اشاره: علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، دیروز در نشست خبری «هفته سلامت روان» گفت: هفته سلامت روان با شعار «دسترسی به خدمات در بحران‌ها و شرایط اضطراری» به عنوان یک اولویت همگانی تعیین شده است. این هفته تا ۲۵ مهر ماه ادامه دارد و برای هر روز آن نام‌گذاری‌های متفاوتی انجام شده است. گفتنی است این مقام مسئول به خبرنگاری که از او پرسیده بود او را الف بچه خواند و گفت تو چکاره هستی که از من سوال میکنی! معلوم می شد اختلالات روانی شامل مقامات هم می شود.
وی ادامه داد: سلامت روان اکنون به موضوعی تبدیل شده که به دلیل تغییراتی که در سبک زندگی مردم دنیا ایجاد شده، باید بسیار متفاوت‌تر از گذشته به آن پرداخته شود. دنیای دیجیتال می‌تواند هم به عنوان فرصتی برای سلامت روان باشد و هم از جنبه اجتماعی که پدید آمده، گاه آسیب‌زا عمل کند. از طرفی می‌تواند موجب تسهیل دسترسی به خدمات سلامت روان شود، حتی در مناطق دور دست شود. امروزه از طریق فضاهای مجازی، تلفن، اینترنت و حتی پیام‌رسان‌ها، اگر جایی مشکلی وجود داشته باشد، ممکن است یک مشاور آگاه بدون نیاز به مراجعه حضوری، بتواند فرد را با گفت‌وگو و راهنمایی خود نجات دهد.
او اضافه کرد: اما خود فضای مجازی نیز می‌تواند آسیب‌رسان باشد، زیرا امروزه با هجوم انواع اخبار و اطلاعات گوناگون که از طریق چشم و گوش از بسترهای مختلفی چون اینستاگرام تا سایر شبکه‌ها به مغز انسان منتقل می‌شود، ممکن است آسیب‌زا باشد، به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان از طرفی، اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده‌ای که در قالب راهکار ارائه می‌شوند و گاهی کاملاً خطرناک هستند، می‌توانند آسیب‌های روانی جدی ایجاد کنند. بنابراین، لازم به توجه است که از یک سو می‌توان از فضای مجازی به عنوان ابزاری قدرتمند برای بهبود سلامت روان استفاده کرد، و از سوی دیگر ممکن است همین فضا بسیار آسیب‌زا باشد.
رئیسی یادآور شد: یکی از موضوعاتی که در نشست اخیر با وزرای بهداشت در حوزه سلامت روان در کشور قطر، مطرح کردیم این بود که اگر بخواهیم در منطقه سلامت روان پایدار داشته باشیم، باید جنگ، بحران و بی‌عدالتی‌هایی که در منطقه رخ می‌دهد متوقف شود. این در حالی است که خودِ منطقه در بسیاری از این بحران‌ها دخیل نیست، بلکه فشارها و بی‌ثباتی‌ها از بیرون وارد می‌شود و سلامت مردم را هدف قرار می‌دهد.
شیوع اختلالات روانی
در ۲۵ درصد جامعه
معاون بهداشت در خصوص شیوع اختلالات روانی در کشور، گفت: بر اساس آخرین پیمایشی که در سطح کشور انجام شده است، شیوع اختلالات روانی حدود ۲۵ درصد ذکر شده است. در این میان اختلالات افسردگی و اضطرابی از شایع‌ترین اختلالات در سطح کشور گزارش شده‌اند. در حال حاضر، حدود ۳۲۰۰ روان‌شناس در شبکه سلامت کشور فعالیت دارند. از میان آن‌ها، ۱۲۰۰ نفر به‌صورت فعال در حوزه‌های مربوطه حضور دارند.
مراکز سراج
وی ادامه داد: یکی دیگر از کارهای برجسته ما مراکز «سراج» هستند که به عنوان «مراکز سلامت روانی-اجتماعی جامعه‌محور» شناخته می‌شوند. تفاوت این مراکز با سایر مراکز این است که تنها روان‌شناس حضور ندارد؛ بلکه روان‌پزشک و از همه مهم‌تر مددکار اجتماعی نیز حضور دارند. زمانی که حادثه یا فاجعه‌ای رخ می‌دهد، ارائه یک مشاوره کوتاه‌مدت کافی نیست و باید ادامه‌دار باشد.
«انگ‌زدایی» از مراجعه به روان‌شناس
او تصریح کرد: یکی از مشکلات موجود در سراسر دنیا، موضوع «انگ‌زدایی» یا همان نگاه منفی به مراجعه‌کنندگان به روان‌شناس و روان‌پزشک است. این موضوع باید از بین برود، زیرا این مسأله جهانی است و منحصر به کشور ما نیست. باید بپذیریم که سیستم عصبی و روانی انسان مانند دیگر بافت‌های بدن است و می‌تواند بیمار شود؛ بنابراین باید درمان شود، همان‌گونه که سایر بیماری‌ها درمان می‌شوند.
رئیسی با اشاره به آمار مراکز سراج در کشور گفت: تاکنون تعداد مراکز سراج به حدود ۱۰۳ مورد رسیده که در ۲۸ استان کشور فعال هستند. پس از گذشت شش سال از این طرح، حدود ۶۲ درصد از بیماران شدید روان‌پزشکی در روند درمان خود تداوم داشته‌اند و حدود ۷۰ درصد نیز در زمینه پیشگیری از عود اختلالات بهبود یافته‌اند.
مصرف سیگار و الکل
معاون بهداشت با اشاره به مصرف مواد دخانی در آثار نمایش خانگی، هشدار داد: متأسفانه در برخی از آثار نمایش خانگی، شاهد افراط در نمایش صحنه‌های مصرف سیگار، الکل و رفتارهای ناصحیح هستیم که اصلا درست نیست. برخی معتقدند باید واقعیت را نشان داد، زیرا جوانان واقع‌گرا هستند، اما باید توجه کرد که آن‌ها از بازیگران محبوب خود الگو می‌گیرند. این صحنه‌ها می‌تواند ذهن نوجوانان و جوانان ما را تحت تأثیر قرار دهد و رفتارهای پرخطر را در جامعه عادی جلوه دهد.
مسمومیت با الکل
وی در ادامه با اشاره به آمار مسمومیت‌های ناشی از مصرف الکل، گفت: بر اساس آمار مراکز اورژانس مسمومیت‌های ناشی از الکل در کشور به گونه‌ای نیست که بتوان گفت تعداد آن‌ها کم است. از طرفی افرادی به مراکز اورژانس مراجعه می‌کنند که معمولاً در وضعیت وخیمی قرار دارند چرا که بسیاری از افرادی که دچار مسمومیت‌های اولیه با الکل می‌شوند، ممکن است به دلیل ترس به مراکز درمانی مراجعه نکنند. بنابراین، هر فردی که به اورژانس مراجعه می‌کند، می‌تواند نماینده حدود ۱۰ نفر دیگر باشد که یا مصرف‌کننده‌اند یا دچار مسمومیت‌های خفیف‌تر شده‌اند. بنابراین، ممکن است میزان واقعی مصرف الکل در جامعه بیشتر از آمار رسمی باشد. با این حال، مصرف الکل به‌طور کلی بالا نیست.