پیامد حذف سیمرغ «بهترین فیلم از نگاه مردم» در جشنواره
سالها است که از بین فیلمهایی که در جدول اکران نوروزی قرار میگیرند، یک جایگاه به فیلمی که سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مردمی را دریافت میکرد، اختصاص داده میشد. درواقع سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مردمی هر سال و در پایان برگزاری جشنواره فیلم فجر، به اثری اختصاص داده میشد که میتوانست بیشترین رأی را از سوی مخاطبانی که به دیدن فیلمهای حاضر در جشنواره نشسته بودند به دست آورده بود، اختصاص داده میشد. برنده این سیمرغ بدون در نظر گرفتن دیگر تقاضاها و البته با خواست و رضایت صاحب اثر، اولین فیلمی بود که در جدول نوروزی قرار میگرفت. جالب این است که میتوان یکی از دلایل موفقیت این دسته از فیلمها در اکران نوروزی را همان آرای مردمی در جشنواره دانست، چراکه مخاطبان سینما ناخودآگاه به انتخاب مخاطبانی که در جشنواره فیلم فجر، اثر مورد نظر را دیده و نمره قبولی دادهاند اعتماد کرده و برای دیدن فیلم مورد نظر به سینما میرفتند. سال گذشته در کمتر از یک روز مانده به برگزاری آئین اختتامیه جشنواره چهلم فیلم فجر، به ناگاه سیمرغ مردمی از ترکیب جوایز جشنواره حذف شد. امسال در چهل و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر نیز سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران بهطور کامل حذف شد که این خود میتواند به شناخت سلیقه مخاطب سینما از سوی تصمیمگیرندگان اکران صدمه بزند.
سینما جزو اولویتهای جامعه نیست
سالهاست دیگر سینما رفتن جزو اولویتهای جامعه بهعنوان یک سرگرمی به شمار نمیرود. در ابتدا تصور بر این بود که به دلیل نیمه تعطیل بودن سینماها به دلیل شیوع کرونا، مخاطبان نسبت به حضور در سالنها کمی محتاطتر عمل میکنند؛ اما رفتهرفته با کاهش ابتلا به این ویروس، این انتظار میرفت که مخاطب به سینما کشیده شود. با بازگشایی دوباره سالنهای سینما، صاحبان آثار برای اکران فیلمهای خود در سینماها اعلام آمادگی کردند، اما نکته اصلی این بود که مخاطب مانند گذشته برای دیدن فیلم به سینما نمیآمد! برخی از پخشکنندگان و البته صاحبان فیلمها معتقد بودند که تبلیغات مناسبی برای آگاهی مردم از اکران فیلمها صورت نمیگیرد. کاهش استقبال مخاطب از سینما سبب شد تا فیلمسازان دیگر تمایلی به اکران فیلم خود نداشته باشند. البته در این میان فیلمهایی بودند که توانستند فروش خوبی داشته باشند، اما تعداد این فیلمها حتی به تعداد انگشتان دست هم نمیرسد. ترس از اکران فیلم در سینماها به دلیل کاهش مخاطب مسئلهای است که میتواند چالش بزرگی را برای اکران نوروزی به همراه داشته باشد، چراکه فیلمسازان بخش خصوصی تمایلی به اکران فیلمهای خود ندارند. هرچند مدیران دولتی در سینما، بستههای حمایتی را برای ترغیب صاحبان آثار برای اکران فیلمهای خود در سینما فعال کردهاند؛ اما این بستهها نیز نتوانسته کمکی به فروش فیلمها داشته باشد و میتوان گفت اکثر فیلمسازان از فروش فیلمهای خود و حمایت دولتی که با شرایط خاص ارائه میشود گلهمند هستند.
افزایش قیمت بلیت سینما
در سال جاری بلیت سینماها به ۴۵ هزار تومان رسیده است، به این معنا که اگر قرار باشد یک خانواده ۴ نفره حداقل یک بار در طول ماه به سینما برود، تنها باید ۱۸۰ هزار تومان هزینه بلیت پرداخت کند؛ اما سینما رفتن بهغیراز هزینه بلیت، هزینه تنقلات نیز به همراه دارد. با افزایش هزینهها اگر بخواهیم در پایینترین حد ممکن هزینه تنقلات را برای یک خانواده ۴ نفره در نظر بگیریم، باید گفت حداقل ۳۰۰ هزار تومان برای این بخش هزینه میشود. به این معنا که برای دیدن یک فیلم، یک خانواده ۴ نفره باید حدوداً ۴۸۰ هزار تومان هزینه کند که این هزینه با توجه به کاهش توان خرید جامعه برای یک خانواده چندان بهصرفه نیست. حال تصور کنید که قیمت بلیت سینماها در سال جدید با افزایش همراه خواهد بود و این به آن معنا است که استقبال از سینما احتمالاً کاهش پیدا میکند.
همزمانی اکران نوروزی
با ماه مبارک رمضان
در هر سال یکی از راکدترین نوبتهای اکران، معمولاً همزمان با شروع ماه مبارک رمضان صورت میگیرد؛ چراکه در این ماه مردم به دلیل گرفتن روزه تمایل کمتری به سینما رفتن حداقل تا بعد از افطار دارند. طی سالهای گذشته تلاش میشد تا با افزایش ساعت اکران فیلمها بعد از افطار مخاطب را ترغیب به حضور در سینماها کنند که البته این افزایش سانس گاهی به جذب مخاطب در سینما کمک میکرد، حتی سالها تجربه اکران افطار تا سحر نیز اجرایی میشد که مورد استقبال نیز قرار میگرفت؛ اما نکته اینجاست که در اکران نوروزی ۱۴۰۲، به دلیل همزمانی اکران نوروزی با ماه مبارک رمضان، مردم ترجیح میدهند تا بعد از افطار زمان خود را به دیدوبازدید نوروز اختصاص دهند تا اینکه به سینما رفته و فیلم ببینند و این شرایط میتواند معادله اکران نوروزی امسال را پیچیدهتر کند. باید دید سازمان سینمایی که نظارت مستقیم بر اکران نوروزی دارد، با توجه به شرایط موجود حاکم بر سینما چه برنامهای برای تشویق سینماگران به نمایش فیلمهای خود در سینما و البته جذب مخاطب دارد. نباید فراموش کرد اکران نوروزی بهترین فرصت برای به حرکت درآوردن چرخه اکران به شمار میرود و برای جذب مخاطب باید سلیقه و ژانرهای مختلف سینمایی را مدنظر قرار داد.