در دل کوه‌های سر به فلک کشیده دیواندره، غار کرفتو برای اولین‌بار میزبان جشنی بود از جنس تاریخ و آیین و سالگرد ثبت جهانی مهرگان، در جایی برگزار شد که از کهن‌ترین نیایشگاه‌های مهری ایران زمین به شمار می‌رود؛ معبدی سنگی اما دست‌ساز بشر که هزاران سال است راز پیوند انسان با مهر و خورشید را در خود نگاه داشته است.
بعد از بازدید از نمایشگاە، به سمت محوطە اصلی غار کرفتو بە راە افتادیم، استیج بزرگی برای برگزاری برنامە در نظر گرفتە شدە بود کە قرار بود لحظات شادی را برای گردشگرانی رقم بزند کە از گوشە کنار کردستان و از شهرهای دیگر برای دیدن این مراسم بە کرفتو آمدە بودند.
نگاهی بە ساعت می‌اندازم، ساعت یک ربع ماندە بە سه بعدازظهر را نشان می‌دهد و سین برنامەها شروع آن را چهارونیم اعلام کردە بود، این یعنی هنوز تا شروع برنامە وقت هست؛ بدون وقفە بە سمت غار قدم برمی‌دارم، اولین‌باری است کە بە کرفتو آمدەام از پایین تا بە بالای غار نگاهی گذرا می‌اندازم، راە طولانی است و برای رسیدن بە غار باید حسابی پلەنوردی کنید.
دربارە غار کرفتو داستان‌ها و تعریفات بسیاری را شنیدەام، از اینکە این غار خانە هراکلس بودە تا اینکە این غار محل زندگی انسان‌ها در هزار سال پیش بودە و اولین آپارتمان بشری نیز محسوب می‌شود و حالا قرار است از نزدیک شاهد آن باشم.
پلەها را یکی یکی بالا می‌رویم، صدای چشمەهای غار و خنکی محوطە و زیبایی غار و کوەهای سربەفلک کشیدە مقابل غار روح آدمی را حسابی سر وجد می‌آورد و با نگاە کردن به این زیبایی‌ها بالارفتن از پلەها را برای‌مان سهل‌تر می‌کند.
با ورود بە غار نسیم خنکی وجودم را احاطە می‌کند کە گرمای بیرون را حسابی از تنم بیرون کرد کە این نشان از هوای معتدل داخل غار داشت و آنگونە کە من شنیدەام این غار در فصل تابستان خنک و در فصل زمستان گرم است.
با رسیدن به اتاق حوضی شکل، ساروجی کم عمق و یک آتشدان خودنمایی می‌کند که گویا محلی برای انجام مراسم‌های دینی مردمی بوده که سالیانی بس دور در این غار سکونت داشته‌اند.
طبقه دوم غار بر روی شکافی ساخته شده که دهانه طبیعی غار محسوب می‌شود که دیوارهای دو طرف آن را افقی و به طور منظم سوراخ کرده‌اند.
یکی از داستان‌های شگفت‌انگیزی کە هموارە از غار کرفتو شنیدەام این است کە در هزاران سال پیش هراکلس در این غار زندگی کردە است و سر در ورودی یکی از اتاق‌های غار کتیبەای بە این عنوان وجود دارد.
مطمئناً همە ما بارها و بارها نام هرکول، پهلوان و اسطورە نامدار یونانی را شنیدە و داستان‌ها، افسانەها و فیلم‌های بسیاری راجب بە این شخصیت افسانەای دیدە و خواندەایم! و جالب است بدانید که غار کرفتو بە غار هرکول هم شهرت دارد و دلیل آن وجود کتیبەای بر سر غار است کە بر آن نوشتە شدە «این خانە هراکلس است، هرکس کە در آن وارد شود در امان است.
تصاویر و نقوش باستانی متعددی از جمله تصویر انسان حیوانات و گیاهانی همانند گوزن، مارال، سوارکار سوار بر اسب و حیواناتی ناشناس بر در و دیوار غار آدمی را مدتی به تفکر وا می‌دارد. برخی از اتاق‌ها سقف بلندی داشت و مانعی برای عبور نداشت اما در بازدید خود از این غار تاریخی گاە وارد قسمت‌هایی می‌شدم کە بە دلیل سقف‌های کوتاهی کە داشت باید بە صورت کاملاً خمیدە وارد آن می‌شدم.
بخش طبیعی این غار دارای دالان‌های متعدد و کم ارتفاع با گذرگاه‌های صعب‌العبوری است که به دلیل فرسایش و رسوبات این بخش به شکل‌های منحنی و کروی و چند بُعدی درآمده که فضا را به فضایی رازآلود تبدیل کردە است.
وجود آشپزخانه، دالان‌ها، اتاق‌های متعدد و و پنجره‌های این غار نشان از سکونت انسان باستان در این غار دارد.
غار کرفتو به‌عنوان یکی از آثار مهم و شاخص استان کردستان، تحت شماره ۳۳۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است کە این غار در طول سال، پذیرای شمار زیادی از علاقه‌مندان و گردشگران داخلی و خارجی است.
غار کرفتو از نوع غارهای آهکی و طبیعی است و به احتمال زیاد در دوران سوم زمین‌شناسی شکل گرفته است و در طول تاریخ به‌دلیل سکونت اقوام گوناگون، تغییرات و دگرگونی‌هایی در ساختار طبیعی غار به‌وجود آمده و فضاهایی به‌شکل اتاق‌های تودرتو، راهروها، دالان‌های عبوری و ... در آن ایجاد شده است؛ از همین‌رو این غار در میان غارهای دست‌کن ایران شهرتی ویژه دارد.
برگرفته از: ایسنا