وابستگی به درآمد نفت و گاز
مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در اقتصاد روسیه و ایران نفت و گاز است. هر دو کشور به درآمدهای نفتی وابستگی دارند. وابستگی روسیه به درآمدهای نفت و گاز زیادتر شده و حدود 75 درصد درآمدهای صادراتی روسیه از نفت و گاز تأمین می‌شود. روسیه سالانه حدود ۴ میلیارد بشکه نفت صادر می‌کند. دوسوم منابع نفت و گاز روسیه در سیبری واقع‌شده‌اند که هزینه تولید هر بشکه نفت در آن مناطق بین ۳۰ تا ۴۰ دلار است؛ لذا منافع اقتصادی روسیه در قیمت نفت بالاتر از ۴۰ دلار است، افزایش هر ده دلار قیمت نفت منجر به ایجاد ۴۰ میلیارد درآمد بیشتر برای روسیه می‌شود. لذا نفت 80 دلاری به مفهوم 160 ميليارد دلار درآمد برای روسیه است. اگر قیمت نفت کمتر از 40 دلار باشد تولید دوسوم نفت روسیه زیان ده خواهد شد.
آمریکا بزرگ‌ترین واردکننده نفت
آمریکا یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان نفت جهان است. اقتصاد این کشور به‌گونه‌ای تنظیم‌شده که اگر قیمت نفت بالاتر از 50 دلار باشد، شرکت‌های نفتی آمریکا برداشت نفت و گاز و میدان‌ها «شیل» را افزایش می‌دهند و در زمان‌هایی که قیمت نفت به کمتر از 50 دلار می‌رسد، واردات نفت آمریکا زیادتر می‌شود. حفظ قیمت نفت بالاتر از 40 دلار برای روسیه که 75 درصد اقتصاد آن به نفت و گاز وابسته است امری حیاتی و سرنوشت‌ساز است. لذا این کشور از همه اهرم‌ها و نفوذ منطقه‌ای، جهانی و قدرت نظامی خود جهت ایجاد شرایطی در جهان که قیمت نفت بالاتر از 40 دلار باشد استفاده خواهد کرد.
تولید روزانه نفت
تقاضای نفت در جهان مشخص و روند آن نیز قابل پیش‌بینی است. در حال حاضر کشورهای تولیدکننده نفت برای به دست آوردن بازار جهت صادرات نفت خود در رقابت نسبتاً کمی به سر می‌برند، اما طی سال‌های آینده با کاهش نیاز جهانی به نفت رقابت بین کشورهای تولیدکننده نفت جهت تصاحب بازارها افزایش خواهد یافت. کشورهای عربستان، روسیه، ایران و عراق دارای بیش‌ترین ظرفیت برای صادرات نفت می‌باشند. چنانچه روسیه بتواند با ابزار مختلفی که در اختیار دارد صادرات کشورهای رقیب را کاهش دهد قادر خواهد بود ضمن افزایش سهم بازار خود قیمت نفت را نیز افزایش دهد. بنابراین منافع ایران و روسیه در حوزه تصاحب بازار صادرات نفت واگرا هست. در حوزه صادرات گاز این واگرایی بیشتر است چراکه ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و ظرفیت‌های بالای تولید گاز توان بالایی جهت تأمین بخش قابل‌توجهی از نیاز ترکیه و اروپا را دارد و در صورت اتصال خط انتقال گاز ایران به اروپا، ایران رقیب اصلی روسیه در صادرات گاز به اصلی‌ترین بازار صادراتی روسیه خواهد شد به همین دلیل روسیه به هیچ‌وجه اجازه تحقق چنین هدفی را به ایران نخواهد داد. آمریکا تمایل دارد در تأمین گاز بازار غرب اروپا نقش ویژه داشته باشد و این هدف را با صادرات LNG محقق نموده است. البته به دلایلی که در اینجا بیان‌شده در سال‌های آینده تولید نفت و گاز آمریکا و نیاز این کشور به نفت کاهش خواهد یافت. بنابراین رقابت این کشور جهت تصاحب بازار صادرات گاز به غرب اروپا نیز کاهش می‌یابد.
