به نظر شما علت برکناری آقای عمران خان از نخستوزیری را چه میدانید؟
برکناری عمران خان به علت جلوگیری از نفوذ آمریکا در حکومت پاکستان بود. عمران خان در سیاست خارجی رویکرد مستقلی اتخاذ کرده بود که بیشتر به شرق گرایش داشت تا به غرب. بهطور مثال با خروج نیروهای آمریکایی از خاک پاکستان پس از 20 سال اشغالگری، ایالاتمتحده از دولت اسلامآباد خواست تا در مرز بین پاکستان و افغانستان یک پایگاه نظامی مستقر کند. عمران خان در پاسخ به این درخواست گفت: «مطمئناً خیر». خان دلیل این مخالفت را اینطور عنوان کرد که پاکستان با حمایت از بوش در جنگ علیه تروریسم در سال 2001،140 میلیارد دلار خسارت اقتصادی متحمل شده و علاوه بر آن افراطگرایی و تروریسم نیز در شمال غرب پاکستان افزایش پیدا کرد. در دولت بایدن نیز زمانی که ایالاتمتحده تصمیم گرفت بازیهای المپیک زمستانی چین را تحریم کند عمران خان برخلاف خواست آمریکا به پکن رفت. از سوی دیگر زمانی که جنگ علیه اوکراین آغاز شد عمران خان در مسکو بود. بعدازاین دو اتفاق ایالاتمتحده به محافل قدرت در اسلامآباد پیام داد که دولت عمران خان باید سرنگون شود زیرا رویکرد او برای آمریکا قابلقبول نیست.
برکناری دولت عمران خان چه تأثیری بر دولت طالبان و ایران خواهد داشت؟
عمران خان به ایران علاقهمند بود. او از انقلاب اسلامی و چگونگی خلاصی آن از دیکتاتوری محمدرضا شاه تمجید میکرد. من یکبار با او مصاحبه کردم و به من گفت که پس از نخستوزیر شدن روابط خوبی با ایران برقرار خواهد کرد. عمران خان خواستار برقراری صلح در افغانستان بود. مادر وی یک پشتون از قبیلهای نزدیک به افغانستان بود به همین دلیل وی علاقهای قلبی به افغانستان داشت و دارد. خان با تجاوز آمریکا به بهانه برقراری صلح در افغانستان مخالف و معتقد بود جنگ راه دستیابی به صلح نیست او مسائل حل مسائل را در گرو دیپلماسی میداند. در دوران مسئولیتش دو بار به ایران سفر کرد و خواستار تقویت روابط تجاری بین اسلامآباد و تهران بود. در تخاصم بین ایران و آمریکا خان از موضع ایران حمایت میکرد. در روزهای اخیر در روند برکناری خان از نخستوزیری، وی در یک سخنرانی زنده توطئه علیه دولتش را با توطئه علیه دولت محمد مصدق در سال 1953 مقایسه کرد و گفت آمریکا هر دولت قانونی که خلاف رویکردش عمل کند با توطئه آن را سرنگون میکند. نگرانی عمیقی از گزینههای جایگزین عمران خان وجود دارد. متأسفانه رویکرد این دو به آمریکا نزدیک است که میتوان گفت دستنشانده آنها هستند. علاوه بر آن، شریف رابطه نزدیکی با عربستان سعودی دارد زیرا به مدت 9 سال در آنجا زندگی کرده است. به نظر میآید اگر به قدرت برسد حجم روابط تهران-اسلامآباد تا حد قابلتوجهی کاهش پیدا میکند.
به نظر شما احیای مجدد فعالیت پارلمان پاکستان بعد از انحلال نشان از دموکراسی در این کشور بود یا خیر؟
دموکراسی در پاکستان از وضعیت مطلوبی برخوردار است. دولت خان تلاش زیادی برای آگاهی بین مردم بهویژه جوانان انجام داد. در انتخابات پارلمانی آینده عمران خان و حزب انصاف اکثریت کرسیهای پارلمان را به دست خواهند آورد. یکی از عوامل برکناری خان دولت ائتلافی ضعیفی بود که بهعنوان نخستوزیرش قرارگرفته بود. خروج "حزب مردم" از ائتلاف با "حزب انصاف" مشخص میکند که ائتلاف آنها فصلی و بر اساس منافع بوده است و نه بر اساس رویکردهای سیاسی و اجتماعی. این امیدواری وجود دارد که در انتخابات آینده یک کمپین انتخاباتی قوی بتواند عمران خان را در رأس دولتی با دو سوم کرسیهای مجلس قرار دهد. تحولات امروز پاکستان به نفع عمران خان در حال رقم خوردن است. گروههایی از مردم شهباز شریف و احزاب موافقش را عامل آمریکا میدانند و معتقدند آنها فاسد هستند.