12 مارس 2022
منبع اوراسیانت
تارنمای اویل پرایس
برگردان و کوتاه کننده علی‌اصغر شهدی
[email protected]
چین موضع ملایمی در قبال روسیه اتخاذ کرده است و رهبران پکن به دنبال مقابله با شرایط پیش‌آمده هستند. این جنگ برای تجارت پکن بسیار بد بوده و چوب لای چرخ چشم‌انداز کمربند و جاده رئیس‌جمهور پکن می‌اندازد. ماجراجویی مسکو در اوکراین، محیط ژئوپلیتیکی یعنی وحدت استراتژیک غرب را ایجاد کرده است، موضوعی که چین می‌خواست از آن اجتناب کند.
از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، چین در حمایت از روسیه شریک استراتژیک خود، مورد دلخواه این کشور را بازگو کرده است. مقامات چینی صادقانه تبلیغات روسیه را تکرار کرده‌اند و از توصیف حمله به اوکراین به‌عنوان «جنگ» یا «تهاجم» خودداری کرده‌اند، درحالی‌که ادعای کرملین را تکرار می‌کنند که جاه‌طلبی‌های توسعه‌طلبانه ناتو علت اصلی درگیری بوده است؛ اما اقدامات پکن داستان متفاوتی را بیان می‌کند که با بیانیه وزارت امور خارجه در 9 مارس (18 اسفند) بهتر درک می‌شود که طی آن صلیب سرخ چین تقریباً 800 هزار دلار کمک بشردوستانه به اوکراین ارائه می‌کند. هرچند این مبلغ اندک است، اما این ژست در شرایط کنونی قابل‌توجه است؛ رهبران چینی با این کار تلاش می‌کنند تا علائق ژئوپلیتیکی خود را به‌طور ضمنی پوشش دهند.
حدود یک ماه پیش ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه با همتای چینی خود، شی جین پینگ، در افتتاحیه المپیک زمستانی پکن دیدار کرد. دو طرف در بیانیه مشترکی روابط دوجانبه را «برتر از اتحادهای سیاسی و نظامی دوران جنگ سرد» و همکاری را «بدون محدودیت» توصیف کردند.
در بخشی از بیانیه 4 فوریه (15 بهمن) پوتین-شی، بینشی از رویکرد چین «یک چیز بگو، کار دیگری انجام بده» در قبال روسیه ارائه می‌شود؛ دو کشور «نیاز به تحکیم و نه تقسیم جامعه بین‌المللی، نیاز به همکاری و نه تقابل» را تأیید کردند. در ادامه آمده است که این دو مخالف بازگشت روابط بین‌الملل به وضعیت تقابل بین قدرت‌های بزرگ هستند.
تنها چند هفته پس از انتشار این احساسات، پوتین به‌طور یک‌جانبه تصمیم گرفت تا نظم پس از جنگ جهانی دوم را منفجر کند و عصر جدیدی از رویارویی ژئوپلیتیکی را آغاز کند که ممکن است به همان اندازه جنگ سرد پرآشوب باشد. اقدامات تکانشی پوتین همچنین به جنگ اقتصادی غرب علیه لیبرالیسم به سبک روسیه دامن می‌زند.
شی احتمالاً از اینکه مورداستفاده پوتین قرار گرفته است، احساس شرمندگی می‌کند. مقامات چینی نیز نمی‌توانند نگران این نباشند که با توجه به وحدت رسیدن غرب، این منافع اقتصادی جهانی و آرمان‌های ژئوپلیتیکی چین است که متضرر خواهد شد. پس جای تعجب نیست که پکن یکی از مدافعان سرسخت پایان جنگ بوده باشد. این تضاد برای تجارت پکن بد است و چوب لای چرخ طرح کمربند و جاده رئیس‌جمهور پکن می‌گذارد.
نابرابری اقتصادی در روابط چین با روسیه یکی دیگر از عواملی است که در هنگام پاسخ مختصر پکن به روسیه نیازمند کمک مشخص می‌شود. پکن حجم تجارت خود با روسیه در بحبوحه تحریم‌های خفه‌کننده غرب را با این شرط فروتنانه افزایش می‌دهد که مثلاً انرژی موردنیاز خود از این کشور را با قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه خریداری کند.
شراکت راهبردی چین با روسیه تنها تا حدی برای پکن مفید بود که بتواند شکاف بین ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا را افزایش دهد و درنتیجه فضا را برای ادامه توسعه اقتصادی چین ایجاد کند. اکنون این ستون زیربنایی مشارکت فروریخته است: ماجراجویی پوتین در اوکراین، محیط ژئوپلیتیکی یعنی وحدت استراتژیک غرب را شکل داده است که چین می‌خواست از آن اجتناب کند. روسیه تقریباً یک شبه، از دارایی به بدهی اصلی چین تبدیل شده است.