تأثیر خودروهای برقی بر کاهش تولید نفت و درآمد کشورهای صاحب نفت
احتمالاً طی 5 سال آینده دولت آمریکا نیز تمایل به نفت حدود 80 دلار در بشکه داشته باشد تا در این فاصله با حداکثر برداشت از میدان‌ها شیل گاز و نفت ضمن افزایش درآمد و تولید ملی اشتغال‌زایی را نیز افزایش دهد و از آثار ویرانگر کرونا بر اقتصاد خود بکاهد، اما در بلندمدت با کاهش تقاضا ناشی از افزایش تولید خودروهای برقی قیمت نفت به مرور کاهش خواهد یافت. افزایش قیمت نفت بیش‌ترین فشار را به چین و اروپا به عنوان مصرف‌کنندگان عمده نفت وارد می‌کند منافع چین، اروپا، ژاپن و کره بر نفت ارزان است. کشورهای چین، اروپا، ژاپن، کره و ... سرمایه‌گذاری‌های کلانی جهت تولید باتری‌ها ذخیره برق و تولید خودروهای برقی به عمل می‌آورند و توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در چین، ژاپن و کره هر سال زیادتر خواهد شد. سایر کشورها ازجمله آمریکا، هند و چند کشور دیگر نیز برنامه‌های جامع و گسترده‌ای در این خصوص طرح‌ریزی نموده‌اند. روسیه سالانه حدود 200 میلیارد مترمکعب گاز به اروپا صادر می‌کند که ارزش آن بین 30 تا 40 میلیارد دلار است. دومین واگرایی منافع بین ایران و روسیه در تدوین رژیم حقوقی دریای خزر است. طبق قراردادهای 1821 و 1940 بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی منافع موجود در دریا به صورت مشاع بین دو کشور ایران و شوروی تقسیم‌شده بود. روسیه تاکنون به منافع ملی ایران توجه لازم را به عمل نیاورده مثل رژیم حقوقی دریای خزر است که تخطی کشورهای همسایه روسیه از قراردادهای بین ایران و شوروی نباید موردحمایت روسیه باشد. ایران تحت هیچ شرایطی حاضر نیست قراردادهای معتبر و پایه‌ای بین خود و شوروی را کنار بگذار چراکه کنار گذاشتن این قراردادها ضربات سهمگین و جبران‌ناپذیری به منافع ملت ایران در همه نسل‌های آینده وارد می‌کند روسیه باید از کاهش حق ایران در تقسیم رژیم حقوقی دریای خزر دفاع نکند.
ایران و روسیه دارای منافع مشترک هستند مثل:
- مسیر ایران برای ترانزیت کالاهای روسیه به سمت خلیج‌فارس
- صادرات و واردات غیرنفتی بین دو کشور
- همگرایی در نفوذ منطقه‌ای در برخی کشورها البته به شرط عدم زیاده‌خواهی طرف روسی خصوصاً در سوریه
- هم‌افزایی در مواجهه با اهداف پیدا و پنهان قدرت‌های جهانی
- روسیه و ایران می‌توانند حجم مراودات اقتصادی خود را به چندین برابر افزایش دهند و در عرصه‌های بین‌المللی هم‌افزایی بیشتری داشته باشند مشروط به اینکه روسیه به حقوق حقه ایران در دریای خزر احترام بگذارد و در جهت منافع خود به منافع ملی ملت ایران بی‌توجهی نباشد
- همکاری مثبت در تدوین رژیم حقوقی دریای خزر و توسعه فعالیت‌های اقتصادی ایران در دریای خزر
- حمایت از سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی در حوزه‌های پر مزیت روسیه ازجمله حوزه کشاورزی و معادن و صنایع معدنی و همچنین حمایت از سرمایه‌گذاری شرکت‌های روسی در حوزه پتروشیمی و حمل‌ونقل ایران