یک فعال میراث فرهنگی از فعالیت معدن و دیوارکشی در نزدیکی پاسارگاد، درحالی‌که حریم این میراث جهانی نقض شده است، ابراز نگرانی کرد.
محوطه تاریخی پاسارگاد، که در ۱۳۵ کیلومتری شهر شیراز و در شمال غربی استان فارس واقع شده است، مجموعه‌ای از آرامگاه کوروش، سنگ‌نگاره انسان بالدار، آبراهه‌های باغ شاهی، کوشک‌ها، کاخ دروازه، کاخ اختصاصی، بار عام، باغ شاهی، برج سنگی، تل تخت و کاروانسرای مظفری را دربرمی‌گیرد که نخستین‌بار «ارنست هرتسفلد» در سال ۱۹۰۵ میلادی، مطالعه و بررسی بناهای آن را آغاز کرد، درحالی آن زمان بیشتر بناهای پاسارگاد زیر خاک پنهان بودند. پاسارگاد در سال ۱۳۸۳ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
اکنون سیاوش آریا، فعال میراث فرهنگی در استان فارس با انتشار تصاویری از وضعیت حریم این محوطه جهانی، خبر داد: معدن شن و ماسه، حریم درجه سه (حریم منظری) میراث جهانی پاسارگاد را شکسته و قوانین میراث فرهنگی را زیرپا گذاشته است.
او با بررسی مستندات این معدن، اظهار کرد: این معدن از نظر قانونی باید از شهرستان پاسارگاد و پایگاه میراث جهانی پاسارگاد مجوز بگیرد اما آنطور که مستندات آن را بررسی کردم، از میراث فرهنگی شهرستان خُرم‌بید، پروانۀ (مجوز) کار گرفته و در بخش قادرآباد و در کنار محوطۀ ملی «تَنگِ گَنجَک»، که اتفاقا تابلوی معرفی و هشدار میراث فرهنگی در آنجا نصب شده، آغاز به کار کرده است و حریم منظری (چشم‌انداز) میراث جهانی پاسارگاد را شکسته است. بدتر آنکه عرصه و حریم «تَنگِ گَنجَک» را تهدید کرده است؛ این کار تخلفی آشکار بوده و روی تابلوی میراث فرهنگی و معرفی محوطۀ «تَنگ گَنجک» نیز به آن اشاره شده است.
به گفته این فعال میراث فرهنگی، در ضوابط حریم درجه سه (حریم منظری) میراث جهانی پاسارگاد و بند یک آن آمده است «ساخت هرگونه کارخانه، کارگاه و یا تاسیسات صنعتی آلاینده ممنوع است.»
به گزارش ایسنا، او همچنین به ایجاد کارواش و کافی‌شاپ در حریم درجه دو میراث جهانی پاسارگاد اشاره کرد و با استناد به مشاهدات میدانی خود اظهار کرد: مالک این سازه‌ها با شتاب زیادی در حال احداث جاده برای دسترسی آسان و ساده‌تر به این کافی‌شاپ و کارواش است. از همین رو، مصالح ساختمانی را در مسیر انباشته و در حال ساخت و ساز است. درحالی‌که برپایی کارواش در درون حریم درجه دو میراث جهانی پاسارگاد، نقض بند سه این حریم است که آشکارا دربارۀ شیوۀ ساخت و سازها سخن می‌گوید.
این فعال میراث فرهنگی در استان فارس اضافه کرد: در بند سه ضوابط حریم درجه دو میراث جهانی پاسارگاد آمده است «طرح معماری و نماسازی واحدهای مسکونی روستاهای جای گرفته در این حریم، باید متناسب با شأن تاریخی مجموعۀ تاریخی ـ طبیعی پاسارگاد و هماهنگ با مصالح بومی و متناسب با اقلیم منطقه باشد.»
آریا همچنین به دیوارکشی و توسعه گورستان روستای «مادرسلیمان» اشاره کرد و آن را در نقضِ ضابطۀ عرصه پاسارگاد دانست و افزود: دیوارکشی در گورستان روستای «مادرسلیمان» چسبیده به عَرصه و فنس‌کشی گِرداگرد مجموعۀ تاریخی پاسارگاد صورت گرفته است. این در حالی است که بر پایۀ قانون میراث فرهنگی، هرگونه توسعه و ساخت و ساز و پِی‌کَنی و غیره در حریم بناها و آثار ملی و جهانی ممنوع بوده و تخلف به شمار می‌آید.
این پژوهشگر میراث فرهنگی یادآور شد: بر پایۀ مادۀ ۵۶۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، هرکس بدون اجازه از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور، یا با تخلف از ضابطۀ مصوب و اعلام شده از سوی این وزارتخانه، در حریم آثار تاریخی فرهنگی نام برده در این ماده، عملیاتی انجام دهد که سبب تزلزل بنیاد بناها شود، یا در نتیجۀ آن عملیات، به بناها و آثار نام برده خرابی یا لطمه وارد شود، افزون بر رفع آثار تخلف و پرداخت خسارت وارده، به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد.
او ادامه داد: «تُل نخودی» که به ثبت ملی نیز رسیده و آثاری از هزارۀ سوم و دوم پیش از میلاد در آن به دست آمده است، در نزدیکی معدن و گورستان «مادرسلیمان»، یعنی در مرز این دو، جای گرفته است که تابلو میراث فرهنگی در کنار تپه نصب شده و هشدارهای لازم و قانون‌های مربوطه روی آن نوشته شده است و این معدن در حریم همین محوطه قرار دارد.
این فعال میراث فرهنگی یادآور شد: در بخشی از ضوابط حریم درجه دو میراث جهانی پاسارگاد آمده است «هرگونه استخراج مواد معدنی و مصالح، همانند شن، ماسه، سنگ و غیره در محدودۀ حریم ممنوع است.» همچنین در بخشی از ضوابط حریم درجه سه (حریم مَنظری) میراث جهانی پاسارگاد آمده است «ساخت هرگونه کارخانه، کارگاه و یا تأسیسات صنعتی آلاینده ممنوع است.»