روزنامه «گاردین» چاپ لندن 200 سالگی خود را جشن گرفت. اگر بخواهیم برای مخاطبان عام ایرانی، تصور دقیق‌تری از طول عمر این روزنامه ارائه كنیم، باید گفت كه آغاز به كار گاردین در 5 می 1821 میلادی، مصادف با حكومت فتحعلی شاه (دومین شاه قاجار) و 7 سال قبل از انعقاد قرارداد ترکمانچای بود. روزنامه گاردین، كارش را به‌عنوان یك هفته‌نامه محلی در شهر منچستر شروع كرد. سپس روزنامه شد و به لندن انتقال یافت و درنهایت، دفاتری در سراسر اروپا تأسیس كرد و به شهرت جهانی رسید. این نشریه از بدو تأسیس، موضع مستقل و شعار ساده و صریحی را انتخاب كرد و علیرغم فشارهای مالی كه آن را تا مرز ورشكستگی پیش برد تا همین امروز، به آن عهد پایبند مانده است؛ «كار ما نقد قدرتمندان و دیدن كسانی است كه معمولاً دیده نمی‌شوند»!
روزنامه‌ای با 7 نسل شاغل
گاردین ازجمله روزنامه‌های مهم و تأثیرگذار جهان به شمار می‌رود. این روزنامه متعلق به بخش خصوصی است و در «روزنامه‌نگاری مستقل» نیز جایگاه مهمی دارد. در گاردین، 7 نسل روزنامه‌نگاران کار کرده‌اند و بازنشسته شده‌اند و بدون تهدید و تحقیر، به مرگ طبیعی یا لااقل حوادث غیرسیاسی از دنیا رفته‌اند. معنی این حرف را كسانی می‌دانند كه به تاریخ مطبوعات خاورمیانه آگاه‌اند.
پدر بزرگ نشریات دنیا
گاردین به‌عنوان یك روزنامه پر سابقه كه به‌درستی آن را «پدربزرگ نشریات دنیا» می‌نامند، برای همه رسانه‌های جهان، به‌ویژه روزنامه‌های ایران درس‌های آموختنی زیادی دارد؛ مهم‌ترین درسش، شاید همین نحوه مواجهه با رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی است كه چگونه به‌جای رقیب پنداری و گریز و ستیز، توانست آن‌ها را به خدمت گیرد و به بخشی از توان و اثربخشی خود، تبدیل كند. بااین‌حال، اهمیت گاردین در اصول حرفه‌ای و درس‌هایی كه به ما می‌دهد، نیست! بلکه قهرمان این داستان، آن فضا، فرهنگ و ساختاری است كه به‌اندازه دو قرن، یك رسانه منتقد و مستقل را در درون خود رشد می‌دهد و تحمل می‌کند.
میزان تأثیرگذاری روزنامه گاردین
روزنامه «العرب» چاپ لندن در توصیف این روزنامه می‌نویسد: «گاردین یک روزنامه تأثیرگذار است و بارها خبرها و گزارش و یادداشت‌های آن منجر به تغییر قوانین و استعفاهای متعددی شده است. گاردین و روزنامه‌نگاران آن تاکنون بسیاری از جوایز جهانی و در رأس آن‌ها پولیتزر را کسب کرده‌اند.»
روزنامه گاردین بر استقلال خود تأکید دارد و بارها برای ادامه حیات دست به دامن مخاطبان خود شده و از آن‌ها خواسته تا با حمایت مالی از روزنامه از طریق کمک مالی و اشتراک، از روزنامه حمایت کنند. این روزنامه بارها گفته است مدیون کسی نیست؛ به مخاطبان وفادار خود تکیه دارد و برای نظرات سایر افراد باز است.
روزنامه‌نگاری به سبک گاردین
گاردین در یادداشتی به مناسبت 200 سالگی‌اش گفت: «روزنامه، روشی را ادامه می‌دهد که به دنبال حقیقت باشد؛ قدرتمندان را به چالش بکشد و به خبرها و داستان سایر افراد و جامعه که مسائل و دغدغه‌هایشان به‌اندازه کافی از سوی مقامات شنیده نمی‌شود، اهمیت بدهد.» گاردین همچنین گفته است که «200 سالگی، پیری پختگی برای این روزنامه است. این سن نه‌تنها بیشتر از سن بسیاری از کشورها و بیشتر از همه احزاب سیاسی است، بلکه عمر هیچ موجود زنده‌ای در جهان به عمر گاردین نرسیده است.» این روزنامه معمولاً جمله «سی بی اسکوت» سردبیر گاردین بین سال‌های 1872 تا 1929 را یادآوری می‌کند که در سال 1021 و به مناسبت صدسالگی روزنامه نوشت: «خیلی خوب است که با خوانندگان خود صریح باشیم، اما بهتر این است که عادل باشیم». او در این مطلب تأکید کرده بود که «آزادی بیان باید برای همه وجود داشته باشد، اما حقایق باید برای ما روزنامه‌نگاران، مقدس بمانند.» این مقاله اسکوت تحت عنوان «100 سالگی» هم‌اکنون به مرجعی در سراسر جهان درباره نقشه ساخت رسانه مستقل تبدیل‌شده است.
ده‌ها میلیون خواننده
و بیش از 1.5 میلیون حامی
گاردین در طول 200 سال فعالیت خود از یک هفته‌نامه در شهر منچستر به موسسه بزرگ رسانه‌ای با «اتاق خبر» های متعدد در بریتانیا، آمریکا، استرالیا، ده‌ها میلیون خواننده وفادار در سراسر جهان و بیش از 1.5 میلیون حامی در 180 کشور جهان تبدیل‌شده است.
نقش گاردین در قرن سوم انتشار
«کاثرین فینر» سردبیر فعلی گاردین نیز نوشت: «سؤال نخست در قرن سوم انتشار روزنامه این است که در ایجاد و ماندگاری خاطرات فاجعه کووید 19 (کرونا) ما چه نقشی می‌توانیم ایفا کنیم. گزارش‌های ما - شامل کلمات، عکس‌ها، ویدئوها، عکس و صدا - چه تأثیری بر مبارزه برای فهم این همه‌گیری و جهان جدیدی که آن را شکل داده خواهد داشت؟ چگونه نظر و تحلیل ما بر تصمیماتی که ما را به اینجا رساند، نوری خواهد تاباند؟»
خانم «رولا خلف» سردبیر روزنامه قدیمی فایننشیال تایمز (چاپ لندن) هم به همین مناسبت گفت: «نقش رسانه‌های خوب، بازخواست قدرتمندان و ارائه حقایق به مخاطبان است. روزنامه گاردین از زمان تأسیس تاکنون چنین کاری را انجام می‌دهد».