ستاره صبح، فائزه صدر: بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در آبان ماه ۱۴۰۳ نرخ تورم سالانه خانوارهای کشور به ۳۳.۱ درصد رسید که نسبت به ماه گذشته ۰.۵ درصد کاهش داشت. با این حال، بررسی جزئیات این آمار نشان‌دهنده تفاوت در زیر شاخص‌ها و تغییرات نرخ تورم در گروه‌های مختلف کالاها و خدمات است که نیاز به تحلیل دقیق دارد. در آبان ماه ۱۴۰۳، شاخص قیمت مصرف‌کننده به ۲۷۹.۵ رسید که نسبت به ماه گذشته ۲.۸ درصد افزایش‌یافته است. این افزایش می‌تواند نشان‌دهنده روندی نگران‌کننده در اقتصاد باشد، به‌ویژه در گروه‌های خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها که با تورم ۳.۶ درصدی مواجه بودند. افزایش تورم در این گروه‌ها می‌تواند بر الگوی مصرف خانوار تأثیر بگذارد و موجب کاهش قدرت خرید شود. ستاره صبح در گفت‌وگو با مهدی پازوکی، اقتصاددان به بررسی وضعیت تورم و راه‌های کاهشی شدن این شاخص پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
مهدی پازوکی، اقتصاددان در رابطه با نقش انتظارات تورمی در وضعیت اقتصادی کشور گفت: اگر دولت می‌خواهد تورم را کنترل کند باید دو کار در اقتصاد انجام بدهد که اولین موردتعامل با جامعه جهانی یا اصلاحات در سیاست خارجی است. این وظیفه سخت شجاعت می‌خواهد و تقصی است که از دولت‌های پیشین برای دولت چهاردهم به ارث رسیده است.
وی افزود: ایران چه بخواهد و چه نخواهد ناچارا باید به سمت تنش‌زدایی با غرب و به‌ویژه آمریکا حرکت کند. یکی از دلایلی که مسعود پزشکیان در انتخابات پیروز شد همین بود که ازنظر رأی‌دهندگانش، دولت او در مسیر آشتی با جهان ارزیابی‌شده بود و این‌طور به نظر رسیده بود که این فرد می‌خواهد با دنیا رابطه برقرار کند. اهل مذاکره بودن برای ایران مهم بود رأی‌دهندگان به پزشکیان نمی‌خواستند رئیس‌جمهور بعدی اهل مقابله باشد.
پازوکی در ادامه بیان کرد: مذاکره و توافق با غرب و ارتباطات دیپلماتیک انتظارات تورمی را کاهش می‌دهد. پیوستن به اف ای تی اف و هم موجب کاهش انتظارات تورمی می‌شود.
وی گفت: سیاست خارجی باید در جهت حفظ منافع ملی اصلاح شود. این اصلاح اثر بالایی بر کاهش انتظارات تورمی دارد و در اقتصاد تعیین‌کننده خواهد بود.
این استاد دانشگاه با یادآوری تأثیر مذاکرات برجام در شاخص‌های اقتصادی گفت: سال 95 در دولت حسن روحانی نرخ تورم تک‌رقمی شد، اتفاق درخشانی در وزارت اقتصاد رخ نداده بود، مهم‌ترین دلیل مذاکرات برجام بود. دولت وقت با غرب در حال مذاکره بود و مردم احساس کردند منافعی برای ایران به وجود آمده است و کشور به جامعه جهانی ورود می‌کند، همین حال و هوا تورم دورقمی را تک‌رقمی کرد. در آن سال 50 درصد از کاهش تورم به برجام ربط پیدا می‌کرد.
وی در ادامه افزود: دومین اصلاح دولت باید در سیاست‌های اقتصادی داخلی باشد. سال 2022 و دوران کرونا نرخ تورم انگلیس به 11.8 درصد رسیده بود؛ اما امروز به 1.8 رسیده است. چنین مواردی نشان می‌دهد تورم قابل کاهش است به‌شرط آنکه با تورم برخورد علمی شود. زبانی که متغیرهای اقتصادی آن را می‌فهمد زبان علم اقتصاد و زبان کارشناسان است نه زبان دستور.
این اقتصاددان با اشاره به فصل بودجه‌ریزی دولت تأکید کرد: دولت بخش درآمدی را به مجلس ارائه کرده و امروز دولت باید بخش هزینه‌ای بودجه را تقدیم کند. یکی از اتفاقاتی که در سه سال گذشته در اقتصاد رخ‌داده است، انبساطی بودن بودجه است و مخارج دولت بالابود. دولت باید مخارج غیرضروری خود را کاهش بدهد تا در بودجه توازن ایجاد شود. درآمد دولت محدود است، باید مخارج کاهش پیدا کند.
وی با یادآوری تصمیمات اقتصادی دولت سیزدهم خاطرنشان کرد: باوجوداینکه در سه سال گذشته رشد حقوق کارمندان دولت 20 درصد بود؛ اما سایر مخارج دولت به‌شدت افزایش پیداکرده است. مثلاً مرکز ملی فضای مجازی در سال 1401 میزان 250 میلیارد ریال بودجه داشت در قانون 1403 که در دولت ابراهیم رئیسی تصویب‌شده بود آن رقم به 696 میلیارد ریال تبدیل شد. یعنی بودجه این مرکز بیش از دو برابر افزایش پیدا کرد.
استاد اقتصاد افزود: مجلس در سال 1401 میزان 15332 میلیارد ریال که در قانون بودجه 1403 دولت سیزدهم آن را به 46688 میلیارد ریال افزایش داد. یعنی افزایشی بیش از سه برابر. اگر با همین روند پیش برویم مخارج دولت بیش از درامدش خواهد بود و درنتیجه به کسری بودجه می‌رسیم.
مهدی پازوکی در پایان گفت: وقتی دولت کسری بودجه دارد، حجم نقدینگی بالا می‌رود و با افزایش نقدینگی ارزش پول ملی پایین می‌آید و رفاه جامعه کاهش پیدا می‌کند. این اتفاقی است که در اقتصاد رخ‌داده است. 3 سال است که متوسط تورم بالای 42 درصد است. در هیچ دوره‌ای اقتصاد این‌چنین واکنش نشان نداده بود. بی‌شک این وضعیت نتیجه تصمیمات غیرعلمی است.