شما علت برکناری عمران خان از نخست‌وزیری پاکستان را چه می‌دانید؟
دو عامل در این برکناری نقش اصلی را داشته است. اول مسائل داخلی این کشوراست. در پاکستان دموکراسی نسبی وجود دارد. احزاب و پارلمان فعال هستند. عمران خان از حزب انصاف با حزب مردم ائتلاف کرده بودند. حزب مردم امروز حضور عمران خان را در راستای سیاست‌های خود نمی‌داند. مسائل اقتصادی مانند تورم را بهانه‌ای کردند تا از ائتلاف با حزب انصاف خارج شوند. همین مسئله سبب شد تا دولت اکثریت نیروهای خود در پارلمان را از دست بدهد. مسئله بعدی تورم 14 درصدی در اسلام‌آباد است. با آزادی احزاب و مانور بر این موضوع دولت و محبوبیتش به حاشیه کشیده شد. نکته بعد مسئله ارتش است. عمران خان با تصمیم رئیس ستاد ارتش برای تغییر مدیر سازمان اطلاعات ارتش پاکستان مخالفت کرد و جرقه اختلاف زده شد. قرارداد تجاری که با هند بسته شد بر سر برخی اختلاف‌نظرها در ارتباط با کشمیر عمران خان قرارداد را فسخ کرد. ارتش مخالف فسخ این قرارداد بود. رویکرد نزدیک ارتش به آمریکا درحالی‌که عمران خان به چین و روسیه نزدیک شد باعث تشدید اختلاف‌ها بین ارتش و دولت گردید. از سوی دیگر عمران خان زمانی به ترکیه نزدیک شد که ترکیه بر سر مسئله خاشقچی اختلاف زیادی با عربستان پیداکرده بود. ارتش با این موضوع نیز مخالف بود. در مسائل خارجی عمران خان در گام اول اجازه برقراری پایگاه نظامی آمریکا در خاک پاکستان را نداد. نزدیکی به چین و روسیه در مسائل مختلف و همچنین نزدیکی به ایران باعث شد در مقابله باسیاست‌های آمریکا قرار گیرد. سفر عمران خان به مسکو در بحبوحه جنگ اوکراین و رأی ممتنع دولتش در سازمان ملل برای آمریکایی‌ها سنگین بود.
شما روند تحولات پاکستان را تا چه اندازه بر حول محور دموکراسی می‌دانید؟
برخلاف آنچه ما تصور می‌کنیم در پاکستان دموکراسی نسبی وجود دارد. باور عمومی این است که ارتش در پاکستان نفوذ دارد و حرف اول را می‌زند. ارتش در 50 ساله گذشته دو بار در شرایط بحرانی خاص کودتا کرده و از نفوذ قابل‌توجهی در اسلام‌آباد برخوردار است اما این‌طور نیست که ارتش هر زمان بخواهد بتواند قدرت را از طریق کودتا به دست گیرد. ارتش می‌تواند تأثیرگذار باشد همچنان که امروز تأثیرگذار شد. احزابی که امروز از ائتلاف خارجی شدند تحت تأثیر آقای باجوا رئیس ستاد ارتش پاکستان قرار گرفتند. در پاکستان احزاب و نهادهای مردمی فعال هستند. رسانه‌های از آزادی زیادی برخوردار هستند به‌طوری که در این کشور 80 کانال تلوزیونی خصوصی وجود دارد و تنها دولت یک کانال تلوزیونی دارد. ارتش پاکستان به دلیل رقابتی اقتصادی که با هند دارد نمی‌خواهد اسلام‌آباد از دهلی عقب بماند به همین دلیل ارتش می‌داند اگر بخواهد دست به کودتا بزند سرمایه‌گذاری‌های خارجی در این کشور صورت نمی‌گیرد. برخی تصور می‌کنند ارتش در پاکستان هر کاری بخواهد می‌تواند بکند حقیقت این‌طور نیست.
روند تحولات پاکستان چه تأثیری بر ایران خواهد داشت؟
عمران خان در سه سال گذشته عملکرد خوبی داشت. در این سه سال امنیت در جنوب شرق ایران به‌طور نسبی برقرار بود. وقتی تنش‌ها بین تهران و ریاض افزایش پیدا می‌کرد حرکاتی توسط عربستان در جنوب شرق ایران ساماندهی می‌شد دولت‌های حزب "مسلم لیگ" مجبور می‌شدند درباره این اقدامات مماشات کنند. در صورت روی کار آمدن شهباز شریف از حزب مسلم لیگ امکان ناامنی در جنوب شرق ایران افزایش می‌یابد.