ستاره صبح، فائزه صدر: فاجعه چرنوبیل در 26 آوریل 1986 یکی از بزرگترین حوادث صنعتی تاریخ بود که نه تنها چندین شهر و روستا در اوکراین، بلاروس و روسیه را برای همیشه غیر قابل سکونت کرد، بلکه تبعات آلودگی منتشر شده را مثل میراثی شوم برای نسلهای بعدی به جا گذاشت. حادثه چرنوبیل به ترک برداشتن دیوار اقتدار شورویسابق میماند، که لایههای سنگین ناکارآمدی پشت آن مخفی شده بود. این روزها تبریز با غبار سمی غلیظی که در آسمانش جولان میدهد به چرنوبیل ایران میماند، چرا که این شهر با روزهای تیرهاش عملاً به سمت خفگی و خاموشی میرود و نمایشی از ناکارآمدی مدیریتی زیست محیطی را به صحنه میبرد. روز گذشته شاخص آلودگی هوای تبریز با عدد 205 از تهران بزرگ با عدد 171 پیشتر بود. ساکنان دامنههای سهند که زمانی به هوای پاک شهرشان میبالیدند، این روزها در محاصره لایه غلیظی از دود و غبار سمی، در آلودهترین پهنه ایران زندگی خود را حفظ میکنند.
به دلیل کاهش بی سابقه بارشها، وارونگی دما شکسته نمیشود و غبار سمی تبریز را به مرز خفگی کشانده است. این شهر هوای تنفس ندارد، میسوزد و میمیرد. اما تنها مساله محیط زیستی مردم تبریز آلودگی هوا نیست، خشکی و تنش آبی، ریههای آذربایجان یعنی جنگلهای ارسباران را نیز به آتش کشیده است. فاجعه دریاچه ارومیه هم ضربات سهمگینی به پیکر نیمه جان اکوسیستم این منطقه وارد کرده تا آنجا که بستر زر خیر اورمو گولو امروز به نمک زار عظیمی تبدیل شده که میلیاردها تن ریزگرد نمکی را بر سر شهرها و روستاهای آذربایجان الک میکند.
تشدید خشکسالی و سوء مدیریت منابع آب فجایعی را در کشور رقم زده که تبعات شوم آن در آذربایجان و به ویژه تبریز نمود ویرانگری دارد. بحران سلامت در این منطقه با سرد شدن هوا و با آغاز مازوت سوزی در نیروگاه تبریز جان میگیرد. تصمیمی مدیریتی که ریههای میلیونها نفر در تبریز و حومه این شهر را میسوزاند و جانشان را تهدید میکند.
داوود گرشاسبی، فرماندار تبریز در پاسخ به پرسش خبرنگار ستاره صبح درباره پذیرش مسئولیت آلودگی هوا از طرف مسئولین، چنین گفت: در کلان شهرها مدیریت این معضل با معاونت عمرانی است. کارگروه آلایندگی شهرستان تبریز و مرکز مدیریت بحران در این زمینه کار میکند و فرمانداری در این خصوص مسئولیتی ندارد. ما پیوسته با مرکز تماس میگیریم، ولی باید بپذیریم که به این مشکل نمیتوان تک بعدی نگریست. مساله آلودگی هوا در یک آن حل نمیشود این وضعیت در طول سالها برای شهر به وجود آمده و تصمیم گیری برای اصلاح آن هم کار یکی دو نفر نیست و در یک دوره زمانی کوتاه نمیتوانیم از اقداماتمان جواب بگیریم.
گرشاسبی در ادامه اضافه کرد: در کنار لزوم تغییر نوع سوخت نیروگاهها باید به مباحث ترافیکی هم توجه کنیم. فرهنگ ترافیک و رانندگی خودرو در شهر تبریز باید اصلاح و نوع و میزان مصرف سوخت تغییر کند. این عناوین یک کار ساده نیست و پیچیدگیهای زیادی دارد و در برابر آنها مقاومت خواهد شد، ولی میتوانیم با برنامهای دراز مدت در این زمینهها به نتیجه خواهیم رسید.
وی افزود: فقط اگر بتوانیم مساله ترافیک تبریز را حل کنیم و مساله خودرو تک سرنشین را در شهر جا بیاندازیم، وسایل حمل و نقل عمومی از جمله مترو و بی آر تی را توسعه بدهیم؛ بخش بزرگی از مشکل حل میشود. در چنین روزهایی که آلودگی هوا مرز هشدار را رد کرده نباید این همه خودرو خیابانهای شهر را ببندد.
فرماندار تبریز گفت: ما در این شهر طرح زوج و فرد داریم، ولی ساختار شهر به صورتی است که تمام مراکز مهم در مرکز شهر متمرکز شدهاند و مردم هر روز برای سرویس گرفتن از این مراکز به سمت بافت قدیمی شهر هجوم میآورند. این وضعیت باید اصلاح شود البته کارهایی انجام شده و در حاشیه شهر بازار سازی شده است ولی تا مترو و بی آر تی توسعه پیدا نکنند نمیتوانیم از شهروندان توقع داشته باشیم الگوی زندگی خود را تغییر دهند و کار را برای خودشان سخت کنند. مشکل اصلی تبریز عدم توسعه حمل و نقل عمومی است که به ترفیک و آلودگی هوا دامن می زند.
گرشاسبی با اشاره به ادامه دار بودن آلودگی هوا در تبریز اظهار داشت: ما باید به جای مازوت سوزی از گاز استفاده کنیم. امروز تمام مسئولین این شهر به دنبال این تغییر هستند اراده وجود دارد ما هم در این شهر نفس میکشیم. همه از استاندار، امام جمعه و اعضای شورای ترافیک تا نمایندگان مجلس دنبال قطع مازوت سوزی هستند. به جرات می گویم هیچ مسئولی را در این شهر پیدا نمیکنید که به این وضع شهر راضی باشد، ولی مسائلی وجود دارد که بخاطر حل شدن آنها باید صبر کنیم.
داوود گرشاسبی در پایان سخنان خود متذکرشد: برای تغییر نوع سوخت باید در تعامل باشیم و هستیم. ضمن اینکه باید مجموعهای از دستگاهها را عوض کنیم تا بتوانیم تغییر سوخت را در نیروگاه داشته باشیم. ما تلاشمان را میکنیم دائم در تماس هستیم و امیدواریم به زودی نیروگاه تبریز به جای مازوت از سوخت گاز استفاده کند.