ستاره صبح - فائزه صدر: نیمه دوم هر سال نیروگاههای بخاری به دلیل کمبود گاز، مجبور به سوزاندن سوخت دوم یعنی مازوت هستند تا بتوانند برق تولید کنند. اگر چه نقش مازوت سوزی نیروگاهها به عنوان منابع ثابت آلاینده هوا شناخته شده است، اما در مقابل نقش منابع متحرک یعنی وسائل نقلیه نیز قابل توجه است. چنانچه کلان شهرهایی مانند تهران و اصفهان که نیروگاه مازوت سوز ندارد نیز با معضل تراکم آلایندگی روبهرو هستند. اگر افزایش آلایندگی در شازند و تبریز ناشی از مازوت سوزی است، تهران و اصفهان چگونه در غبار آلایندهها محاصره شدهاند؟ از این رو روشن است که خودروها،موتورسیکلتها،کامیونها و اتوبوسهای فرسوده که در سطح شهرها تردد میکنند، مولد حجم وسیعی از آلایندههای خطرناک هستند. ستاره صبح برای یافتن راهی برای حل معضل آلودگی هوا با فتح الله امی، مشاور پیشین سازمان حفاظت از محیط زیست گفتوگو انجام داده که در ادامه میخوانید:
فتح الله امی درباره راهکارهای رفع آلودگی هوا در کشور گفت: راه حل رفع آلودگی هوا در هر منطقه نسبت به دیگر مناطق یکسان نیست و باید برای هر منطقه راهکار خاص خود را پیاده کرد. سازمان همکاریهای بینالمللی ژاپن (جایکا) این موضوع را در تهران مورد مطالعه قرار داد و در نتیجه تحقیقاتی که چند سال طول کشید اجرایی شدن 7 محور را پیشنهاد دادند که از جمله آن استاندارد شدن خودروها، استاندارد شدن سوخت، توسعه حملونقل عمومی و... بود.
امی در این رابطه افزود: استانداردی که این مجموعه برای توسعه حملونقل عمومی ارائه میکرد این بود که شهروندان باید بتوانند با پیمایش 50 متر به اولین ایستگاه مترو، اتوبوس یا تاکسی برسند تا انگیزه استفاده از خودروی شخصی به حداقل برسد. خودرو شخصی در کشورهای توسعه یافته برای تردد در روزهای تعطیلات آخر هفته استفاده میشود. گران بودن بنزین نیز یکی از عوامل این انتخاب است.
خودروها و موتورسیکلت های فرسوده
وی در ادامه اضافه کرد: این موضوع را در کنار تردد حجم بالایی از خودروهای غیراستاندارد در کشور ما قرار دهید. در کشورهای پیشرفته، خودرو و موتورسیکلت فرسوده اسقاط میشوند. معاینه فنی در مورد برخی از خودروها عملاً شوخی است، باید از عبور و مرور این خودروها جلوگیری کرد.
مشاور پیشین سازمان حفاظت از محیط زیست با تاکید بر لزوم کنترل تردد وسایل نقلیه در کلانشهر های کشور گفت: در شهرهایی که با آلایندگی مواجه هستند عبور و مرور وسایل نقلیه باید مطابق با استانداردهای دیگری باشد و ظرفیت تردد در مسیرها کاهش پیدا کند. حداکثر در تهران، 650 هزار خودرو میتوانند تردد کنند، در صورتی که در روز شاهد عبور و مرور دو و نیم میلیون خودرو هستیم که همین به ترافیک و تشدید آلودگی هوا میانجامد.
سرعت مطلوب خودروها
این استاد علوم هوا و فضا در این خصوص خاطرنشان کرد: در ترافیک موتور خودرو در بدترین وضعیت ممکن کار میکند. سرعت مطلوب 80 کیلومتر بر ساعت است و کمترین میزان سوخت مصرف میشود ولی متوسط سرعت خودروها در تهران به دلیل تراکم معمولاً کمتر از 30 کیلومتر بر ساعت است. در ترافیک خودروهای عمومی هم که حداقل سرعتشان 30 کیلومتر است با متوسط سرعت پایینتری حرکت میکنند که همین موضوع به بی اقبالی شهروندان در استفاده از وسائل حملونقل عمومی میانجامد.
تولید کربن
او در ادامه افزود: مردم ما باید برای مقابله با معضل آلودگی هوا آموزش ببینند. این آگاهی لازم است که بدانیم هر کسی در تولید کربن نقش دارد. بخصوص که در تهران 80 درصد آلایندگی مربوط به وسائل نقلیه است که فرمان آن در دست مردم قرار دارد. شاید نتوانیم از سهم 20 درصدی آلایندهها یعنی منابع ثابت مثل نیروگاهها و کارخانهها بکاهیم، ولی کاهش آلایندههای متحرک به خود ما مربوط است.
جریمه تولید آلاینده
مشاور پیشین سازمان حفاظت از محیط زیست با یادآوری راهکار بینالمللی کاهش کربن تشریح کرد: دولت باید برای هر منبع آلایندهای چه ثابت و چه متحرک جریمه تعیین کند. چنانچه جریمههای بینالمللی برای تولید کربن در حال تدوین است. برای مقابله با آلایندهها باید جریمه تعیین شود و این پول صرف اصلاحات در همین حوزه گردد.
پیامد تعطیلی مدارس و ادارات
فتح الله امی در پایان گفتوگو ضمن یادآوری تبعات تعطیلی طولانی مدارس و مراکز آموزشی به دنبال تشدید آلودگی هوا، متذکر شد: آموزش مجازی در تمامی مقاطع، سطح علمی را پایین میآورند. چه در مدارس و چه در دانشگاهها وضعیت به همین صورت است. شاید در دورهای تدریس و تحصیل مجازی به دلیل شیوع بیماریهای واگیردار اجرا شود که در چنین تصمیمی تردیدی نیست ولی باید بدانیم که کیفیت آموزش مجازی با آموزش حضوری یکسان نیست و راندمان پایینی دارد.