با توجه به تداوم تحریم‌ها آیا افزایش جهانی قیمت نفت میتواند در آمدهای دولت ایران را افزایش دهد یا خیر؟
گسترش تحریم های جهانی علیه ایران ، کسری بودجه فزاینده ، سال ۹۹ بدترین سال از جهت درآمدهای نفتی بود که پیرو آن رکورد تورمی در تابستان شکسته شد . با روی کار آمدن دولت سیزدهم ، با توجه به افزایش صادرات نفتی و همچنین افزایش قیمت جهانی نفت ، حدود دو برابر نسبت به سال 1400 درآمد نفتی داشتیم . حال با توجه به سیاست‌های دولت مبنی بر کاهش هزینه های خود ، افزایش درآمد سرانه خانوار و کنترل تورم فزاینده، باید دید که آیا این افزایش درآمد باعث افزایش قدرت خرید مردم می شود یا خیر؟ متاسفانه آمارهای اعلامی دولت مبنی بر افزایش فروش نفت و بازگشت منابع حاصل از آن شاخص های اقتصادی را بهبود نداده است.
با توجه به تحریم های گسترده علیه روسیه به نظر شما ایران تا چه اندازه می تواند جایگزین مناسبی برای صادرات نفت و گاز به غرب باشد؟
روسیه ۴۰ درصد از گاز طبیعی پنج کشور اروپایی را تامین می‌کند ، که آلمان بالاترین سهم را دارد . آلمان و کشورهای اروپایی ، نفت خام و فرآورده هم از روسیه وارد می‌کنند که در مجموع ۵۰ درصد انرژی های متعارف اروپا از روسیه تامین می‌شود . بازار جهانی نفت و گاز با تبعات بحران روسیه - اوکراین ، به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است .با توجه به این که آینده احیای برجام مشخص نیست و ایران نیز مانند روسیه تحت تحریم است ایران میتواند یک کریدور گازی به سمت اروپا باز کند و گاز کشورهای آسیای میانه و قفقاز را به اروپا منتقل کند .همچنین ایران با همکاری قطر می تواند ، بخشی از منابع گازی پارس جنوبی را به سوخت مایع تبدیل و به اروپا منتقل کند . البته تحریم های بین المللی ، قطع صادرات گاز به دلایل فنی ، نبود بلکه زیر ساخت های لازم ، سیاست‌های دولت در تعامل با غرب ، وضعیت برجام و موارد دیگر ، این جایگزینی را با تردید جدی مواجه کرده است.
آیا اتحادیه اروپا می تواند روسیه را مورد تحریم نفتی قرار دهد؟
تحریم نفت و گاز روسیه تا حد قابل توجهی درآمد های کرملین را تحت تاثیر قرار می دهد.قطع صادرات گسترده گاز به اروپا از سوی پوتین می تواند کسری بودجه این کشور را به همراه داشته باشد اما در عین حال غرب و اتحادیه اروپا جایگزین مناسبی برای نفت و گاز روسیه ندارند.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا حدود ۴۰ درصد از گاز طبیعی و ۲۵ درصد از نفت مورد نیاز خود را از روسیه خریداری می‌کنند . میزان وابستگی کشورها به منابع انرژی روسیه متفاوت است . مثلا وابستگی آلمان و اتریش به واردات گاز از روسیه حیاتی است در حالی که چنین وضعیتی در فرانسه وجود ندارد . اتحادیه اروپا به دنبال جایگزینی گاز وارداتی از طریق خط لوله ها با گاز طبیعی مایع است که معمولا از طریق کشتی انجام می‌گیرد ، گاز طبیعی مایع نسبت به گاز وارداتی از طریق خط لوله، گران تر است و زیرساخت های واردات آن نیز در همه کشورهای اروپایی وجود ندارد . با توجه به موارد فوق و اختلاف نظر در بین کشورهای اروپایی جهت تحریم نفت و گاز روسیه باید منتظر اتفاقات جدید در جبهه جنگ اوکراین بود.
پیش بینی شما از روند قیمت نفت در آینده چیست؟
روند صعودی قیمت نفت در ماه گذشته ، بیشتر بدلیل شایعه سازی و ایجاد نگرانی در بازار بود . مثلا شایعاتی هست مبنی بر اینکه محموله های اورال روسیه که معمولا به اروپا صادر می‌شود ، پالایشگاه ها احتیاط می کنند و خرید نمی‌کنند، یا اینکه روسیه تخفیف قابل ملاحظه ای داده است، ولی باز هم خردیداری برای مسکو وجود ندارد . بنابراین روند صعودی فعلی شکننده بوده و رسیدن قیمت نفت به ۱۵۰ تا ۲۰۰ دلار در هر بشکه را نمی توان جدی گرفت. با آرامش نسبی در ماه های آینده روند قیمت نفت ، به سمت نزولی پیش می‌رود.