18 سپتامبر 2022
به قلم شان دورنز
تارنمای نشنال اینترست
برگردان و کوتاه سازی علی‌اصغر شهدی
[email protected]
با حضور مؤثر حزب‌الله در لبنان و سوریه، کنترل حماس بر غزه و سلطنت ضعیف هاشمی در اردن، کرانه باختری آخرین پایگاه باقی‌مانده برای غرب است.
هنری کیسینجر (سیاستمدار و وزیر امور خارجه پیشین آمریکا) درگذشته گفت بود: «جمهوری اسلامی ایران باید تصمیم بگیرد که ملت است یا آرمان؟» اما انتخاب نظام از زمان تأسیس آن در چهار دهه پیش روشن است: این یک پروژه انقلابی است که تهران قصد دارد تا آستانه اسرائیل نفوذ کند.
خشونت در کرانه باختری تحت کنترل خودگردان فلسطین (PA) که به نام‌های یهودیه و سامره نیز شناخته می‌شود در حال افزایش است. اما بسیاری از اهالی مطبوعات و سیاست‌گذاران نمی‌توانند دلیل آن را بپرسند.
«فتح» جنبشی است که بر تشکیلات خودگردان مسلط است. محمود عباس هفده سال است که ریاست بر فتح و رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین را بر عهده دارد. یک نظرسنجی در ماه فروردین 1401 (مارس 2022) توسط مرکز تحقیقات سیاست و نظرسنجی فلسطین نشان داد که تقریباً سه‌چهارم پاسخ‌دهندگان خواهان استعفای عباس هستند.
عباس در نوامبر امسال هشتادوهفت‌ساله خواهد شد. او به‌طور فزاینده‌ای خودکامه شده و در هماهنگی با اسرائیل، روزنامه‌نگاران و منتقدان را زندانی و شکنجه می‌کند. عباس قدرت را به نحوی بیشتر از سلف خود، یاسر عرفات دریافت کرده است.
با این حال، تسلط عباس ناپایدار است و رقبای فتح در مناطق کلیدی تشکیلات خودگردان نفوذ کرده‌اند. همان‌طور که خالد ابوطعمه، روزنامه‌نگار به دیگران شرح داده است، تمام بخش‌های کرانه باختری تحت حکومت خودگردان فلسطین در حال خارج شدن از گروه عباس هستند. تظاهرات طرفداران حماس رایج شده است. جنگ بین خانواده‌ها، قبایل رقیب و نابسامانی گسترده حتی منجر به درخواست برخی خانواده‌ها از پادشاهی هاشمی اردن برای مداخله شده است.
شهرهای «نابلس، جنین و هبرون» در لبه پرتگاه قرار دارند و نقطه کانونی برای عملیات اخیر ضد فلسطینی اسرائیل بوده‌اند. از بهار سال 1401 (2022) نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) بیش از 1500 فلسطینی را در حملات روزانه بازداشت کرده‌اند. عملیاتی که به‌طورمعمول شاهد حمله به نظامیان اسرائیل بوده است.
نخست‌وزیر اسرائیل، یایر لاپید در اظهارات 17 شهریور (8 سپتامبر 2022) نسبت به «واقعیت در حال تغییر» در کرانه باختری هشدار داد. در اوایل هفته آویو کوچاوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل گفت: «بخشی از افزایش حملات فلسطینی‌ها ناشی از درماندگی نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان فلسطین است که منجر به فقدان حکومت در مناطق خاصی از یهودیه و سامره شده است. این‌ها زمینه‌های مساعدی برای مبارزه فلسطینی‌ها به شمار می‌رود.»
احمد مجدلانی، یکی از اعضای کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف)، گفته است: دلیلی وجود ندارد که تشکیلات خودگردان به همکاری امنیتی با اسرائیل ادامه دهد. ساف، مانند فتح و خود تشکیلات خودگردان، توسط عباس کنترل می‌شود.
وزارت امور خارجه تشکیلات خودگردان، عملیات ضد تروریستی اسرائیل را محکوم کرد و آنها را «آزار و اذیت و ظلم» خواند. همکاری امنیتی تشکیلات خودگردان با اسرائیل، اگرچه محدود است، اما موردپسند بسیاری از فلسطینی‌ها نبوده است.
همان‌طور که جو تروزمن، تحلیلگر پژوهشی در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها (FDD) مستند کرده است، چند تن از اعضای سرویس‌های امنیتی تشکیلات خودگردان اخیراً به سربازان اسرائیلی که عملیات ضد تروریستی انجام می‌دهند حمله و آنها را تهدید کرده‌اند. تشکیلات خودگردان، فتح و ساف مدت‌هاست که حملات تروریستی را ستایش کرده‌اند و حتی آنها را تحریک نموده‌اند و خود عباس نیز درخواست‌های ایالات‌متحده برای عدم پرداخت حقوق به کسانی که یهودیان را می‌کشند و معلول می‌کنند، رد کرده است. حتی درگذشته مواردی وجود داشته است که مأموران امنیتی تشکیلات خودگردان حملاتی را انجام داده‌اند. با این حال، همان‌طور که تروزمن اشاره کرد، این افزایش نشان می‌دهد که «جنبش فتح ظاهراً کنترل سرویس‌های امنیتی خود را از دست می‌دهند». او هشدار داد که تشکیلات خودگردان شاهد «فرسایش اقتدار خود در کرانه باختری» هست.
کاهش نفوذ تشکیلات خودگردان و افزایش متقابل نفوذ رقبای تحت حمایت ایران، خبرساز است. ایران امیدوار است که نیروهای نیابتی‌اش بر کرانه باختری نیز کنترل داشته باشند. بانفوذ حزب‌الله در لبنان و سوریه، کنترل حماس بر غزه و سلطنت ضعیف هاشمی در اردن، کرانه باختری آخرین پایگاه برای غرب باقی‌مانده است. اگر طرفداران ایران آن منطقه را نیز تصاحب کنند، تهران در موقعیت بهتری برای دستیابی به هدف اعلام‌شده خود یعنی مقابله با اسرائیل خواهد بود.
کمیته دقت در گزارش و تحلیل خاورمیانه CAMERA مستند کرده است، در سال‌های اخیر، چندین مقام ارشد فتح، مانند عباس زکی، خواستار تجدید روابط با تهران شده‌اند.
در حال حاضر، خشونت و بی‌ثباتی بیشتر محتمل به نظر می‌رسد، برخی از تحلیلگران هشدار می‌دهند که تعطیلات یهودیان در هفته اول مهرماه (اواخر سپتامبر و اوایل اکتبر)، حملات تروریستی بیشتری را به همراه خواهد داشت.