علی صالحآبادی – مدیرمسئول
شتاب تغییر و تحولات در دنیا نسبت به گذشته بیشتر شده است. در دنیای مدرن افراد، بنگاهها، دولتها و پارلمانها تلاش میکنند تا سه کار مهم «اصلاح خود»، «اصلاح ساختارها» و «اصلاح رویکردها» را توأمان انجام دهند تا از تغییر و تحولات جهانی در حوزه سیاست، فرهنگ، اقتصاد، تجارت، فناوری و ... عقب نمانند. این کشورها به جای تمرکز بر مسائل عقیدتی یا ناسیونالیست (ملیگرایی)، بر اقتصاد، تجارت و دادوستد تمرکز میکنند و این موضوعات را محور برنامههایشان قرار داده و میدهند.
چین که متحد ایران است اینگونه عمل کرده و میکند و با این سیاست تبدیل به دومین قدرت اقتصادی جهان شده است. متأسفانه در کشور ما عدهای درک درستی از تحولات جهان و ضرورت تأمین نیازهای اولیهای مانند «نان»، «آب» و «هوا» برای مردم ندارند، زیرا آنها بهاندازهای که دغدغه اسطورهسازی و زیست در گذشته و اتخاذ سیاست تهاجمی در روابط خارجی را دارند، دغدغه معیشت مردم را ندارند. اقدامات این افراد خواسته یا ناخواسته منجر به فرصت سوزی شده که هزینه آن را مردم پرداخته و میپردازند. در این نوشتار به 10 نمونه از این فرصت سوزیها اشاره میشود.
1-فرصت احیای برجام هم در دولت قبل و هم در ماههای نخست روی کار آمدن دولت سیزدهم وجود داشت؛ اما اشتباه دستگاه دیپلماسی این فرصت را تبدیل به تهدید کرد.
2-آمریکا تا چند ماه پیش تمایل به توافق بر سر پرونده هستهای ایران داشت؛ اما سیاست وقت تلف کردن و امتیازخواهی حداکثری، شرایط را بهگونهای رقم زد که اکنون تهران حاضر به مذاکره است، اما آمریکا و اروپا از برجام عبور کردهاند. چرا اینچنین شد؟
3-اروپا در دولت حسن روحانی همراه با ایران و علیه آمریکا بود؛ اما ضعف دیپلماسی و برخی ندانمکاریها باعث شد تا موضع اروپا درباره ایران رادیکالتر از آمریکا شود. چرا؟
4-«مجمع جهانی داووس» که در سال 1971 ایجاد شده و در اجلاس سالانهاش به موضوعات مهم اقتصادی و گاهی هم سیاسی میپردازد و در آن مقامات ارشد کشورها، سیاستمداران و اقتصاددانان شرکت میکنند تا پیش از این برای این اجلاس از وزرای خارجه یا رئیسجمهور ایران دعوت میکرد؛ اما امسال کرسی ایران در این مجمع به مخالفان جمهوری اسلامی داده شده است. چرا؟
5-کنفرانس امنیتی مونیخ که در سال 1962 ایجاد شد، همه ساله در اجلاس خود به موضوعات مهم «سیاسی» و «امنیتی» جهان میپردازد. در گذشته وزیر خارجه ایران در این کنفرانس شرکت میکرد؛ اما امسال کرسی کشورمان به سه تن از براندازان داده شده است. چرا؟
6-حسن روحانی رئیسجمهور پیشین هفته گذشته گفت: «امکان احیای برجام در سال 1399 وجود داشت؛ اما مصوبه هستهای 18 آذر همان سال مجلس مانع شد.» چرا مجلس باید اقدامی انجام دهد که کشور و مردم ضرر و زیان ببینند؟
7-فوتبال یک ورزش جذاب و دیدنی است؛ اما این ورزش در جریان جام جهانی 2022 سیاسی شد و بابت آن هزینه پرداخت شد.
8- به گفته صاحبنظران از جمله عباس عراقچی، نوعی اجماع ایران هراسی شکل گرفته است. این در حالی است که در گذشته این چنین نبود. چرا؟
9-بارها گفته شد که قیمت دلار کنترل میشود، اما نشد و قیمت دلار رکورد بیسابقه زده است. چرا؟
10-قرار گرفتن کشور در کنار روسیه و فروش پهباد به این کشور -هرچند پیش از حمله روسیه به اوکراین بوده- برای ایران پیامد داشته است؛ زیرا غرب که در حال تخاصم با روسیه است این موضوع را بهانه قرار داده و در حال فشار آوردن به تهران و شکلدهی اجماع علیه کشورمان است. چرا؟
اگر ریشه آنچه در ردیفهای یک تا 10 گفته شد را مورد تجزیهوتحلیل قرار دهیم، متوجه خواهیم شد که عامل اصلی در فرصت سوزی و هزینه سازی، سیاست بوده است. این در حالی است که کارکرد سیاست، تدبیر و جذب منفعت و دفع ضرر است.
رئیسجمهور روز گذشته گفت: «تورم و شرایط را کنترل خواهیم کرد.» ایشان اگر قصد کنترل تورم و شرایط را دارند، در گام نخست باید فکری به حال سیاست خارجی پرهزینه و ناکارآمد برای کشور کند و در گام بعد به مسائل داخلی بپردازد.
نویسنده پیشنهاد میکند که رئیسجمهور برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط داخل و خارج، وزیر خارجه و وزیر کشور را تغییر دهد و به جای آنها از افراد آشنا به علم سیاست و روابط خارجی استفاده کند. همچنین برای کنترل تورم دولت تن به نظر اقتصاددانان، کارشناسان، اعضای اتاق ایران و تجار بدهد.