آشتی قطـر و عربستان

ستاره صبح-

امیر قطر برای شرکت در اجلاس شورای همکاری خلیج‌فارس به عربستان سعودی سفر کرد. پیش‌ازاین، وزیر خارجه کویت گفته بود عربستان و قطر پس از نزدیک به سه سال قطع روابط سیاسی و تجاری، توافق کرده‌اند که مرزهای هوایی، دریایی و زمینی خود را باز کنند. قرار بوده است در عربستان، توافقنامه‌ای به‌منظور پایان دادن به اختلاف بین دوحه و ریاض امضا شود. همسایگان قطر سه سال و نیم پیش این کشور را به اتهام حمایت از تروریسم تحریم کردند، اتهامی که قطر آن را انکار کرده است. یک مسئول برگزاری این اجلاس گفت تصمیم عربستان سعودی بازگشایی فضای هوایی، مرزهای زمینی و دریایی خود به قطر گام جهت اعتمادسازی بود تا زمینه برای اطمینان از حضور امیر ایجاد شود. در ماه‌های اخیر، واشنگتن فشارهای خود را برای حل اختلاف شدت داده است تا به‌زعم خود ایران را منزوی کند. جراد کوشنر داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ نیز در این اجلاس حضور دارد. عربستان، امارات، بحرین و مصر از بهار سال ۲۰۱۷ با قطر قطع رابطه کردند و دوحه را متهم به حمایت از «تروریسم» کردند. اتهامی که قطر رد کرد و ضمن مخالفت با خواسته‌های ۱۳ گانه ریاض، از این کشور و سه متحد دیگرش به علت خسارت به خطوط هوایی خود درخواست ۹ میلیارد دلار غرامت کرد.

علت قطع روابط
خبر توافق میان دوحه و ریاض تنها یک روز پیش از آغاز اجلاس شورای همکاری‌های خلیج‌فارس منتشر شد که روز سه‌شنبه، ۵ ژانویه، در ریاض آغاز به کار کرد. رسانه‌های خاورمیانه همچون الجزیره خبر این توافق را هم‌زمان با آغاز به کار جلسه سه‌شنبه، رسماً اعلام کردند. هم‌زمان یک مقام ارشد دولت آمریکا هم گفته که توافقی میان دو کشور برای پایان دادن به تنش‌های سه سال گذشته امضاءشده است. خبرگزاری رویترز از سفر جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ به خاورمیانه خبر داد و نوشت او برای حضور در مراسم اعلام این توافق عازم منطقه شده است. عربستان به همراه امارات متحده عربی، بحرین و مصر از اواخر بهار سال ۲۰۱۷ روابط خود را با قطر قطع کرده بودند، از آن زمان مرزهای زمینی، هوایی و دریایی خود را به روی قطر بسته بودند. ادعای این چهار کشور که عربستان رهبری آن‌ها را در دست دارد این بود که قطر در جریان جنگ سوریه و ظهور داعش در عراق، به گروه‌های تندرو کمک کرده است. ادعایی که دوحه قویاً رد می‌کند. پس از قطع روابط میان این چهار کشور و قطر، عربستان و امارات فهرستی ۱۳ ماده‌ای پیش روی قطر گذاشتند و برقراری مجدد روابط را منوط به اجرای کامل این مفاد گذاشتند؛ ازجمله، قطع روابط با ایران و تعطیلی شبکه خبری الجزیره. شروطی که دوحه آن‌ها را تلاش برای دخالت در امور این کشور و سرنگون کردن حاکمان خود دانست و نپذیرفت.
میانجیگری کویت
کویت که وزیر خارجه آن از این توافق و بازگشایی مرزهای قطر و عربستان خبر داده، در سه سال گذشته تلاش کرد برای آشتی میان این کشورهای حوزه خلیج‌فارس میانجی‌گری کند. انتظار می‌رود، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا هم شکل‌گیری این توافق را مدیون تلاش‌های خود در خاورمیانه ارزیابی کند. هنگامی‌که در ژوئن سال ۲۰۱۷ بحران میان این ۵ کشور عربی شروع شد، عربستان سعودی به‌اتفاق امارات متحده عربی، بحرین و مصر فهرستی شامل ۱۳ درخواست را به قطر تحویل دادند و یک مهلت ۱۰ روزه برای اجرای این درخواست‌ها تعیین کردند. ازجمله این درخواست‌ها قطع تمام ارتباط‌ها با تشکیلاتی بود که عربستانی‌ها ادعا می‌کردند اسلام‌گرا هستند و برخی از آن‌ها را «تروریست» می‌خواندند. قطر به‌دفعات هرگونه ارتباط با «گروه‌های تروریستی» را تکذیب کرده و این ادعاهای عربستان و متحدانش را هم رد کرد. این کشورها همچنین از قطر خواستند روابط دیپلماتیک و اقتصادی‌اش با ایران را قطع کرده و تحریم‌های آمریکا علیه ایران را رعایت کند. ازجمله ۱۳ درخواستی که کشورهای تحریم کننده از قطر کرده بودند تعطیل اهرم‌های رسانه‌ای این کشور-ازجمله شبکه الجزیره- بود که گزارش‌های غالباً انتقادی و افشاگرانه آن از منطقه، سال‌ها موجب سرافکندگی این کشورها در ارتباط با برنامه‌های سیاست داخلی‌شان شده بود.