به نظر شما چالشهای ایران در سیاست خارجه در سال 2024 چیست؟
بنده تصور میکنم بعد از حل مسئله غزه ژئوپلیتیک خاورمیانه تغییر خواهد کرد. آثار این تغییر قابلمشاهده است. به نظر میرسد که اسرائیل با حمایت آشکار و پنهان غرب به دنبال این است که یک خاورمیانه آرام به وجود بیاورد. خاورمیانه کنونی بهعنوان یک کانون تهدید علیه غرب محسوب میشود. غرب از شرایط کنونی منطقه غرب آسیا راضی نیست. سرمایههای نهفته غرب لازم است در ثروتمندترین منطقه دنیا به کار گرفته شود. این مسئله میتواند اشتغال را در اروپا بالا ببرد و تولید را به حرکت درآورد.
از سوی دیگر نحوه حکمرانی محمد بن سلمان در عربستان است که سبک زندگی عربی-اسلامی را متحول کرده است.
عملکرد بن سلمان نشان میدهد او سبک سنتی در کشورش را تغییر داده و نگاههای قبیلهای را به یک عربستان مدرن تبدیل کرده است. شیوه رفتاری او در سیاست خارجی این است که به دنبال چندجانبه گرایی و ارتباط با کشورهای مختلف دنیا از شرق و غرب رفته است در این رویکرد هم موفق بوده است. عربستان امروز روابط خوبی هم با روسیه و چین دارد و هم با اتحادیه اروپا، آمریکا و ژاپن. سفر بن سلمان به پاریس 10 روز به طول انجامید که خلاف رویه معمول در سفرهای دیپلماتیک است.
بن سلمان به دنبال جذب سرمایههای خارجی برای تغییر در خاورمیانه است. بنابراین باید منتظر تحولات تازه در خاورمیانه ماند.
به نظر شما چشماندازی برای تنشزدایی بین روابط ایران و غرب در سال جدید میلادی وجود دارد؟
تصور نمیکنم که چنین چشماندازی وجود داشته باشد. وزارت خارجه هم اعلام کرده بوده که ما آماده بازگشت به میز مذاکره هستیم. در دنیای امروز تنشها در خاورمیانه به میزانی اهمیت پیداکرده که دیگر زمانی را برای حل مسئله برجام باقی نگذاشته است. مسئله برجام به مسئله دوم یا سوم دنیا تبدیلشده است. برجام خود یک بحران برای آمریکا و غرب است بنابراین آنها تمایلی ندارند که این بحران در دوران کنونی تشدید شود.
ایران تاکنون تلاش کرده که خود را آلوده تنش در منطقه نکند. تاکنون گاهی آشکار و پنهان پای خود را از تنش در منطقه عقب کشیده است اما متأسفانه چندان موفق نبوده است. زیرا غرب عامل تنشهای منطقه را ایران میداند.
ورود ناوشکن البرز به دریای سرخ یک اقدام تحریککننده بود. این ناو یک ناو کهنه است که نمیتواند مانور نظامی دهد اما حضورش در این مقطع زمانی تحریککننده است. این موضوع هم دلخوشی برای حوثیهای یمن است و هم یک نمایش قدرتی علیه غرب.. این موارد در حالی است که دریای سیاه حوزه استحفاظی ایران محسوب نمیشود.
حال اگر این ناو تحت هر شرایطی درگیر بشود میتواند مشکلات زیادی را برای کشور به وجود بیاورد.
به نظر شما عضویت ایران در گروههای بریکس و شانگهای میتواند تأثیر مثبتی در روابط سیاسی و اقتصادی ایران در سال جدید داشته باشد؟
عضویت در این گروهها نمیتواند تأثیر چندانی در اقتصاد داشته باشد. آرژانتین و برزیل امکان دارد در آیندهای نزدیک از بریکس خارج شوند. اخبار که در این حوزه ایران منتشر کرده و اعلام نظرات رئیسجمهور دراینباره جنبه تبلیغاتی دارد. عضویت ایران در این گروهها باعث حل شدن مشکلات اقتصادی نمیشود. ایران نیاز به سرمایهگذاری خارجی دارد. رابطه گرم و صمیمی با چین و روسیه قبل از شانگهای و بریکس هم وجود داشت اما کمکی به اقتصاد ایران نکرد.
ایران برای اینکه نشان دهد در انزوای سیاسی نیست روی عضویت در این گروهها مانور خبری میدهد. به نظر میاید روابط ایران با غرب در سال جدید در حالت رکود باقی بماند اما خوب تنش هم افزایش پیدا نخواهد کرد. انقلاب ایران از ابتدا با تفکرات ضد امپریالیستی آغاز شد. تمایلات به شرق از همان اوایل انقلاب مشاهده شد. در سال جدید حتی امکان رونق روابط بین ایران و کشورهای منطقه هم وجود ندارد. باوجوداینکه ایران حمایتهای زیادی از حماس کرده اما رهبران این گروه در قاهره و دوحه جلسات خود را برگزار میکنند و ایران نقشی درروند صلح و مذاکرات صلح نداشته است. حماس از جهات مذهبی ایران را قبول ندارد.