نقدینگی و پول کثیف
من در صحبتی که با جناب رئیسجمهور داشتم، حدود یک سال وخردهای پیش، در همان جا من در مورد نقدینگی و پولهای کثیف سوال کردم. این سوال هم در نتیجه اظهارات اعضای دولت از جمله اظهارات وزیر کشور درباره پولهای کثیف ایجاد شده بود. دلیل آن هم این است که خیلی از شرکتها هنوز عملکرد مالی شفافی ندارند . همه میدانیم که حجم زیادی از نقدینگی در کشور وجود دارد. این حجم نقدینگی توسط مراکز متعدد اقتصادی و دولت تولید میشود. به نظر خود من این حجم نقدینگی به راحتی قابل کنترل نیست و البته دولت جناب روحانی هم نتوانست آن را کنترل کند. این حجم نقدینگی همانند یک سیلاب و سنگ دوران بود که به هر بخش اقتصاد میرسید باعث آسیب و تخریب میشد. میتوان گفت بسیاری از مشکلات کشور در حوزه اقتصاد ناشی از همین نقدینگی و عدم تسلط بر آن است. من وقتی درباره این نقدینگی از جناب رئیسجمهور سوال کردم فرمودند که ما این نقدینگی را به سمت بورس هدایت میکنیم. البته این نقدینگی در بورس هم مشکلاتی ایجاد کرد.به هر حال چون پایه این حجم نقدینگی در کشور سفته و دلالی است و بر اساس تولید نیست باعث مشکل میشود. هر کسی هم بخواهد در آینده رئیسجمهور شود این نقدینگی از مشکلات بزرگ در سر راه او خواهد بود.
مفهوم پول کثیف
پولهای کثیف، پولهایی هستند که در نتیجه کارغیرقانونی و غیرمشروع به دست میآیند. با فرار مالیاتی، عدم تولید و با شیوههای خاص که در نهایت در قالب پولشویی به پاکسازی آن میپردازند. در واقع شرایطی ایجاد میکنند که بتوانند در سایه آن پولها را شسته و از قانون فرار کنند و دوباره به مدار اقتصادی برگردند. معمولا دارندگان این پولها با رانت و امتیازهای ویژه اقتصادی یا اطلاعاتی مرتبطاند و تابع هیچ قانونی هم نیستند و به هیچکسی هم پاسخگو نیستند. این پولها در زمان انتخابات و به ویژه در رقابتهای سخت و سهمگینتر مانند انتخابات ریاستجمهوری به شکلی وارد ستاد های انتخاباتی میشوند. اگر جلوی این پولهای کثیف گرفته نشود و این پولها ثروت کاذب ایجاد کنند، در موسم انتخابات که زمان بازیهای قدرت است، این پولها ایجاد مشکل میکنند. حرف ما این بود که رئیسجمهور به عنوان رئیس قوه مجریه و مسئول برگزاری انتخابات با نظارت دقیق و شفافکردن هزینهکرد ستادهای انتخاباتی جلوی این دست پول کثیف در انتخابات را بگیرند.
راهحل
در کشورهای پیشرفته، مافیا نقش اصلی در تولید پولهای کثیف را دارد. مثلا در اروپا، ایتالیا نمونه بارز آن است. در این کشورها پولهای این چنینی را با قانون کنترل میکنند. در واقع قانون اجازه نمیدهد که چنین پولهایی آزادانه در گردش باشند و مصرف شوند. امکان رشد یا پولشویی پولهای کثیف در این اقتصادها کم میشود. وثتی قانون حاکم میشود راههای نفوذ هم کاهش مییابد.(چرا که قانون هم میتواند ریشه تولید ثروت را کنترل کند و هم هزینهکرد آن را میتواند زیر نظر بگیرد و پیگیری کند)
در نامه سرگشاده
به رئیسجمهور چه آمده بود؟
متن نامه سرگشاده آقای پاکسرشت از این قرار است: ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران! در نشست رسانه ای درمحضر جنابعالی درباره جلوگیری از نفوذ پول های کثیف در ساختار قدرت، بخصوص در موسم انتخابات ریاست جمهوری پرسشی مطرح کردم، البته شما همین چند روز پیش از منظر عرفانی اشاره فرمودید: «مگر قدرت چقدر ارزش دارد که انسان برای بدست آوردن آن دست به هر کاری بزند. جناب آقای رییس جمهور ! جنابعالی از بدو تاسیس نظام جمهوری اسلامی ایران در مصادر امنیتی بودید و هم اکنون که هشت سال مدیر اجرایی کشور بودید، به همه امور گردش مالی بودجه کشور و منشاء بسیاری از درآمدها و در نهایت به زوایای چگونگی نقدینگی کشور آگاهی و تسلط دارید. پرسیدم: حجم وسیع از نقدینگی در کشور وجود دارد که دولت شما به آن تسلط ندارد و در قالب پول های کثیف در موسم انتخابات علاوه بر ضربه زدن به ساختار اقتصادی کشور به بدنه قدرت نفوذ پیدا می کند!! جنابعالی فرمودید ما این حجم نقدینگی را به بورس هدایت می کنیم، دیدید که این حجم نقدینگی چطور بورس را هم درنوردید !! با نگاهی گذرا به آرایش ثبت نام های انتخاباتی و اظهارات کاندیدها: پر واضح است فقط جذب پولهای کثیف در شرایط فعلی انتخاباتی میتواند کفه ترازو را در صورت تایید شورای نگهبان به نفع نامزدها، تغییر دهد. جناب آقای رئیسجمهور! جنابعالی بعنوان مسئول برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ با همه وجود و بکارگیری فراگیر نهادهای امنیتی بدون هیچگونه اغماض و عافیت طلبی با نظارت کامل به هزینه های ستادهای انتخاباتی و منشاء پولهای پشتیبانی کاندیدها، نظارت کرده و نتیجه این هزینه ها را به سمع و نظر مردم مظلوم و ستمدیده کشورمان برسانید.
