ستاره صبح - فائزه صدر: رویا یا توهم ارز تک نرخی از موضوعاتی است که به عامل اختلاف نظر میان اقتصاددانان و کارشناسان مبدل شده یا در انتخابات به بهانه‌ای برای جدال رقبای انتخاباتی تبدیل می‌شود. در سال های اخیر همواره در دوره التهابات ارزی این بحث بالا می‌گیرد و انواع راهکارهای گریز از مشکلات ارزی ارائه می‌گردد، اما پس از مدتی باز ارز چند نرخی داریم و دلاری که در بازار آزاد اوج می‌گیرد. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی دولت نمی‌تواند ارز را تک نرخی کند چرا که زیرساخت‌ها و شرایط لازم برای انجام این مهم فراهم نیست. ستاره صبح در گفت‌وگو با مرتضی عزتی، اقتصاددان به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
مرتضی عزتی با اشاره به ساختار اقتصاد کشور در رابطه با موضوع ارز چند نرخی گفت: در کشور ما به دلایل مختلف به ویژه به دلیل وجود تحریم و احتمال تشدید رو نمی‌توان به تمام نیاز های ارزی کشور پاسخ داد. وقتی طرف عرضه نمی‌تواند به تقاضا پاسخ دهد نرخ‌ها بالا می‌رود.
وی افزود: دولت حتی اگر با سیاست ارز چند نرخی مخالف باشد باز هم ناچار به سهمیه بندی و کنترل تخصیص ارز است. چون دولت نمی‌تواند به همه متقاضیان ارز بدهد. وقتی ارز تقسیم بندی و سلسله مراتب اول، دوم و سوم ایجاد می‌شود ناخودآگاه قیمت پلکانی بالا می‌رود.
این اقتصاددان در تشریح مسیر چند نرخی شدن ارز گفت: بخشی از کالاها سوبسید ارزی می‌گیرند و بخشی باید از محل ارز آزاد تأمین شوند اینجا است که ما باز هم با ارز چند نرخی روبه‌رو خواهیم شد. کسانی که می‌خواهند سرمایه خود را از کشور خارج کنند یا برای حفظ ارزش پول اقدام به خرید ارز می‌کنند، وقتی دولت با کمبود منابع ارزی روبه‌رو است نمی‌تواند ارز اقلام ضروری را به این تقاضا اختصاص بدهد.
وی در ادامه افزود: تقاضا به بازار آزاد می‌رود و آنجا نرخ را بالا خواهد برد. پس از نظر ساختاری امکان تک نرخی شدن ارز وجود ندارد .وقتی منابع ارزی محدود است، شکل گرفتن بازار آزاد که نسبت به نرخ ارز دولتی نرخ بالاتری دارد، غیر قابل پیشگیری است.
این استاد دانشگاه در تشریح نسبت تحریم با بحران ارزی افزود: در شرایط فعلی که ایران تحت تحریم های شدید غرب قرار دارد و در تأمین منابع ارزی مورد نیاز کشور محدودیت وجود دارد، زمینه‌ای برای تک نرخی کردن ارز وجود ندارد.
وی اضافه کرد: فراموش نکنیم که تا چند روز دیگر ترامپ در آمریکا رسما کار خود را آغاز می‌کند با رفتاری که از او سراغ داریم می‌توان پیش بینی کرد که تحریم های آمریکا علیه ایران شدت خواهد گرفت.
این اقتصاددان با اشاره به احتمال تشدید مشکلات معیشتی مردم گفت: دولت عامل اصلی مشکلات معیشتی مردم، است. دولت موجب بالا رفتن نرخ ارز می‌شود زیرا بزرگترین بخش اقتصاد و ارز آور ترین حوزه اقتصاد ایران یعنی نفت به طور کامل در دست دولت است. وی در این رابطه تشریح کرد: بخش خصوصی که حجمی، وزنی و قدرتی ندارد تا بتواند نرخ ارز را جابه‌جا کند. ارز صادرات نفت در دست دولت است و بانک مرکزی را وادار می‌کنند نرخ ارز را بالا ببرد. نرخ ارز حدود 4 ماه بیش از 30 درصد افزایش پیدا کرده است. این اقتصاددان گفت: اراده بر افزایش نرخ ارز، پایه پولی، نقدینگی و تورم؛ که معیشت مردم را به خطر می‌اندازد، همه در حیطه اختیارات و تصمیمات تیم اقتصادی دولت است و دولت به طور مستقیم در تشدید این عوامل، بالار فتن تورم و کاهش رفاه مردم نقش دارد.