پرفسور سید حسن امین – استاد حقوق بین‌الملل
نویسنده به‌عنوان یک استاد حقوق بین‌الملل و یک شهروند ایرانی صلح‌دوست، به‌حکم قواعد حقوق بین‌الملل، هرگونه توسل به‌زور و ازجمله حمله نظامی روسیه به کشور اوکراین را نامشروع و غیرقانونی می‌داند که پی آمدهای آن ازجمله آوارگی، پناهندگی و بی‌پناهی هزاران انسان زیان‌دیده یک فاجعه انسانی است. مسئولیت کیفری و حقوقی این خسارات مالی و تلفات جانی بر گردن آمران و عاملان ایجاد این فاجعه است.
نگارنده به‌عنوان یک ایرانی مخالف جنگ و خشونت، از دولت ایران می‌خواهم از حمله نظامی هیچ کشوری ازجمله متحد فعلی خود روسیه حمایت نکند و با تکیه‌بر مواضع اصولی حقوق بین‌الملل، هرگونه توسل به‌زور و حمله نظامی و جنگ را محکوم کند. سیاست یک بام و دو هوا در روابط بین‌الملل، نه‌تنها از جهت حقوقی و اخلاقی نادرست است، بلکه در عمل هم در درازمدت به زیان اعتبار و عزت کشور با فرهنگی همچون ایران تمام خواهد شد. ایران از آغاز تأسیس سازمان ملل متحد، عضو مؤسس و مؤثر آن بوده و مکرر برای احقاق حقوق خود به آن پناه برده است. نگاهی تاریخی به عملکرد ایران در این باب سودمند است:
۱- روسیه شوروی و انگلستان در شهریور ۱۳۲۰ ایران را با حمله نظامی اشغال کردند. در سال ۱۳۲۴ روسیه شوروی ارتش سرخ را پس از پایان جنگ جهانی دوم از ایران بیرون نمی‌برد و برای تجزیه آذربایجان و مهاباد به دست پیشه‌وری و قاضی محمد، دسیسه می‌کرد و با مطالبه امتیاز نفت شمال از ایران باج‌خواهی می‌کرد. ایران با همه ضعف، شجاعانه به استناد حقوق بین‌الملل زیر بار نمی‌رفت و دولت ایران در کابینه ابراهیم حکیمی (حکیم الملک تبریزی) به توصیه سیدحسن تقی زاده (یکی دیگر از رجال آذربایجان)، به شورای امنیت تازه تأسیس سازمان ملل شکایت برد. «سیدحسن تقی زاده» سفیر ایران در لندن و «حسین علا» سفیر ایران در آمریکا به‌رغم توافق احمد قوام و استالین در مسکو، شکایت رسمی ایران را از شوروی در شورای امنیت پس نگرفتند و با فشار دیپلماتیک خود در صحنه بین‌الملل دست دولت مرکزی قوام را قوی نگه داشتند. شوروی پشت مزدوران فرقه را در جمهوری‌های خلق‌الساعه آذربایجان و مهاباد خالی کرد و به آن‌ها دستور داد تا بدون مقاومت به آن‌سوی ارس فرار کنند و پناهنده شوند تا قوام بتواند مقدمات دادن امتیاز نفت شمال به شوروی را فراهم کند که البته آرزویی خام بود و قوام می‌دانست که مجلس شورای ملی هیچ‌گاه چنین امتیازی را تصویب نخواهد کرد.
۲- دولت ایران در اوج انقلاب و آمریکاستیزی، مداخله نظامی شوروی در افغانستان را تجاوز و تهاجم خواند و محکوم کرد.
۳- ایران در پی حمله نظامی صدام به ایران که خسارات مالی و تلفات انسانی هشت ساله‌اش رکوردها را شکست، همیشه از مجامع بین‌المللی می‌خواست که عراق را آغازگر جنگ اعلام کنند تا مقاومت و تحرکات نظامی ایران به دفاع مشروع تعبیر شود.
۴- ایران حمله صدام به کویت را محکوم کرد.
۵-ایران حمله آمریکا به عراق را محکوم کرد.
با این سوابق جالب، مناسب بلکه واجب است که دولت ایران حمله اخیر روسیه به کشور مستقل اوکراین را نیز محکوم کند و طرفین را به مذاکره و گفتگو برای رفع اختلافات با میانجیگری سازمان ملل دعوت کند.