مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران بر مبنای یک بررسی تطبیقی بین بودجه فعلی معاونت امور فرهنگی با اعتبار 20 دوره پیش این معاونت گفت: برای تحقق سیاستهای حوزه نشر، باید چهار تا پنجبرابر بودجه فعلی، اعتبار تخصیص داده شود.
خانه کتاب و ادبیات ایران که مولود سیاست چابکسازی است در چند ماه بعد از شکلگیری، دو تجربه را پشت سرگذاشت. نخست؛ بحران کرونا و دیگری تغییر دولت. این تجربهها، برای مؤسسۀ به یک معنا جدید و به دیگر معنا، انباشته از سرمایههای معنوی و مادی، خود زمینهساز تجربههای نوینی شد.
عملیاتی کردن ایده نمایشگاه مجازی کتاب، نخستین اقدام مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران است؛ به اعتقاد برخی تجربه این الگو، نتیجه اجبار کرونا بود اما علی رمضانی، نخستین مدیرعامل مؤسسه در دولت سیزدهم در گفتوگو با ایبنا تأکید کرد «اجبار کرونا، اجرای بعضی از ایدهها را پیش انداخت و اینطور نبود که موجد ایده هم باشد.»
مأموریت اصلی خانه کتاب و ادبیات، با اندوخته سهدهه فعالیت در برگزاری رویدادهای کتابمحور، طرحهای ترویجی و حمایتی، ارائه خدمات متنوع به اهل قلم و همچنین حضور در عرصههای بینالمللی، براساس سیاست دولت سیزدهم، یعنی «ایجاد تحول» در برنامههای این مؤسسه، تعریف شد. دو سال فعالیت، فرصت درخورتوجهی برای بررسی عملکرد یا حداقل برخی اقدامات مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران است.
به گزارش ایبنا، رمضانی، بازنگری در اقدامات مؤسسه، برگزاری دو نمایشگاه بینالمللی کتاب با الگوی فیزیکی و مجازی، طراحی سامانه خرید از کتابفروشی، توجه و ایجاد زمینههای آموزش نویسندگان حوزه ادبیات کودک و نوجوان و ایجاد زیرساخت برای توزیع کاغذ ایرانی را ازجمله اقدامات تحولگرایانه خانه کتاب و ادبیات ایران اعلام میکند.
وی همچنین، اعتبارات حوزه نشر کشور را یکی از چالشهای مهم در تحقق سیاستهای حمایتی ازجمله در حوزه تألیف میداند و در نتیجه یک بررسی تطبیقی میگوید، اعتبارات معاونت امور فرهنگی باید چهار تا پنج برابر بودجه فعلی باشد.
او درپاسخ به این پرسش که دولت سیزدهم چقدر در تحقق سیاست «ایجاد تحول» در حوزه کتاب، نقش ایفا کرده است، گفت: بخشی از ایجاد تحول در مجموعه خانه کتاب و ادبیات ایران بعد از استقرار دولت سیزدهم، به بازنگری در اقدامات جاری معطوف شد تا فعالیتها با توجه به نتایج بازنگری و براساس ویژگیهای زمانهای که متولد شده، اجرایی شود. بهعنوان مثال در دوره کرونا و بعد از ادغام، نمایشگاه مجازی برگزار شد که یک فرصت استثنائی برای دسترسی مردم به کتاب بود. بعد از برگزاری این الگو برخی براین اعتقاد بودند، الگوی نمایشگاه مجازی، برگزاری نمایشگاه فیزیکی را متوقف خواهد کرد؛ کمااینکه کتاب الکترونیکی را نیز تهدیدی برای کتاب کاغذی تصور میکردند؛ درحالی که هر دو این قالبها دایره مخاطب را گسترش میدهند. بنابراین باید از ظرفیت هر دو بهطور همافزا استفاده شود. براساس این ظرفیت، بعد از استقرار دولت سیزدهم، نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، بهعنوان یکی از نخستین اقدامات بزرگ و عمومی دولت، بعد از پایان کرونا، در دو قالب فیزیکی و مجازی برگزار شد.
تحول، یک حرکت چندجانبه است؛ بهعبارت دیگر نتیجه رشد یکجانبه در این مسیر، تحول کاریکاتوری خواهد بود. برای ایجاد تحول در صنعت نشر، همراهی دیگر ارکان نیز ضروری است؛ بهعنوان مثال در برگزاری نمایشگاه مجازی و فیزیکی، مشارکت ناشران مهم بود به این معنا که بتوانند هر دو نمایشگاه را پشتیبانی کنند که نیازمند آشنایی ناشران با کسب و کارهای نوین بود. ناشران همواره تصور میکردند، اگر امکان عرضه کتابهایشان در کتابفروشیها نیست، فروش مستقیم در نمایشگاه، تنها راه است. اما با برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، به آدرسهای جدیدی دست پیدا کردند؛ البته این امکان فقط برای ناشران کوچک نبود، ناشران بزرگ هم اعلام کردند، فکرش را نمیکردند در نقاط مختلف کشور مخاطبان، کتاب آنها را مطالبه کنند؛ که یکی از مصادیق تحول است. در ادامه کتابفروشیها به نمایشگاه کتاب تهران اضافه شدند.
نکته مهم اینکه ایجاد تحول، یک حرکت یکشبه نیست؛ بلکه یک سیر است که در نتیجه آن ساخت جدید ایجاد میشود؛ بنابراین ساختِ جدید نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، با اضافه شدن بخش مجازی و کتابفروشیها محقق شد.
رمضانی در بخش دیگری گفت: یک بررسی مقایسهای با اعتبارات 20، 25 ساله قبل معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد نشان داد، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، باید چهار تا پنجبرابر بودجه فعلی اعتبار داشته باشد. بهعبارت دیگر اعتبارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نسبت به دهههای قبل آن مقداری که باید باشد، نیست! بهعنوان مثال اعلام میشود بازار کتاب در حال پُر شدن از کتابهای ترجمه است؛ در این وضعیت، معاونت امور فرهنگی باید از تالیف حمایت کند و سوال میشود، چقدر برای این حمایت بودجه وجود دارد؟ برخی آمار برای حمایت و تغییر خندهدار بهنظر میرسد!