بعد از شورش ششم ژانویه و اقدام مستقیم طرفداران ترامپ و گروه‌های ملی‌گرای سفید برتر انگار به کنگره یا درواقع به حاکمیت دموکراتیک آمریکا یک تحلیل از واشنگتن تقریباً مشترک بود اگر اقدام جدی‌ای صورت نگیرد تکرار چیزی که اتفاق افتاد بعید نخواهد بود. دموکرات‌ها از همان ساعات اول و از همان جلسه تشکیل‌شده برای شمارش آرا دموکرات‌ها تقریباً متفق‌القول بودند که استیضاح ترامپ را پیگیری کنند. ترامپ به‌زودی در سنا محاکمه خواهد شد؛ اما در آستانه آغاز جلسات محاکمه دونالد ترامپ به علت نقش ادعایی او در یورش ششم ژانویه به کنگره، نمایندگان دموکرات که به‌عنوان «مدیران استیضاح» در نقش دادستان این جلسات ظاهر خواهند شد، طی نامه‌ای رسماً خواستار شهادت تحت سوگند دونالد ترامپ در کنگره شدند. در این نامه از رئیس‌جمهوری سابق آمریکا خواسته‌شده که پیش از آغاز جلسات و یا در زمان برگزاری آن‌ها برای پاسخ به سؤالات دادستان‌ها در کنگره حاضر و پس از ادای سوگند، رسماً توضیحات خود را ارائه کند.
فرآیند استیضاح چگونه است؟
هر فرد از نمایندگان مجلس آمریکا می‌تواند درخواست کند که رئیس‌جمهور استیضاح شود. اگر این درخواست طرفداران کافی داشته باشد جلساتی برای شنیدن شرح دلایل نماینده برگزار می‌شود و سپس استیضاح به صحن علنی می‌رود مخالفین و موافقینش صحبت می‌کنند و سپس رأی‌گیری انجام می‌شود. اگر بخواهیم کل فرآیند را به دادگاه تشبیه کنیم رأی موافق مجلس نمایندگان در حکم «کیفرخواست» است. در مرحله بعد استیضاح به سنا می‌رود و اینجا سنا درواقع نقش قاضی و هیئت‌منصفه را دارد. اگر سنا حکم به صادق بودن استیضاح بدهد و ترامپ را محکوم کند ترامپ ممکن است دیگر هرگز نتواند یک مقام فدرال شود. این موضوع برنامه‌ریزی‌ها برای حضور او در انتخابات ریاست جمهوری 2024 را بر هم خواهد زد.
اختلافات در مورد استیضاح
تا همین امروز هم بین حقوقدانان و سیاستمداران اختلاف است که آیا سنا حق محاکمه ترامپ را دارد یا نه؟ گروه مخالف اعتقاددارند که ترامپ بعد از اتمام دوره ریاست‌جمهوری‌اش یک شهروند عادی است و سنا نهاد قضایی نیست و حق رسیدگی به پرونده او را ندارد و قانون اساسی اجازه محاکمه یک رئیس‌جمهور سابق را به سنا نمی‌دهد. موافقین اما با پافشاری نظر دیگری دارند. استفن ولدک، استاد حقوق دانشگاه تگزاس در نیویورک‌تایمز می‌نویسد: بحثی که مخالفین استیضاح ترامپ درباره غیرقانونی بودن محاکمه او دارند ازنظر متن، ساختار و سابقه اعمال قانون اساسی و حتی عقل عمومی غلط است. قانون اساسی درباره استیضاح دو حرف کلی دارد؛ ابتدا اینکه رئیس‌جمهور، معاون رئیس‌جمهور و همه مقامات غیرنظامی باید با استیضاح از کار برکنار شوند اگر مرتکب خیانت، ارتشا یا هر جرم عظیم دیگری شوند. اگر تمام متن قانون اساسی درباره استیضاح فقط همین بود استدلال مخالفان شاید درست می‌بود اما یک بخش دیگر وجود دارد و آن این است که قانون اساسی در توضیح اختیارات سنا می‌نویسد که قضاوت روند محاکمه استیضاح شامل برکناری و البته منع و رد صلاحیت فرد محکوم از رسیدن به مقام‌های حکومتی است. این بخش دوم به‌وضوح اختیار را به سنا می‌دهد که حتی یک رئیس‌جمهور سابق را نیز محاکمه کند زیرا مورد دوم هنوز قابل تصمیم‌گیری است.
