علی رضا تقوی نیا در رابطه با خط مشی گروه هایی که در سوریه حضور دارند گفت: یکی از گروه های مهم هیات تحریر شام به رهبری جولانی است که از جبهه النصره می آیند و انگیزه های سلفی و جهادی دارند. این گروه نشات گرفته از القاعده است. گروه بعدی جبهه الوطنیه للتحریر است، ائتلافی از گروه های شورشی که انگیزه سلفی دارند و رهبر آن ها سرهنگ فضل الله حاجی است.
وی افزود: گروه دیگر احرار الشام است که رهبر آن ها ابو یحیی الحموی است. آن ها اخوانی هستند و دیدگاه سلفی اخوانی دارند. ارتش ملی سوریه که از نظام سوریه جدا شده نیز جزو این گروه ها است آن ها هم تا حدی به حزب بعث و اخوان نزدیک هستند.
تقوی نیا ادامه داد: نیروهای دموکراتیک سوریه یا قصد نیز جزو این گروه ها هستند. داعش هم در شرق سوریه و در مناطق صحرایی "رقه" و "دیر الزور" استقرار دارد. گروه های کوچک دیگری مثل حزب اسلامی ترکستانی که از اویغور ها هستند یا انصارالتوحید و دیگر گروه ها نیز در صف فاتحان حضور دارند و مدعی هستند. وی با اشاره به خلاء قدرت در سوریه گفت: تحریر الشام از بسیاری از گروه های طرفدار ترکیه درخواست کرده سلاح های خود را زمین بگذارند. این وضعیت نشان می دهد تحریر الشام سعی دارد به شکل تمامیت خواهی عمل کند، قدرت را به طور کامل در دست بگیرد و انحصار سلاح را در اختیار داشته باشد.
این تحلیلگر سیاسی در تشریح نسبت ترکیه با وقایع سوریه متذکر شد: ترکیه سفارت خود را در سوریه بازگشایی کرده، اما هنوز سفیر به سفارت نفرستاده، زیرا سفیر باید استوار نامه اش را به دولت مبدا تحویل دهد و ترکیه تصمیم ندارد تحریر الشام را به رسمیت بشناسد. ترکیه تا امروز محمد جولانی را در لیست تروریستی ثبت کرده و جبهه النصره را گروهی تروریستی می داند.
وی افزود: این نکته مثالی از بی اخلاقی اردوغان است که قوانین کشورش جولانی را تروریست می شناسد، اما ترکیه به او و گروهش کمک می کند. ترکیه از جولانی به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهدافش استفاده می کند، ولی حاضر نیست هزینه حمایت از گروهی تروریستی را بپذیرد. ترکیه در قبال سوریه رفتاری منافقانه و سرشار از تناقض دارد.
تقوی نیا با اشاره به وضعیت ناپایدار سوریه اضافه کرد: این احتمال وجود دارد که وضعیت سوریه به سرعت به سمت فروپاشی برود. تنها ترکیه، قطر و اسرائیل از وضعیت حاکم بر سوریه پشتیبانی می کنند. اسرائیل از فرصت های به دست آمده استفاده کرده و ضمن نابودی تجهیزات و زیرساخت‌های نظامی سوریه، در حال اشغال مناطق جنوبی این کشور است.
وی افزود: به رغم حملات گسترده اسرائیل علیه زیر ساخت های نظامی، پایگاه و امکانات سوریه، گروه های مسلح حاکم بر سوریه بنایی برای مقابله با این حملات و وارد شدن به درگیری با نتانیاهو ندارند.
این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به خواستگاه جغرافیایی القاعده بیان داشت: کشور های عربی نظیر عربستان سعودی و اردن از وضعیت سوریه احساس خطر می کنند و نگران گسترش سلفی گری القاعده در منطقه هستند. عربستان و اردن از رفتن اسد راضی اند، زیرا سوریه از اتحاد با ایران خارج شد ولی نزدیک شدن خطر تروریست های القاعده موجب نگرانی آن ها است.
وی گفت: عثامه بن لادن، رهبر القاعده سعودی بود. بن لادن با حاکمان وقت درگیر و مجبور به فرار از عربستان شد. نایف بن عبدالعزیز، وزیر کشور وقت عربستان القاعده را سرکوب کرد. بعد ها پسر او محمد بن نایف به عنوان ولیعد انتخاب شد که او هم سابقه ای طولانی در برخورد با القاعده و سلفی ها داشت.
تقوی نیا افزود: ویژگی گروه های سلفی جهادی بودن است آن ها هر آنکه را شبیه به آن ها نیست کافر می دانند و جهاد با او را بر خود واجب می بینند. سلفی هایی که از القاعده تکثیر شده اند در مقابل عربستان قرار دارند. اگر سلفی ها فرصت پیدا کنند، عربستان و اردن را به هم می ریزند.
وی اظهار کرد: مهمترین گروه نظامی حاکم بر سوریه یعنی تحریر الشام فعلا رفتاری متمدنانه از خود بروز می دهد تا فرصت داشته باشند بر اوضاع مسلط شوند ولی پس ازآن ماهیت خود را بروز خواهد داد. سوریه اوضاع اقتصادی مناسبی ندارد و دلیل ابقای نخست وزیر نیز تسلط بر شرایط و عبور از بحران کنونی است.
علی رضا تقوی نیا در پایان سخنان خود تاکید کرد: بحران در سوریه شروع خواهد شد، زیرا گروه هایی که علیه بشار اسد ائتلاف کرده بودند، با یکدیگر اختلاف اساسی دارند. احرارالشام دیدگاه اخوانی دارد؛ تحریرالشام دیدگاه سلفی تکفیری دارد، گروه های دیگری نیز سکولار هستند. سوریه ایده آل از نظر هر کدام از این گروه ها با تصور دیگری تفاوتی اساسی دارد.