چه کسی واکسن کرونا وارد کرد؟
حسن روحانی، خردادماه سال گذشته و قبل از تحویل دولت در واکنش به اراده برخی برای واکسیناسیون کرونا صرفاً با واکسن‌های داخلی گفت: «وقتی واکسن آمد تردید‌هایی وجود داشت، زیرا عده‌ای گفتند باید صبر کنید واکسن داخلی ساخته شود اما ستاد ملی کرونا تصمیم خوبی گرفت و گفت واکسن باید بدون معطلی خریداری شود.» علیرضا رئیسی، معاون پیشین وزارت بهداشت و عضو اسبق ستاد ملی مبارزه با کرونا در اتاق کلاب‌هاوس گفت: «خوشحالم مرگ‌ومیر صفر شده است. اما این صرفاً موفقیت من و کشور نیست بلکه موفقیت دنیاست. دنیا به سمت پایان پاندمی می‌رود، بنابراین نگوییم افتخار این پیروزی مال من است، این منیت ما را در جهل مرکب نگه می‌دارد. در این موفقیت همه دست به دست هم دادند، غسال، پزشک، پرستار، وکیل، دادستان، راننده، و واکسن‌سازی دخیل بودند.»
با این وجود هم‌زمان با صفر شدن موارد مرگ‌ومیر کرونا همان ایده‌ی سهم‌خواهی از موفقیت سبب شد تکراری‌ترین بحث ماه‌های گذشته باز هم مطرح شود؛ یعنی «کدام دولت واکسن کرونا تهیه کرد؟» اگرچه حالا مدال واردات واکسن بر گردن مخالفان دیروز واکسیناسیون با واکسن‌های خارجی افتاده است، اما بر کسی پوشیده نیست نه ساخت واکسن یک‌شبه است و نه واردات آن؛ دراین‌باره کیانوش جهان پور سخنگوی وقت وزارت بهداشت گفته بود: «هفته‌ها و ماه‌ها تلاش و توافقاتی انجام‌شده بود که نهایتاً منجر به شروع واردات واکسن تا پایان دولت قبل با رقمی حدود ۳۰ میلیون دوز شد. اصل واردات واکسن چیزی نبود که یک‌شبه و با تغییر دولت انجام شود. قطعاً دولت جدید هم اهتمام جدی داشت که توافقات سریع‌تر انجام شود.» درهمین‌باره علیرضا رئیسی گفته بود: «یکی از دلایل واردات آسان واکسن در شرایط کنونی این است که کشور‌های بزرگ تولیدکننده واکسن، امروز درصد زیادی از جمعیت خودشان را واکسینه کرده‌اند، حتی این روزها برخی کشور‌های ثروتمند دنیا به کشور‌های فقیر مجانی واکسن می‌دهند، چراکه اگر همه کشور‌ها واکسن نزنند ویروس جهش‌های جدیدی دارد و یقه خودشان را می‌گیرد، اما در آن روز‌های اول کمبود واکسن وجود داشت؛ لذا به خاطر کمبود پول نبود که واکسن وارد نشد، چون اصلاً واکسنی نبود که بخواهیم وارد کنیم.».
اما برکنار کمبود واکسن در روز‌های اول شیوع کرونا، گروهی در داخل کشور معتقد بودند باید منتظر ساختن واکسن‌های داخلی بود، مثلاً محمد مخبر، معاون فعلی رئیس‌جمهور که در آن روزها رئیس ستاد فرمان حضرت امام و مسئول پروژه واکسن برکت بود، مدعی می‌شد: «بر اساس قولی که داده‌ایم تا آخر شهریورماه (۱۴۰۰) بیش از پنجاه میلیون دز واکسن تولید می‌کنیم و تحویل مسئولان واکسیناسیون عمومی می‌دهیم.» وعده‌ای که تا امروز هم انجام‌نشده است. روحانی فردای برگزاری سیزدهمین دوره‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری با تبریک به رئیس‌جمهور منتخب، در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا گفت: «دولت دوازدهم درزمینه تأمین و تولید واکسن کار لازم را انجام داده است، کاری که برای دولت می‌ماند فقط تزریق واکسن است و فقط باید واکسیناسیون انجام گیرد، تأمین واکسن هم از کشور‌هایی که می‌توانستیم با آن‌ها قرارداد ببندیم پول دادیم و وارد می‌کنیم و می‌خریم البته آن‌ها کمی عقب هستند، اما به هر حال از آن‌ها می‌گیریم.»
همچنین رئیسی، معاون سابق وزارت بهداشت درباره اقدامات دولت دوازدهم برای تهیه واکسن کرونا گفته بود: «ما در دولت قبل سه کار را هم‌زمان انجام دادیم. یک تولید داخلی واکسن، دو خریدن واکسن از سبد کووکس که آن زمان یکی از تنها راه‌های خریدن واکسن بود، سه عقد قرارداد خریدن واکسن با دو کشور چین و روسیه.»
سه میلیون دوز واکسن نورا در انبار
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله گفت: ۵ میلیون دوز واکسن نورا تولید کردیم که سه میلیون دوز آن را وزارت بهداشت خریداری کرد. قرار بود دو میلیون دوز دیگر را نیز بخرد، اما هنوز این اتفاق رخ نداده و این واکسن‌های باقی‌مانده هم هنوز در انبار قرار دارند.
«حسن ابوالقاسمی» رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا بابیان اینکه در اوج کشتار کرونا همه کارشناسان می‌دانستند که راه‌حل اصلی مقابله با آن واکسن است به همین دلیل ما نیز برای رفع نیاز کشور و مردم به سمت تولید واکسن رفتیم، گفت: در آن زمان فکر می‌کردیم که بهترین و کم عارض‌ترین واکسن، نوع نوترکیب است و اکنون نیز که واکسن «نورا» را در این دانشگاه تولید کردیم و نتایج آن را مشاهده کردیم به همان نتیجه رسیدیم. ابوالقاسمی در ادامه بابیان اینکه تنها مرکز تحقیقات سپاه از این واکسن حمایت کرده است، گفت: به جز این مرکز تا امروز هیچ نهادی از واکسن نورا حمایت نکرد و حتی پس از خریداری ۳ میلیون دوز واکسن نیز یک ریال به ما پرداخت‌نشده است و در انتظار این هستیم که پول واکسن‌های خریداری‌شده پرداخت شود. دولت از بخش‌های نزدیک‌تر به خود درزمینه واکسن حمایت بیشتری انجام داد.