وضعیت بشار اسد در دمشق نامعلوم است و مشخص نیست او این بار هم می‌تواند مانع از سقوط حکومتش شود یا نه. در صورت سقوط دولت بشار اسد، حکومت خاندان اسد پس از 54 سال نابود خواهد شد.
خاندان اسد یکی از قدیمی ترین خانواده های قدرت در خاورمیانه است که نفوذ و ثروت زیادی داشته و توانسته دو رئیس‌جمهور سوریه را تعیین کند. این خاندان علوی تبار حالا در وضعیت سختی قرار دارد و ممکن است هر لحظه به پایان خود برسد.
با وخیم شدن اوضاع در سوریه، قصد داریم برخی نکات مهم را در رابطه با خاندان اسد و اعضاء متنفذ این خانواده بیان کنیم:
حافظ اسد/ بنیان‌گذار بزرگ
حافظ اسد پدر بشار اسد و بنیان‌گذار حکومت خاندان اسد است. او از سال 1970 تا سال 2000 در رأس قدرت بود و توانست بر سوریه حکومت کند. اسد یک علوی تبار از استان لاذقیه است. در جوانی وارد دانشگاه نظامی حمص شد و پس از پایان تحصیلات در رشته خلبانی، به ترفیع رسید. او همزمان به عضویت حزب بعث درآمد و در کودتای این حزب در سوریه نقش مهمی ایفا کرد.
حافظ اسد در جریان سه کودتا در سوریه مشارکت داشت و پس از این سه کودتا توانست حاکم بلامنازع سوریه شود. او در کودتای سال ۱۹۶۳ حزب بعث مشارکت داشت و پس از آن به فرماندهی نیروی هوایی سوریه رسید. در ۱۹۶۶، اسد و دوستانش کودتای دیگری علیه جناح راست حزب بعث ترتیب دادند که به قدرت گرفتن شاخه نظامی بعث به رهبری «صالح جدید» منجر شد. اسد در دولت جدید وزیر دفاع شد. او در سال ۱۹۷۰ در کودتای دیگری صالح جدید را سرنگون کرد و سپس تا هنگام مرگش رئیس‌جمهور سوریه ماند.
حافظ اسد 5 فرزند داشت. ماهر، بشار، باسل، ماجد و بشری اسد فرزندان او هستند.
شمایل سوریه حافظ اسد
حافظ اسد یک پان عربیست سکولار بود که رابطه بسیار خوبی با ناصر در مصر داشت. او تا پایان عمر با اسرائیل دشمنی داشت و در سطح جهانی نیز متحد شوروی به حساب می‌آمد. اقتصاد سوریه در زمان حافظ اسد «سوسیالیستی» بود. حافظ اسد که خود یک نظامی برجسته بود، قدرت نظامی سوریه را بالا برد و به خصوص نیروی هوایی این کشور را تقویت کرد. با وجود این، در جنگ 6 روزه از اسرائیل شکست خورد و جولان را به رژیم صهیونیستی داد.
با این حال، اسد نقش زیادی در حمله به لبنان و تصرف بخشی از اراضی آن داشت. او همزمان دشمن سرسخت عراق صدام حسین بود و بنای برقراری رابطه دوستانه با ایران را گذاشت و در طول جنگ 8 ساله، کمک های نظامی زیادی به جمهوری اسلامی ایران کرد.
پزشکی که نمی‌خواست حاکم شود
واقعیت این است که نه بشار اسد دوست داشت جانشین پدرش شود و نه پدرش چنین نقشه‌ای داشت. نخستین جانشین حافظ اسد برای به دست گرفتن حکومت سوریه، «رفعت اسد» بود. رفعت اسد برادر حافظ اسد بود. او یکی از اعضای بلندپایه در حزب بعث سوریه به حساب می‌آمد و ژنرالی سخت گیر و خشن بود. نیروهای تحت فرمان او در سال ۱۹۸۲ شورش اسلام گرایان در حماه را به شدت سرکوب کردند. رفعت مهم ترین گزینه برای جانشینی اسد بود اما به دلیل تلاش برای کودتا علیه برادرش، کنار گذاشته شد.
نفر دوم برای جانشینی حافظ اسد، «باسل اسد» بود. باسل پسر ارشد حافظ اسد بود و قدرت زیادی در حزب بعث داشت. از ویژگی‌های باسل اسد، علاقه شدید وی به جریان های سیاسی شیعه بود. او تلاش زیادی کرد که رابطه دمشق را با حزب الله و ایران و ... بهبود ببخشد. با این حال، باسل در روز ۲۱ ژانویه ۱۹۹۴ در ۳۱ سالگی بر اثر سانحه رانندگی در دمشق کشته شد.
بعد از مرگ باسل، بشار اسد که در انگلیس بود و داشت چشم پزشکی می‌خواند، فورا به دمشق فراخوانده شد و جانشین پدرش اعلام شد.
