسعلی‌دلواری بوشهر ۵۳ درصد آب کمتری نسبت به سال گذشته دارد.
سفیدرود گیلان با ۳۱ میلیون متر مکعب ذخیره آبی ۸۴ درصد نسبت به پارسال منفی و شهر بیجار ۱۱ درصد مثبت است.
کوثر و چمشیر در کهگیلویه و بویر احمد نسبت به مدت مشابه سال آبی قبل به ترتیب ۲۶ درصد و ۳۲ درصد آب کمتری دارند.
تهم، کینه‌ورس و تالوار در زنجان منفی ۵۶، منفی ۱۴ و منفی ۲۸ درصد هستند.
تنگوئیه سیرجان، جیرفت و نساء در کرمان نیز در شرایط منفی ۱۴، منفی ۲۴ و منفی ۵۵ درصد بسر می‌برند.
رودبار لرستان هم ۲ درصد منفی است.
منفی ۳۳ درصد ذخیره آبی برای شیرین‌دره خراسان شمالی ثبت شده است.
در همدان اکباتان، آبشینه هم نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد منفی است.
قشلاق و آزاد در کردستان منفی ۱۲ و منفی ۶ درصد را نشان می‌دهند.
ذخیره آب وشمگیر، گلستان و بوستان در استان گلستان صفر شده است.
در استان فارس ملاصدرا، درودزون منفی ۲۲ درصد، سلمان فارسی منفی ۲۸ درصد و رودبال داراب منفی ۶۹ درصد هستند.
داریان، گاوشان و سلیمانشاه در کرمانشاه مثبت ۷ درصد، منفی ۲۸ درصد و مثبت ۴ درصد را در میران آب موجود نسبت به پارسال به ثبت رسانده‌اند.
چاه‌نیمه‌ها، پیشین، زیردان، کهیر، خیرآباد و ماکشیدعلیا در سیستان و بولچستان نیز همگی منفی و به ترتیب منفی ۲۲ درصد، منفی ۶۹ درصد، منفی ۲۹ درصد، منفی ۲۷ درصد، منفی ۲۷ درصد و منفی ۳۰ درصد ذخیره آبی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهند.
در استان ایلام دوبرج، سیمره و ایلام نیز نسبت به سال گذشته منفی ۵۰ درصد، منفی ۴ درصد و منفی ۱۶ درصد هستند.
دامغان در استان سمنان هم منفی 19 درصد است.
در خراسان جنوبی سد نهرین یک میلیون متر مکعب آب دارد و ۴۶ درصد نسبت به سال گذشته موجودی کمتری دارد.
سدهای ساوه و کمال‌صالح در استان مرکزی نیز به ترتیب ۱۳ درصد و ۳۹ درصد ذخیره آبی کمتری نسبت به سال گذشته دارند.
وضعیت بارندگی در کشور
بررسی وضعیت بارندگی در کشور حاکی از آن است که ارتفاع کل ریزش‌های جوی از ابتدای مهر تا ۲۵ مهر سال آبی جاری معادل ۱.۹ میلیمتر بوده در حالی که در دوره‌های مشابه درازمدت ۵۶ میلیمتر و دوره مشابه سال آبی گذشته ۳.۹ میلیمتر بوده است.
بر اساس گزارش‌های اخیر، از ابتدای مهرماه تاکنون، میزان بارندگی در ۲۱ استان کشور از جمله تهران، مرکزی، کرمانشاه، خوزستان، فارس، کرمان، خراسان رضوی، اصفهان، سیستان و بلوچستان، کردستان، همدان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، زنجان، یزد، هرمزگان، قم و خراسان جنوبی صفر بوده است. این وضعیت نگرانی‌های جدی را در خصوص تأمین آب کشاورزی و شرب در ماه‌های آینده ایجاد کرده است.
داده‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از سدهای مهم کشور در وضعیت زیر ۴۰ درصد پرشدگی قرار دارند. این کاهش ذخایر آبی، به ویژه در آغاز سال آبی جدید، زنگ خطر جدی برای مدیریت منابع آب در ایران محسوب می‌شود. تداوم کاهش بارش‌ها می‌تواند تأمین آب مورد نیاز برای کشاورزی و مصارف شرب را با چالش‌های بزرگی مواجه کند.
با توجه به وضعیت منابع آبی کشور کارشناسان بر لزوم مدیریت بهینه منابع آب، استفاده از تکنولوژی‌های نوین در آبیاری و کاهش مصرف آب در بخش‌های مختلف تأکید کرده‌اند. همچنین، برنامه‌ریزی برای مقابله با خشکسالی و افزایش آگاهی عمومی درباره مصرف بهینه آب از جمله اقدامات ضروری برای کاهش اثرات این بحران است.
وضعیت کنونی بارندگی در ایران نشان‌دهنده یک چالش جدی در مدیریت منابع آبی است. بدون اقدامات فوری و مؤثر می‌تواند به تشدید این ابحران تبدیل منجر شود بنابراین ضرورت دارد که دولت، سازمان‌های مرتبط و مردم برای مقابله با این وضعیت همکاری کنند و راه‌کارهای پایدار برای مدیریت منابع آب را در اولویت قرار دهند.
این گزارش هشدار می‌دهد که کاهش ذخایر آبی سدهای کشور و وضعیت بحرانی برخی از آنها اقدامات فوری و مدیریت بهینه منابع آبی است تا از تشدید بحران آب هم به لحاظ کمی و هم کیفی جلوگیری شود.
منبع: ایلنا