طی سال های گذشته، عربستان تلاش کرده که خدمات خود به حجاج و عمره گزاران را توسعه بخشد و تا اجرای مناسک حج و عمره آسان تر شود.
رویکرد دولت سعودی برای حج
جنبه سیاسی نیز نقش مهمی در تغییرات همه جانبه عربستان و ایجاد نزدیکی بیشتر با کشورها که بازتاب مثبتی بر حجاج و عمره گزاران دارد، و نیز همکاری با کشورهای مختلف جهان اسلام برای موفقیت در این ایام به ویژه موسم حج داشته است.عربستان در مراسم حج سال 2023 بسیاری از خدمات خود را برای اولین بار به حجاج بیت الله الحرام ارائه می کند که در این نوشتار به برخی از آنان اشاره می کنیم.
قطار با راننده ی زن
در چند سال گذشته، عربستان گام های بلندی در جهت حمایت و گسترش مشارکت زنان در عرصه های مختلف برداشته است.از جمله این اقدامات می توان به اعلام آمادگی تعدادی از رانندگان زن، برای هدایت قطارهایی که زائران را بین مکه و مدینه جابجا می کند، اشاره کرد.یکی از مقامات اداره راه آهن عربستان گفت که اولین گروه از زنان عربستانی راننده قطار، ژانویه گذشته فارغ التحصیل شدند و در مراسم حج، در بین تمامی ایستگاه ها در جابجایی حجاج مشارکت خواهند داشت.
اثر انگشت برای متخلفان و گم شدگان
در جریان برگزاری نمایشگاه خدمات حج و عمره «اکسپو حج» که توسط وزارت حج و عمره عربستان از 9 تا 12 ژانویه برگزار شد، دستگاه الکترونیکی اثر انگشت ویژه حج و عمره رونمایی شد.به گفته سازمان امنیت عمومی عربستان، هدف از این ارائه دستگاه که برای اولین بار استفاده می شود، پیگیری جمعیت و مسافران گمشده و اطلاعات حجاج یا عمره گزارانی است که از مشکلات سلامت رنج می برند یا جان خود را از دست داده اند.رسانه های سعودی نیز به نقل از آژانس های اعزام حجاج می گویند که ویژگی این دستگاه، تشخیص ناقضان مقررات دولت سعودی در مورد مدت اقامت، عمره و حج است؛ چراکه این دستگاه ها در ورودی های شهر های مکه و مدینه قرار داده شده است.
اختصاص 6 فرودگاه
پیش از این فقط دو فرودگاه جده و مدینه پذیرای ورود حجاج از کشورهای جهان بودند، اما عامر آل خشیل، مدیر عامل بخش حج و عمره در خطوط هوایی عربستان، اعلام کرد که برای اولین بار با هماهنگی اداره کل هواپیمایی کشوری، 6 فرودگاه برای استقبال از حجاج اختصاص داده شده است.وی همچنین به راه اندازی خدمت «حج بدون چمدان» در چارچوب خدمات جدید برای تسهیل ورود حجاج اشاره کرد.حج بدون چمدان، خدمتی است برای صرفه جویی در زمان حجاج که در آن، چمدان ها مستقیما به محل اقامت حجاج منتقل می شود و میهمانان خانه خدا منتظر انجام مراحل تحویل بار خود نمی مانند.
برپایی 20 نمایشگاه
از آنجا که بسیاری از حجاج، آگاهی کاملی از تاریخ حرمین شریفین (مسجد الحرام و مسجد النبی) ندارند، اداره کل امور حرمین شریفین از برگزاری 20 نمایشگاه مختلف برای اولین بار با موضوع تاریخ حرمین شریفین در ایام حج جاری خبر داد.این اداره در 15 ژوئن جاری اشاره کرد که این نمایشگاه ها انواع مختلفی دارند؛ نمایشگاه های میدانی در مسجدالحرام و اماکن مقدسه و نمایشگاه های دیجیتال، مجازی و سیار در مکه و جده که برای آشنایی با سرگذشت موفقیت های حرمین شریفین و بسیاری از میراث و آثار تاریخی است.
آموزش مسؤولان کاروان ها
وزارت حج عربستان جهت تسهیل امور حجاج، برای اولین بار دوره های آموزشی را برای مسؤولان کاروان های حجاج برگزار کرد.این امر با هدف آماده سازی دست اندرکاران حج برای خدمت رسانی به حجاج، خارج از کشور برای فعالیت در ایام حج است.هدف از این کار، ارائه توضیح مفصلی از سفر زائر، از ابتدای خروج از کشور خود، با تمامی امکانات (قبل، حین و بعد از انجام مناسک حج) و مهارت های لازم در انجام مناسک و نیز آگاهی جامع نسبت به تمامی امور مربوط به انجام مناسک حج است.