بهار دمشق/ شروع امیدوارکننده بشار
حافظ اسد، در ۱۰ ژوئن ۲۰۰۰ در دمشق به دلیل ایست قلبی درگذشت. بشار در ۱۷ ژوئیه به قدرت رسید. او بلافاصله بعد از به قدرت رسیدن، برخی اصلاحات فرهنگی و سیاسی مهم را در سوریه بناگذاشت. این اصلاحات که به «بهار دمشق» معروف هستند، باعث شدند بسیاری به حاکم جوان سوریه امیدوار شوند. این اصلاحات با نامه برخی مخالفان حکومت خاندان اسد آغاز شد. در این نامه که با نام «بیانیه 1000» شناخته می‌شود، از بشار خواسته شده بود که قانون وضعیت فوق‌العاده را لغو کند، آزادی های سیاسی کامل را اجرا و آزادی مطبوعات را تضمین کند و با برگزاری انتخابات آزاد وضعیت سیاسی سوریه را بهبود بخشد.
اقتصاد مافیایی/ زمینه ساز بحران
اگرچه شروع حکمرانی بشار اسد امیدوارکننده بود اما در ادامه با مشکلاتی مواجه گردید. بزرگترین مشکل بشار «اقتصاد» بود. اقتصاد سوریه در زمان حافظ اسد سوسیالیستی بود اما این اقتصاد با مشکلات متعددی روبه‌رو شد و بشار سعی کرد با خصوصی سازی این مشکلات را برطرف کند اما خصوصی سازی بشار صوری بود. او قدرت را نه به تجار بلکه به اعضای خانواده اسد داد و نوعی اقتصاد مافیایی به وجود آورد. این شیفت اقتصادی به فساد منجر شد و کمر دمشق را شکست.
فضای بسته سیاسی/ ضربه‌ای جانکاه بر قلب اسد
بشار اسد پس از سال 2010 شروع به بستن فضای سیاسی سوریه کرد. در این دوران «بهار عربی» آغاز شد و موجش سوریه را هم گرفت. همزمان، بشار اسد که با گروه های مختلف معارض (که بسیاری از آنها مسلح بودند) مواجه بود، شروع به سرکوب کرد و نتیجه این سرکوب، جنگ داخلی سوریه و نتایجش بود که به تضعیف قدرت اسد و سوریه انجامید.
بشری اسد/ قدرتمندترین زن خاندان اسد
بشری اسد، تنها خواهر بشار اسد، قدرت زیادی در خانواده داشت. پدرش او را بسیار دوست داشت و چنان شایعه شده بود که می‌خواهد او را جانشین خودش کند اما افسران ارتش بعث به او گفتند سوریه هنوز برای رئیس‌جمهور شدن یک زن آماده نیست.
بشری پس از به قدرت رسیدن برادرش تلاش کرد بر او نفوذ داشته باشد اما در رقابت با اسماء اسد، همسر بشار، موفق نبود. بشری مخالف اصلاحات سیاسی جدید بود اما برادرش به حرفش گوش نمی‌داد. بشری چندی بعد به فعالیت های اقتصادی پرداخت و در دبی ساکن شد تا بدین طریق از رودر رو شدن با برادر و همسر برادرش خودداری کند.
اسماء اسد/ همسر سوری – بریتانیایی بشار اسد
اسماء اسد بانوی اول سوریه و همسر بشار اسد است. او زاده بریتانیا و دانش‌آموخته رشته کامپیوتر از کینگز کالج لندن است. اسما در خانواده‌ای سنی مذهب اهل حُمص در لندن به دنیا آمد. پدرش پزشک متخصص قلب و مادرش از کارمندان عالی رتبه سفارت سوریه در لندن بود. او در لندن در حال تحصیل بود که با بشار آشنا شد. بعد از بازگشت بشار به دمشق، اسما نیز به سوریه آمد و با بشار ازدواج کرد.
اسماء بانوی اول سوریه شد و تلاش کرد اصلاحات سیاسی و اجتماعی زیادی در سوریه ایجاد کند. او تلاش کرد شمایل یک زن مدرن غربی را از خود به نمایش بگذارد اما اتفاقاتی که در سوریه افتاد، باعث شد رسانه های غربی نسبت به او بدبین شوند.
اسماء اسد رقابت و اختلافات زیادی با بشری، خواهر بشار داشت. بشری مخالف اصلاحات اسماء و بشار بود اما اسماء بر این اصلاحات تاکید می‌کرد.
مادر بشار اسد/ بانویی که بشار را به ماندن در قدرت واداشت
انیسه مخلوف همسر حافظ اسد و مادر بشار اسد است. او در سال ۱۹۵۰ با حافظ اسد ازدواج کرد.
خانواده مخلوف پس از ازدواج انیسه با حافظ اسد به ثروت و جایگاه ویژه ای دست یافته و توانستند کنترل صنایع مهمی از قبیل نفت، ارتباطات و بانکداری را در اختیار خود بگیرند.
انیسه سرسخت ترین عضو خانواده اسد به حساب می‌آید. مشهور است که او بشار را مجبور کرد که در قدرت بماند و همان سیاستی را پیش بگیرد که پدرش در پیش گرفت و با مخالفان سرسختانه مبارزه کند.
منبع: خبر فوری