بازخوانی اختلاف نمایندگان و وزیرکشور بر سر موضوع پولهای کثیف
اما ماجرا از کجا آغاز شد؟ به گزارش ایرنا عبدالرضا رحمانی فضلی در همایش تخصصی روسای پلیس مبارزه با مواد مخدر، با اشاره به دستگیری باندی كه طی دو سال دو هزار میلیارد تومان گردش مالی داشته، گفته بود:" فردی كه این گردش مالی را انجام داده، 35 ساله بوده و پنج كلاس بیشتر سواد نداشته است. اگر چنین گردش مالی وارد چرخه اقتصادی شود، اثرات منفی زیادی دربرخواهد داشت، زیرا اگر گردش مالی كشور را در سال در حوزه مصرف حداقل 10 هزار میلیارد تومان و معادل ترانزیت آن را 20 هزار میلیارد تومان بدانیم، دو سوم بودجه عمرانی كشور را شامل می شود. وزیر كشور با اشاره به ورود چنین پول هایی به حوزه واسطه گری و جریانات كثیف اقتصادی گفته بود: این پول ها در صادرات و واردات غیرقانونی نیز وارد می شود و اگر بزرگترین فیلسوف اقتصادی دنیا نیز بیاید، با وجود قاچاق و مواد مخدر نمی تواند اقتصاد كشور را كنترل كند. او همچنین با اشاره به نابرابری، شكاف و تبعیض ها و اعمال نظر در قدرت ها گفته بود: بخشی از این پول در حوزه سیاست وارد می شود و افراد در قالب انتخابات و غیره به آن ورود می كنند، از این رو حوزه قدرت آلوده می شود و مردم در قالب دمكراسی، اختیار خود را به حاكمیتی تحت عنوان مجلس یا دولت می دهند. وی با بیان اینكه پول های كثیف در مسیر انتقال قدرت و سیاست قرار می گیرد در ادامه گفته بود: به عنوان مثال وقتی نامزد شورای شهری دو میلیارد تومان خرج می كند و وقتی از او پرسیده می شود این پول را از كجا آوردی، می گویند دوستان كمك كرده اند، و باید پرسید این پول های كثیف و قاچاق به همانجا نفوذ كرده، براین اساس می گوییم این پول ها در همه جا نفوذ كرده و تاثیر خود را گذاشته است."اظهارات وزیر كشور واكنش های زیادی را از سوی نمایندگان مجلس به دنبال داشت. با بالا گرفتن انتقادات نمایندگان از وزیر كشور به خاطر طرح موضوع پول های كثیف در انتخابات، رییس مجلس هم هفته گذشته در نطق پیش از دستور خود گفت كه اگر اطلاعی از چنین انتقال پولی در انتخابات اخیر وجود دارد كه افرادی را به قدرت رسانده، باید آن را اعلام كنند. او با انتقاد از اظهارات رحمانی فضلی گفت كه مبهم حرف زدن در این زمینه فایده ای جز ایجاد شبهات بلاوجه برای كشور ندارد اما اگر كسی از این گونه اقدامات اطلاعی دارد باید در اختیار قوه قضائیه قرار دهد تا رسیدگی شود. وزیر كشور اما مجددا به این اظهارات واكنش نشان داد و گفت كه انتظار دارد مجلس كه برخاسته از متن مردم و در جهت احقاق حق مردم و تقویت نظام است با وزارت كشور همصدا شود تا بتوان با این جریانات پول كثیف كه مقام معظم رهبری بارها و بارها تحت عنوان فساد اقتصادی از آن اسم بردند، مبارزه جدی كرد. او همچنین اعلام آمادگی كرد كه در یك جلسه غیرعلنی یكساعته در مجلس فرایند پولهای كثیف را در اقتصاد برای نمایندگان مجلس توضیح دهد. رحمانی فضلی مجددا هشدار داد كه اگر دقت لازم صورت نگیرد امكان دارد پولهای كثیف در حوزه سیاست و قدرت ورود پیدا كند لذا باید دقت كرد راه ورود این پول به قدرت بسته شود.