در سپتامبر 2019 در عربستان سعودی بودم که حملات هواپیماهای بدون سرنشین، به تأسیسات نفت عربستان آسیب جدی وارد ساخت. من این حادثه را با سفیر وقت ایالاتمتحده، ژنرال بازنشسته جان ابی زید در میان گذاشتم و توافق کردیم که سعودیها با تهدید حیاتی روبرو هستند. ... اسرائیل ایران را به عنوان تهدید میداند و از افزایش تدریجی توانایی نظامی این کشور (بهویژه در جنگ سایبری، هواپیماهای بدون سرنشین و موشکهای بالستیک) هراس دارد. ترس و بیاعتمادی عربستان و اسرائیل دو متحد نظامی نسبت به ایران، همکاری بیسروصدا بین آنها را افزایش داده است. همین تغییر اساسی ژئوپلیتیکی بود که به دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور اجازه داد تا توافقنامه آبراهام را رقم زند و اسرائیل را مورد شناسایی چندین کشور عربی قرار دهد. اگرچه سعودیها هنوز گام نهایی را برای این شناسایی برنداشتهاند؛ اما ممکن است این اتفاق رخ دهد .... به نظر میرسد ایرانیها تا حدودی با توسل به شیوه «پلیس خوب، پلیس بد» با دولت بایدن بازی میکنند. آنها با تصرف چندین هفته پیش یک نفتکش کره جنوبی در تلاش برای پس گرفتن 7 میلیارد دلار از بودجه منجمد شده خود توسط سئول نقش پلیس بد را بازی کردند. اینیک هشدار به دولت بایدن بود که ایران میتواند بهراحتی تنگه هرمز را تعطیل، نفتکشها را توقیف و جریان نفت را در سطح جهانی مختل کند از طرف دیگر، ایرانیها با نشان دادن تمایل به بازگشت به توافق هستهای و متوقف کردن غنیسازی اورانیوم در صورت لغو تحریمهای ایالاتمتحده که اقتصاد کشور ضربه زده است، نقش «پلیس خوب» را بازی میکنند. به نظر میرسد که دولت بایدن با اجتناب از بازگشت سریع به معاهده برجام، بهآرامی به ایران نزدیک میشود. مقامات بایدن در تلاشاند تا با کمک شرکای اروپایی یک توافق بلندمدت بهتر ایجاد کنند، اما به نظر میرسد پیش از انتخابات ایران در ماه ژوئن (خرداد آینده) نتیجه قابلتوجهی حاصل نشود ازنظر اسرائیل که خود را برای انتخابات ماه آینده آماده میکند، کاخ سفید بایدن را بهاندازه تیم ترامپ حامی خود نمیبیند. رئیسجمهور جدید علیرغم سابقه طولانی و خوبی که با اسرائیل دارد، در برخورد با چالش ایران دیپلماسی را بجای حمله نظامی ترجیح میدهد. دولت وی همچنین حداقل در انظار عمومی با تشکیلات خودگردان فلسطین سازگار بیشتری خواهد داشت و با قانونی شدن بیشتر شهرکهای یهودی در کرانه باختری مخالفت خواهد کرد. مشکلترین بخش کار، هماهنگی واشنگتن با ریاض خواهد بود. انتقاداتی از جانب کنگره در مورد جنگ در یمن و امور بشردوستانه در آنجا وجود خواهد داشت. بایدن قطعاً خواستار رعایت عدالت در مورد قتل روزنامهنگار سعودی جمال قاشقچی خواهد گردید. اختلافنظر با سعودی در مورد بهترین رویکرد با ایران و رقابت در تولید انرژی دور از انتظار نیست؛ اما روحیه همبستگی در طولانیمدت احتمالاً غالب خواهد بود، خصوصاً که ایالاتمتحده برای جلوگیری از نفوذ روسیه در منطقه، ادامه همکاری علیه بقایای داعش و هماهنگی عربستان و اسرائیل برای فشار بر تهران خواستار حمایت عربستان است. متعادلسازی روابط بین اسرائیل و کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس یک چالش اساسی برای بایدن به شمار میرود، وی همچنین سعی خواهد کرد تا با فشار جمعی اتحادیه اروپا، تهران را با روشهای سازنده به میز مذاکره برگرداند. در حال حاضر افق چنین مذاکراتی روشن به نظر نمیرسد.
4 فوریه 2021- تارنمای بلومبرگ
برگردان و کوتاه کننده علیاصغر شهدی
[email protected]