شما موضع ایران در قبال تنش جنگ اوکراین و روسیه را چگونه ارزیابی میکنید؟
ایران بهعنوان کشوری که خودش مهر و مومها و بارها قربانی تجاوز بوده هم در تاریخ معاصر از جنگهای ایران و روس و تجاوزات آشکار روسها و هم در خلال جنگهای جهانی و اشغال ایران و هم در جنگ عراق علیه ایران که تمامیت ارضی و حاکمیت ملیاش مورد تجاوز قرار گرفت لازم است سیاستهای صلح طلبانه ای در قبال جنگ اتخاذ کند. تهاجم نظامی به هر کشور محکوم است. این موضوع خواسته مردم ایران و نظر کارشناسان نیز است که تجاوز کشورها علیه اصل حاکمیت ملی و سرزمینی دیگر کشورها محکوم است. دغدغه هر کشور برای حفظ امنیت در مرزهای خود درست و بجا است اما دلیل کافی برای یورش نظامی به کشور همسایه نیست. نمیشود نگران آینده بود و دست به تهاجم نظامی زد. موضع رئیس جمهور در تماس تلفنی با پوتین واکنش منفی افکار عمومی را در پی داشت اما سخنان رهبری و رأی ممتنع ایران در سازمان ملل نشانه عقلانیت بود.
آیا میتوان ناتو را تهدیدی برای امنیت مرزهای روسیه دانست؟
تهدید یا فرصت را باید خود کشورها تعریف کنند، ولی آنچه از سند امنیت ملی روسیه پیداست، از سال 2002 به این سو گسترش و نفوذ ناتو را بهعنوان تهدید تلقی کرده است که بستگی به الزامات روسیه دارد و از منظر آنها تهدید پیشبینیشده و تلاش کرده این تهدید را از بین ببرد. پیشروی ناتو در شرق اروپا به درخواست دولت قانونی اوکراین اتفاق افتاد و این طبیعی بود چراکه دولت اوکراین با توجه به سابقه روسیه در سال 2014 مبنی بر الحاق کریمه به این روسیه تلاش داشت تا تمامیت ارضی خود را با حضور ناتو تقویت کند. سیاستهای پوتین روسیه را بهعنوان یک تهدید برای نظام بینالملل معرفی کرده است.
به نظر شما ایا پوتین به سرنوشت گورباچوف دچار خواهد شد و حکومت فدراسیون روسیه هم سرنوشتی مشابه اتحاد جماهیر شوروی خواهد داشت؟
نمیتوان شرایط اتحاد جماهیر شوروری با فدراسیون روسیه کنونی را برابر دانست. از گورباچف بهعنوان یک سیاستمدارمصلح در تاریخ یاد میشود که با اتخاذ گلاسنوست به معنای فضای باز سیاسی و اصلاح ساختاری دریچه کشورش را به سوی جهان گشود. این اقدام، زندگی بهتری را برای شهروندانش به ارمغان آورد و با سیاست پروستریکا (اصلاح ساختار) و دادن آزادیهای مدنی به شهروندان به تلخکامی های پیشین پایان داد.در مقابل از پوتین بهعنوان مردی با چهره سنگی در ادبیات سیاسی دنیا یاد میشود. برخی او را یک دیکتاتوری تمامیت خواه میدانند که با رویه گورباچف متفاوت است. به نظر میرسد این رویه پوتین به دلیل حضور سالهای متمادی در قدرت بودن است. پوتین به دنبال گسترش مرزهای روسیه از طریق تجاوز به همسایگان است.پوتین اگر بتواند به تمام اهداف خود در اوکراین دست یابد قطعاً با تحریمهای غرب دچار مشکلات فراوانی خواهد شد.
به نظر شما تأثیر تنش اوکراین بر مذاکرات هستهای ایران در وین چیست؟
مذاکرات در حدود 11 ماه است که ادامه دارد و به نظر نمیآید با اتفاق جدید منطقه خیلی وابسته باشد، چون ماهیتان با حمله نظامی پوتین متفاوت است و از طرفی حل مناقشه هستهای ایران بسته به اراده و رفتار سیاسی امریکا و ایران دارد و سایر بازیگران نقش کمرنگ در آن دارند. از طرفی منافع قدرتهای جهانی در این است که این موضوع مسالمت آمیز حل شود. با توجه به بحران منطقه و حمله روسیه، اروپا میتواند از ظرفیت نفت و گاز ایران در بازار خود استفاده ببرد از طرف دیگر ممکن است با توجه به آینده بدی که پیش روی روسیه است با تحریمهای سنگین جهانی مواجه کمر این کشور خورد خواهد شد. لازم است ایران از فرصت بهره برده و نفت و گاز به اروپا صادر کند.