ستاره صبح، فائزه صدر: در حالیکه طرف های اروپایی عزم خود را برای استفاده از مکانیسم ماشه جزم کرده و قصد دارند تا پیش از پایان مهلت قانونی اسنپ بک، از این تهدید علیه ایران بهره ببرند؛ اما موانع آشکاری در برابر آزادی عمل اروپا برای فعال سازی این مکانیسم وجود دارد و می توان به بهره برداری ایران از این فرصت امیدوار بود. ستاره صبح در گفت و گو با حسن بهشتی پور، پژوهشگر و کارشناس ارشد مسائل بین الملل به بررسی این موارد پرداخته که در ادامه می خوانید:
بهشتی پور در این رابطه افزود: ترتیبات اجرایی به این شکل است که ابتدا نشستی از طرف معاونان وزرای خارجه یا نمایندگان آن ها تشکیل می شود و شکایت طرف مقابل بررسی می کنند. اگر ظرف 15 روز به راهکاری رسیدند انجام می شود، اگر نه که موضوع به کمیته ای مشترک ارجاع داده می شود. یک طرف این کمیته ایران و طرف مقابل درخواست کننده اسنپ بک است.
بهشتی پور در ادامه با تشریح محدودیت های طرفین برجام برای فعالسازی مکانیسم ماشه گفت: در حال حاضر فقط انگلیس و فرانسه می توانند مکانیسم ماشه را فعال کنند، زیرا آلمان عضو شورای امنیت نیست و آمریکا نیز از برجام خارج شده است.
وی در ادامه افزود: این پروسه دو 15 روز به عبارتی یک ماه طول می کشد و سپس این پرونده به وزرای خارجه ارجاع داده خواهد شد. اگر این تیم به نتیجه ای رسیدند پروسه اجرا می شود و کار جدیدی صورت نمی گیرد. در این مرحله هر اقدامی باید به اتفاق آراء برسد و اگر حتی یک کشور مخالف باشد کار به جریان نمی افتد.
این کارشناس ارشد سیاست خارجی اضافه کرد: اگر اجلاس وزرای خارجه نیز بی نتیجه بود کل شش قطعنامه بر می گردد و مجددا در دستور کار قرار می گیرد. طبق قطعنامه 2231 این قطعنامه ها کنار گذاشته شده بود و در حالت تعلیق قرار داشت. اگر تا 26 مهر ماه امسال این قطعنامه ها برنگردد ماجرای اسنپ بک برای همیشه به فراموشی سپرده خواهد شد. زیرا دوره تاریخی مکانیسم ماشه حداکثر 10 سال بود.
وی گفت: اروپاییان اعلام کرده اند که این اقدامات را تا آخر آگوست شروع خواهند کرد. طرف ایرانی این شرایط را پذیرفت تا در صورتی که طرف های مقابل به تعهد خود عمل نکردند، طبق ماده 36 فعالیت های خود را از سر بگیرد. دیگر طرف های برجام نیز برای مقابله با تخلف ایران این بند را ایجاد کردند تا قطعنامه ها بدون مذاکره جدید برگردد.
این پژوهشگر مسائل بین الملل ضمن اشاره به عدم تعهد اروپا در قبال برجام در این رابطه یادآور شد: به لحاظ حقوقی اروپاییان برجام را اجرا نکرده اند و از این نظر حق ندارند از ایران مطالبه داشته باشند. اروپاییان امروز ایران را به دلیل نقض برجام و بازگشت قطعنامه ها، با ابزار مکانیسم ماشه تهدید می کنند. درحالیکه در ماده 36 برجام آمده که هر طرفی می تواند در صورت نقض فاحش برجام درخواست شروع ترتیبات اجرایی را داشته باشد. وی تاکید کرد: از نظر حقوقی اروپا حق ندارد برای کاری که خود انجام نده ایران را مواخذه کند. ولی از نظر سیاسی در دنیا زور و قدرت حاکم است. کشور ها براساس قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی خود مطالبه گری می کنند و از این منظر قطعنامه ها در مورد بسیاری از کشور ها نادیده گرفته می شود و اجرا نمی شود!
حسن بهشتی پور در پایان گفت و گو خاطرنشان ساخت: از این منظر انگیزه اروپا صرفا فشار بر ایران است. روابط جمهوری اسلامی و اروپا طی سال های گذشته رو به وخامت گذاشت و همین را می توان عاملی دانست که امروز به فشار حداکثری اروپا علیه ایران انگیزه و قوت می بخشد.