آینده جمهوری خواهان و ترامپیسم
بعد از شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری تعداد زیادی از تحلیلگران بر این عقیده بودند که او دیگر نقشی در جمهوری‌خواه نخواهد داشت؛ اما در تمام 2 ماهی که او و حلقه اطرافیانش با طراحی یک کمپین دیس اینفورمیشن قصد تغییر نتایج انتخابات را داشتند محبوبیت او در حزب جمهوری‌خواه تغیر دراماتیکی نداشت و تا روز سوگند خوردن بایدن هیچ‌یک از سیاستمداران ارشد جمهوری‌خواه حاضر نشدند شکست ترامپ را بپذیرند و بایدن را سیاستمدار منتخب بنامند. رهبر وقت اکثریت سنا میچ مک کانل چه در این مورد و چه در محکوم کردن نقش صحبت‌های او در شکل‌دهی شورش 6 ژانویه جز بخش اندک حزب جمهوری‌خواه بود. حتی بعد از حمله کسر قابل‌توجهی از بدنه حزب جمهوری‌خواه از این حمله و از ترامپ حمایت کردند و این بیشتر و بیشتر بدنه طرفداران او را به فرقه شبیه می‌کند. همان‌طور که مت گائتز و مارجری تیلر گرین دو نماینده مجلس جمهوری‌خواه گفتند: این حزب از این به بعد حزب ترامپ است.
تأثیر استیضاح بر سرنوشت ترامپیسم
فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ستاره صبح در تشریح تأثیر این استیضاح بر سرنوشت ترامپیسم در آمریکا گفت: «اصطلاح ترامپیسم را قبول ندارم. می‌شود گفت راست افراطی یا سفیدبرترانگاری یا هر چیز دیگری که قبل از این هم بوده که شاید بیشتر آشکارشده باشد. به نظرم تغییرات دوره ترامپ ماندگار نخواهد بود». وی در پاسخ به این سؤال که استیضاح در سنا چگونه پیش خواهد رفت، خاطرنشان کرد: «در مورد سرنوشت این استیضاح نمی‌توان مطمئن بود. البته این استیضاح در مجلس نمایندگان رأی آورد اما آنجا هم تعداد جمهوری‌خواهانی که رأی موافق دادند اندک بود حالا اینکه استیضاح بخواهد در سنا دوسوم رأی را کسب کند واقعاً در هاله‌ای از ابهام است اما آن رأی موافق مجلس نمایندگان همه نشان داد که شما نمی‌توانید ضد یک سیستم دموکراتیک عمل کنید و کارتان بدون جواب بماند.»
فضای تنش آلود در کنگره
مجلسی در ادامه با اشاره به اینکه رهبر وقت اکثریت سنا-میچ مک کانل- بعد از رأی مجلس نمایندگان به استیضاح اعلام کرد که سنا به علت مشغله هفته ابتدایی دولت بایدن امکان رسیدگی آنی به استیضاح را ندارد اما از طرفی تلویحاً اعلام کرده که با استیضاح موافق است؛ در پاسخ به این سؤال که «اگر محاکمه سنا دقیقاً بعد از رأی مجلس نمایندگان انجام می‌شد تنش روزهای بعد از حمله شرایط را به نفع طرفداران محاکمه تغییر نمی‌داد؟» گفت: «هنوز هم فضا همان‌قدر تنش دارد. همین چند روز پیش یکی از سناتورها درباره اتفاق پیش‌آمده ابراز شرمندگی کرد. میچ مک کانل خودش از رقبای ترامپ در انتخابات حزبی سال 2024 خواهد بود. بااعتبار و وجاهتی که او دارد رقیب قوی به‌حساب می‌آید و طبیعی هم است که بخواهد ترامپ محکوم شود؛ اما اینکه مخالفین ترامپ بتوانند 17 سناتور جمهوری‌خواه را هم قانع کنند برای رأی به محکومیت ترامپ هنوز مشخص نیست.»
پایان عمر سیاسی ترامپ؟
این تحلیلگر باسابقه روابط بین‌الملل در پایان در پاسخ به این سؤال که «به نظر شما محکوم شدن ترامپ در سنا پایان عمر سیاسی او خواهد بود یا او به پشت پرده سیاست خواهد رفت؟» تصریح کرد: «عمر سیاسی او هم‌اکنون هم تمام‌شده است. سن او همین‌الان هم زیاد است و عمر خودش هم مشخص نیست چقدر باشد و وقت بازنشستگی اوست؛ اما بازنشستگی معمولی یک‌چیز است و بازنشستگی با محاکمه و شکست و سرخوردگی یک‌چیز دیگر.»