بازیافت زباله زمزم
از آنجا که عربستان طبق آمار، میزبان بیش از دو میلیون زائر است، در ابتکاری زیست محیطی، شرکت دولتی «الزمازمه» برای بازیافت ضایعات مقوا و تهیه کمپرسور در محل هایی که بطری های آب زمزم در محل اسکان حجاج توزیع می شود، برای اولین بار آغاز به کار کرد.با توجه به اینکه در طول ایام برگزاری حج بیش از 200 میلیون بطری آب بین حجاج توزیع می شود، عربستان می گوید که هدف از این کار، حفظ محیط زیست، افزایش تولید داخلی و بهره بردن از بازیافت زباله است.
غبارروبی کعبه با هوش مصنوعی
پس از آنکه مسئولان نظافت در حرم مکی، برخلاف گذشته که شست و شوی سطح کعبه ساعت ها طول می کشید، توانستند آن را در 20 دقیقه بشویند، ریاست حرمین شریفین از استفاده از فناوری هوش مصنوعی در این کار خبر داد.وی توضیح داد که تمیز کردن کعبه، به صورت دستی و با کمک نقشه های هوش مصنوعی انجام شده است.وی اشاره کرد که این کار با جارو کردن و زدودن گرد و غبار آغاز شد و سپس خادمان، تمام سطوح، نگهدارنده پرده و دیوار بیرونی و همچنین درب بیرونی سقف کعبه را با پارچه های خیس پاک کردند.
ربات حج
در طول موسم حج جاری و در ضمن بسیاری از تحولات، عربستان یک ربات راه اندازی کرد که از حجاج استقبال می کند.ربات حج 2023 با سیستم کنترل خودکار برنامه ریزی شده بر روی نقشه از پیش نقشه برداری شده در 6 سطح کار می کند.این ربات همچنین دارای قابلیت شارژ باتری است و بین 5 تا 8 ساعت با راندمان بالا کار می کند.
پلتفرم «نسک»
نوامبر گذشته، عربستان پلتفرم دولتی «نسک» را راه اندازی کرد که طیف گسترده ای از خدمات و اطلاعات را به زائران اماکن مقدسه ارائه می کند و آنها را قادر می سازد تا برای ویزای الکترونیکی درخواست دهند و هتل ها و پروازهای خود را رزرو کنند.این سرویس جدید به زائران بیش از 58 کشور اجازه می دهد تا علاوه بر انتخاب بسته های خدماتی مانند: مسکن، معیشت، پرواز و غیره ، ثبت نام، رزرو و پرداخت الکترونیکی را طی مراحل الکترونیکی آسان و راحت انجام دهند تا بتوانند مناسک حج را با آسودگی خاطر و از طریق 7 زبان به انجام برسانند.
مرکز رسانه های مجازی
در اواسط ژوئن جاری، وزارت رسانه عربستان، مرکز رسانه های مجازی (VPC) را برای مراسم حج راه اندازی کرد که هدف آن، حمایت از یکپارچه سازی تلاش های رسانه ای در حج و تولید، تهیه و پخش محتوا و تسهیل امور پوشش حج برای متخصصان رسانه از سراسر جهان است.مرکز رسانه های مجازی به عنوان یک پلت فرم الکترونیکی عمل می کند که از طریق آن، خدمات رسانه ای مجازی به سازمان های دولتی و رسانه هایی ارائه می شود که با بارگذاری مطالب خبری، عکس و فیلم با کیفیت بالا در پوشش موسم حج شرکت می کند.حدود 900 نفر از اشخاص رسانه ای که در این پلتفرم ثبت نام کرده اند، به نمایندگی از خبرگزاری ها، روزنامه ها و کانال های بین المللی و محلی از آن بهره مند خواهند شد.
انصارالله نیز حج به جا می آورد
با اقدامات عربستان برای کاهش خصومت و تلاش برای بهبود روابط با تمامی طرف ها در جهان، و پس از نزدیکی روابط ایران و عربستان در مارس گذشته، عربستان شاهد ورود اولین هیئت سران انصارالله پس از 8 سال، برای انجام مراسم حج، شامل سرانی بود که قبلاً از سوی ریاض تحت تعقیب بودند.این اقدام همزمان با اعلام آغاز اولین پرواز بین صنعا، که تحت کنترل انصارالله است، و شهر جده عربستان بود که در ماه ژوئن انجام شد.