مفهوم شهروند قرن ۲۱ با طرح صیانت زیر سؤال میرود
سینا دادخواه، داستاننویس درباره آسیبشناسی اجرایی شدن طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی برای حوزه فرهنگ و ادبیات، آنهم با توجه به اینکه در سالهای اخیر بخش قابلتوجهی از آثار ادبی در فضای مجازی (شبکههای اجتماعی خارجی) منتشر میشوند، گفت: در درجه اول، هر کسبوکاری ازجمله نشر یا اطلاعرسانی هر رخداد فرهنگی مثل نشست رونمایی از کتاب در اینستاگرام انجام میشود. فرهنگ یک بخش عمومی دارد، مثل بهداشت و بسیاری از آموزشهای ابتدایی شهروندی که برای آنها در اینستاگرام تولید محتوا میشود، وقتی این فرهنگ عمومی را تضییع میکنند، دیگر چیزی برای فرهنگ نخبگانی باقی نمیماند. بهطورکلی معنی بنیادین شهروند قرن ۲۱ با این طرح زیر سؤال میرود، دیگر کتاب، فیلم، موسیقی و ... جای خود دارد.
تأثیر نظر اهل فرهنگ و قلم
در تصمیمگیریها
همچنین کریم رجبزاده، شاعر با انتقاد از این طرح بیان کرده بود: امیدوارم این اتفاق نیفتد و فضا بستهتر نشود، زیرا روابط فرهنگی جامعه را زنده نگه میدارد و جامعه دیگر دلخوشیای ندارد. او البته در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر نظر اهل فرهنگ و قلم در تصمیمگیریهای اینچنینی با مطرح کردن اینکه «کدام اهلقلم؟ قلمهای وابسته یا قلمهای غیر وابسته؟» گفته بود: آنها کار خودشان را میکنند و هرچقدر هم که اهالی فرهنگ حرفی بزنند، گوش شنوایی نیست. تمامی اهالی فرهنگ هم اگر جمع شوند و بیانیه بنویسند، آنها کار خودشان را میکنند.
اجرایی شدن طرح صیانت غیرممکن است
اسماعیل امینی، شاعر، مدرس دانشگاه و طنزپرداز نیز اجرایی شدن طرح صیانت را کاری غیرممکن دانسته و درباره آسیبهای این طرح گفته بود: الان سرعت انتشار آثار ادبی و هنری و برگزاری جلسات به نسبت روزگاری که تکیه فقط بر مطبوعات، یا برگزاری کنسرت و درآمدن نوار کاست بود، بالا است و به نظر من این به نفع فرهنگ و هنر است؛ اما آیا به این معنی است که فضای مجازی کاملاً پیراسته است؛ یعنی هیچ عیبی ندارد؟ اتفاقاً خیلی عیب دارد، یکی از عیبهای بزرگ آن این است که مجموعهای از جعلیات، آثار بیهویت و سرقتهای ادبی و هنری رواج دارد. منتها به نظر من، دوره اینها بهسرعت خواهد گذشت، چنانکه در ابتدای رواج ویدیو هم به همین شکل بود، بیشتر ابزار سرگرمی بود، اما بعدها بخش سرگرمی و نازل آن به نفع انتشار راحتتر فیلم سینمایی و سریال کنار رفت.
صدمه طرح صیانت به حوزه فرهنگ
عبدالجبار کاکایی، شاعر و مدرس دانشگاه دراینباره اظهار کرده بود: من به موضوع فضای مجازی و نسبت آن با ادبیات خیلی خوشبین هستم. غالباً باوجوداین نظریه که میگویند میزان مطالعه کم شده و موضوع مطالعه در حال به حاشیه رفتن است، اما اتفاقاً من معتقدم که گردش اطلاعات در این فضا بالاست و تربیت فرهنگی برای استفاده از فضای مجازی هم روزبهروز در حال بهتر شدن است. آن افرادی که این طرحها را به مجلس میبرند، با بزرگان و اهالی ادبیات جلسه بگذارند و گفتوگو کنند و با مشورت این کار را انجام دهند، چون صدمه این کار به حوزه فرهنگ میرسد. متأسفانه این تصمیمات کلان سیاسی بازخورد بدی دارد.
فضای مجازی عدالت فرهنگی را در جامعه گسترش میدهد
رضا اسماعیلی، شاعر نیز معتقد بود نگرانیهایی که گاهی از سوی مجلس یا بعضی از نهادهای مختلف در این زمینه وجود دارد، بیشازحد است و اظهار کرده بود: فضای مجازی امکانی را برای همه افراد فراهم کرده که حتی اگر فردی در یک روستای دورافتاده از پایتخت است، اگر فقط یک موبایل داشته باشد میتواند با دنیا و جهان ارتباط برقرار و آثار خودش را عرضه کند و نظر دیگران را نسبت به آثارش بداند. فضای مجازی به این نحو عدالت فرهنگی را در جامعه گسترش میدهد و ما باید از چنین فضایی استقبال کنیم. در حال حاضر خیلی از مردم در فضای واقعی نمیتوانند به کار خودشان ادامه دهند، اما در فضای مجازی کسب درآمد میکنند و علاوه بر این، خلاقیتها هم بارور و درنهایت منجر به یک نوع نشاط و طراوت فرهنگی میشود که این اتفاقاً کمک میکند تا روحیه نشاط در جامعه بیشتر و افسردگی کمتر شود و مردم بتوانند با آرامش خاطر به زندگیشان ادامه دهند.
باید در طرح صیانت بازنگری شود
مهدی محبعلی، مدیر روابط عمومی فیدیبو با بیان اینکه طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی لطمه غیرقابلانکاری میزند، از اینکه این طرح چطور میل و انگیزه مخاطبان کتاب را برای مطالعه کاهش میدهد، گفته بود. او با اشاره به اهمیت شبکههای اجتماعی توضیح داده بود: یکی از دلایل اصلی این مخالفت این است که شبکههای اجتماعی گستردهای که وجود دارد، یکی از مسیرهای معرفی کتاب و دریافت اطلاعات کامل از کتاب و یکی از کانالهایی است که مخاطب میتواند از طریق آن اطلاعات بیشتر به دست بیاورد و به مطالعه و کتابخوانی ترغیب شود. بر این اساس من فکر میکنم که این طرح میتواند یک لطمه بزرگ به کاربران فیدیبو بزند و ما هم معتقدیم که باید در این طرح بازنگری شود.